Της Αλεξάνδρας Βουδούρη
«Κίτρινη κάρτα» για δύο από τα πάλαι ποτέ δημοσιονομικά «γεράκια» της Ευρωζώνης, τη Γερμανία και τη Φινλανδία, έβγαλε χθες η Κομισιόν σχετικά με την πορεία του δημόσιου ελλείμματός τους, προειδοποιώντας ειδικά το Ελσίνκι για ανάγκη άμεσης συμμόρφωσης προς μια νέα «διορθωτική» πορεία. Το εκτελεστικό όργανο της Ε.Ε. έστειλε προειδοποιητικά μηνύματα για αυξανόμενα δημόσια ελλείμματα και επίπεδα χρέους για αρκετά κράτη-μέλη της Ευρωζώνης, σχεδόν ένα χρόνο μετά την επαναφορά του αυστηρού δημοσιονομικού πλαισίου του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, που είχε «ανασταλεί» λόγω πανδημίας και ενεργειακής κρίσης.
Στη χθεσινή αξιολόγηση για την ευθυγράμμιση των κρατών-μελών της Ευρωζώνης με τους δημοσιονομικούς κανόνες της Ε.Ε., δηλαδή τη διατήρηση του δημόσιου ελλείμματος στο 3% του ΑΕΠ, διαπιστώθηκε ότι ορισμένες χώρες διατρέχουν «κινδύνους βιωσιμότητας» των δημοσίων οικονομικών τους, ανέφερε ο αρμόδιος επίτροπος Βάλντις Ντομπρόβσκις. Σε αυτό το πλαίσιο, η Κομισιόν συνέστησε στη Φινλανδία να μπει σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος, καθώς ξεπέρασε το όριο του 3%. Η σκανδιναβική χώρα θα γίνει το δέκατο κράτος-μέλος της Ε.Ε. που θα μπει σε αυτή τη διαδικασία, η οποία προβλέπει ακόμη και «τσουχτερά» πρόστιμα σε περίπτωση που δεν υπάρξουν άμεσα «διορθωτικές» κινήσεις.
Συγκεκριμένα, το έλλειμμα της Φινλανδίας έφθασε πέρυσι στο 4,5% του ΑΕΠ και για το 2025 προβλέπεται να κινηθεί στο 4,3%. Ο Βάλντις Ντομπρόβσκις αναγνώρισε βέβαια ότι η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με «έκτακτες συνθήκες» λόγω της γεωπολιτικής συγκυρίας και του κλεισίματος των συνόρων με τη Ρωσία, που οδήγησε «βασικά σε οικονομική στασιμότητα». Επισήμανε παράλληλα και την ανάγκη «αύξησης των αμυντικών δαπανών».
Η Φινλανδία, όπως και η Γερμανία θα εφαρμόσουν τη ρήτρα διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες τους, όπως και ακόμη 14 κράτη-μέλη –ανάμεσά τους και η Ελλάδα– που υπέβαλαν το σχετικό αίτημα, να αποκλίνουν δηλαδή από την πορεία του εθνικού προϋπολογισμού τους έως και 1,5% του εθνικού ΑΕΠ ετησίως την περίοδο 2025-2028, ώστε να διευκολυνθούν με τις υψηλότερες αμυντικές δαπάνες σε εθνικό επίπεδο, διασφαλίζοντας παράλληλα τη βιωσιμότητα του χρέους.
Για τη Φινλανδία, ωστόσο, ακόμη και η ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής δεν δικαιολογεί την αύξηση του δημοσίου ελλείμματος, κάτι που συμβαίνει για τη Γερμανία, που αποφεύγει με αυτόν τον τρόπο την εισαγωγή της στη σχετική διαδικασία, όπως εξήγησε Ευρωπαίος αξιωματούχος.
Παράλληλα, η Κομισιόν θεωρεί ότι οι προϋπολογισμοί της Ολλανδίας και της Μάλτας δεν συμβαδίζουν με τους δημοσιονομικούς κανόνες, καθώς οι δαπάνες τους ξεπερνούν κατά πολύ τα όρια που έχουν συμφωνηθεί. Το ίδιο ισχύει και για Κροατία, Λιθουανία, Σλοβενία, Ουγγαρία, αν και σε μικρότερα ποσοστά.
«Οι καθαρές δαπάνες τους προβλέπεται να αυξηθούν ταχύτερα από ό,τι επιτρέπεται», σχολίασε ο Ντομπρόβσκις για Κροατία, Λιθουανία και Σλοβενία, ενώ επισήμανε ότι το ίδιο ισχύει και για την Ισπανία, που μπορεί να μην έχει καταθέσει ακόμη προσχέδιο προϋπολογισμού, όμως η αξιολόγησή της βασίστηκε στις φθινοπωρινές προβλέψεις.
Για την άλλοτε επίσης δημοσιονομικά «ενάρετη» Ολλανδία ο επίτροπος τόνισε ότι «έχει συνολικά σταθερή δημοσιονομική θέση με χρέος κάτω από το 60% και έλλειμμα κάτω από το 3% του ΑΕΠ», όμως οι καθαρές δαπάνες της προβλέπεται να αυξηθούν σημαντικά περισσότερο από ό,τι επιτρέπεται, όπως και η Μάλτα, που μάλιστα βρίσκεται ήδη σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος.
Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης έως τον Απρίλιο, όταν κατατίθενται εκ νέου τα εθνικά σχέδια πολιτικής από τα κράτη-μέλη, η Κομισιόν ενδέχεται να αποφασίσει τον Ιούνιο διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος για τα αναφερθέντα οκτώ κράτη-μέλη.
Η Γαλλία, που βρίσκεται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος από το 2024 και απέτυχε να περάσει από το κοινοβούλιο τον προϋπολογισμό της, εκτιμάται, πάντως, ότι συμβαδίζει με τους δημοσιονομικούς κανόνες βάσει του προσχεδίου που έχει καταθέσει, εξήγησε Ευρωπαίος αξιωματούχος, ενώ η Ιταλία θα βγει τελικά από τη διαδικασία του υπερβολικού ελλείμματος το καλοκαίρι, καθώς αναμένεται να μειώσει το έλλειμμά της στο 2,8% το 2026