Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Αδυναμίες στη λειτουργία και διαχείριση του Υπουργείου Οικονομικών για το 2023 καταγράφει η Ελεγκτική Υπηρεσία όσον αφορά στην εξακρίβωση της ορθότητας και κανονικότητας δείγματος συναλλαγών εισπράξεων και πληρωμών, καθώς και δείγματος μισθών των δύο Γενικών Διευθύνσεων του Υπουργείου για το 2023.
Η έκθεση της Ελεγκτικής παρουσιάζει καθυστερήσεις καταβολής εκατομμυρίων, λογιστικούς χειρισμούς που δεν ήταν ορθοί, προβληματικές συμφωνίες και άλλα.
Σύμφωνα με τα κυριότερα ευρήματα οικονομικού ελέγχου, κύριο εύρημα αφορά την καθυστέρηση στην επιστροφή ποσού ύψους €8,75 εκατ. από τον Κυπριακό Οργανισμό Προώθησης Επενδύσεων (ΚΟΠΕ). Το ποσό δεν συμπεριλήφθηκε στις καταστάσεις καθυστερημένων εσόδων του ΥΟ, ενώ παράλληλα, εντοπίστηκαν περιπτώσεις όπου εισπράξεις προηγούμενων ετών καταχωρήθηκαν ως έσοδα του 2023 και άλλες όπου ποσά του 2023 πιστώθηκαν σε λογαριασμούς καταθέσεων αντί σε κονδύλια εσόδων.
Συμβάσεις ΟΠΑΠ
Η Ελεγκτική εκφράζει ανησυχίες για το ύψος του αρχικού Τέλους Άδειας στη νέα 15ετή σύμβαση με τον ΟΠΑΠ. Θα απευθυνθεί η Υπηρεσία σε εξειδικευμένο σύμβουλο για αξιολόγηση κατά πόσο οι όροι είναι σε συνθήκες αγοράς, ενώ σοβαρός προβληματισμός καταγράφεται και για τον χειρισμό εκκρεμοτήτων από την κατάργηση της Διακρατικής Συμφωνίας, οι οποίες περιλαμβάνονται στη Συμφωνία ημερ. 26.6.2024, ιδιαίτερα όσον αφορά στον χειρισμό του ποσού των €9εκ., το οποίο προκύπτει από τα αδιάθετα κέρδη της περιόδου 2013 - 2024.
Μάτι και στην ΚΕΔΙΠΕΣ
Ανησυχία στην Ελεγκτική προκαλεί και το γεγονός ότι, το Υπουργείο υπέδειξε στην Κυπριακή Εταιρεία Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων (ΚΕΔΙΠΕΣ) πώς να χειριστεί δέκα μη εξυπηρετούμενα δάνεια συγκεκριμένων δανειοληπτών, κατά παράβαση των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει η Δημοκρατία έναντι της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Ε.Ε.
Αξίζει να σημειωθεί πάντως πως, η ΚΕΔΙΠΕΣ δεν ακολούθησε τις οδηγίες.
Επίδομα γραμματέως σε πρώην αξιωματούχους
Το Υπουργείο κατέβαλλε, μέχρι και τον Μάρτιο του 2024, επίδομα γραμματέως στους πρώην Προέδρους της Δημοκρατίας και πρώην Προέδρους της Βουλής των Αντιπροσώπων, ως σταθερό ποσό, στη βάση βεβαίωσης που προσκόμιζαν οι πρώην αξιωματούχοι, σύμφωνα με την οποία απασχολούσαν
ιδιαιτέρα γραμματέα (παλαιότερα δεν απαιτείτο ούτε η προσκόμιση βεβαίωσης). Σύμφωνα με την Υπηρεσία, από τον Απρίλιο του 2024 το επίδομα καταβάλλεται στη βάση αποδεικτικών στοιχείων που υποβάλλονται. Το ΥΟ ζήτησε γνωμάτευση από τη Νομική Υπηρεσία, μεταξύ άλλων, ως προς τη δυνατότητα ανάκτησης των ποσών που καταβλήθηκαν στο παρελθόν χωρίς τη δέουσα αιτιολόγηση. Επίσης, ζήτησε από το Τμήμα Φορολογίας (ΤΦ) διευκρίνιση για το κατά πόσο το εν λόγω επίδομα φορολογείται ή όχι, ενώ από το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού (ΤΔΔΠ), ζήτησε να εξετάσει κατά πόσο χρήζει τροποποίησης η σχετική νομοθεσία. Σημειώνεται πως, μέχρι την ολοκλήρωση του ελέγχου δεν είχαν ληφθεί απαντήσεις από τα πιο πάνω Τμήματα.
Συμφωνία με ΧΑΚ
Το Υπουργείο υπέγραψε νέα Συμφωνία με το Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου (ΧΑΚ), στις 19.2.2021, για τις υπηρεσίες που παρέχει σε σχέση με τη διαχείριση των εκδόσεων κυβερνητικών ομολόγων για φυσικά πρόσωπα με σκοπό, μεταξύ άλλων, την επίτευξη μείωσης επί του συνολικού κόστους χρεώσεων του ΧΑΚ. Παρόλο που, σύμφωνα με το ΥΟ, η συνέχιση του προγράμματος έκδοσης ομολόγων φυσικών προσώπων χρήζει επανεξέτασης, λόγω του υψηλού οικονομικού και διοικητικού κόστους που προϋποθέτει, αυτό δεν έγινε ακόμα. Επιπρόσθετα, η Υπηρεσία διαπίστωσε ότι η νέα Συμφωνία που υπογράφηκε δεν στηρίζεται σε πραγματικούς όρους αγοράς (arm’s length terms). Εισηγήθηκε έτσι, όπως διενεργηθεί επαναδιαπραγμάτευση της Συμφωνίας σε πραγματικούς όρους αγοράς (arm’s length terms) δεδομένου ότι επίκειται ιδιωτικοποίηση του ΧΑΚ και η Κυβέρνηση αναμένεται να συμβληθεί με τον μελλοντικό στρατηγικό επενδυτή για συνέχιση των υπηρεσιών που προβλέπονται στη Συμφωνία με το ΧΑΚ.
Προβληματικές «κατά χάριν» χορηγίες
Παρά τη βελτίωση που παρατηρήθηκε στη διαδικασία αξιολόγησης των αιτημάτων για λήψη χορηγίας και «κατά χάριν» χορηγίας, η Υπηρεσία και πάλι διαπίστωσε την καταβολή «κατά χάριν» χορηγιών σε περιπτώσεις όπου, είτε κατά την άποψή μας δεν προέκυπτε οποιαδήποτε ηθική υποχρέωση του κράτους, είτε το θέμα διέπεται από συγκεκριμένη νομοθεσία, είτε ενδεχομένως να οδήγησε σε άνιση/ευνοϊκή μεταχείριση.
Επίσης, εντοπίστηκαν περιπτώσεις καταβολής χορηγιών χωρίς την υποβολή των απαιτούμενων δικαιολογητικών ή πολλαπλή κρατική χρηματοδότηση. Περαιτέρω, εντοπίστηκαν περιπτώσεις όπου η δαπάνη δεν χρεώθηκε στο Κονδύλι που δημιουργήθηκε για τον σκοπό αυτό στον Προϋπολογισμό του ΤΦ, αλλά σε Κονδύλια της Διοίκησης του ΥΟ, καθώς και περίπτωση χρηματοδότησης έργου, του οποίου το πραγματικό κόστος υπερβαίνει κατά πολύ το αναμενόμενο κόστος και όφελος, όπως αυτό είχε υπολογιστεί αρχικά.
Αδρανείς εταιρείες και ακίνητα €12,6 εκατ.
Βάσει της έρευνας, το Υπουργείο απέκτησε το 100% του μετοχικού κεφαλαίου της Κυπριακής Εταιρείας Αναπτύξεως Ακινήτων, η οποία συστάθηκε στις 10.1.1972, με σκοπό να αποζημιώσει τους πολίτες των οποίων οι περιουσίες, λόγω των γεγονότων του 1963, κατέστησαν απροσπέλαστες. Λειτούργησε μέχρι το 1974 και στη συνέχεια παρέμεινε αδρανής. Η Εταιρεία κατέχει περιουσία και στις ελεύθερες περιοχές.
Εφόσον η Εταιρεία εξακολουθεί να παραμένει αδρανής, η Υπηρεσία εισηγήθηκε όπως επανεξεταστεί κατά πόσο η διατήρησή της εξυπηρετεί κάποιο σκοπό ή θα πρέπει να διαλυθεί και τα περιουσιακά της στοιχεία να περιέλθουν στο κράτος. Επιπρόσθετα, έγινε εισήγηση όπως το ΥΟ εξετάσει το ενδεχόμενο αξιοποίησης των δύο ακινήτων που διαθέτει η εταιρεία στις ελεύθερες περιοχές, συνολικής εύλογης αξίας €12,6εκ.
Ενοικιάσεις χωρίς πιστοποιητικά
Το Υπουργείο, ενοικιάζει υποστατικά για τις ανάγκες στέγασης Τμημάτων/Υπηρεσιών που υπάγονται σε αυτό, εκ των οποίων μερικά δεν διαθέτουν Πιστοποιητικά Τελικής Έγκρισης. Το ΥΟ ζήτησε από τα επηρεαζόμενα Τμήματα/Υπηρεσίες του τη λήψη των απαραίτητων ενεργειών, ωστόσο τα πλείστα δεν ανταποκρίθηκαν. "Επιπλέον, οι αποθήκες των Υπηρεσιών Κρατικών Αγορών και Προμηθειών (ΥΚΑΠ), μεταστεγάστηκαν, από υποστατικό που δεν διέθετε το εν λόγω Πιστοποιητικό, σε υποστατικό που επίσης δεν το διαθέτει", σημειώνει η Ελεγκτική.
Κίνδυνος για κονδύλια του Σχεδίου Ανάκαμψης
Η Ελεγκτική μεταξύ άλλων εντοπίζει σημαντική καθυστέρηση στη μεταρρύθμιση για ευέλικτες μορφές απασχόλησης στη δημόσια υπηρεσία, η οποία αποτελεί ορόσημο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Δεδομένου ότι η εν λόγω μεταρρύθμιση εντάχθηκε, ως ορόσημο, στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) υπάρχει κίνδυνος μη εκταμίευσης της χρηματοδότησης που συνδέεται με την επίτευξή του.
Καθυστερήσεις στη μεταστέγαση
Τέλος, βάσει του ελέγχου διαπιστώθηκε ότι, η μεταστέγαση της ΚΑΔΔ σε κατάλληλες κτηριακές εγκαταστάσεις εξακολουθεί να εκκρεμεί, γεγονός που δυσχεραίνει τον προγραμματισμό των εκπαιδεύσεων και συνεπάγεται αυξημένο κόστος στις συμβάσεις για εκπαιδευτικές δράσεις και μη αξιοποίηση εξοπλισμού της ΚΑΔΔ.
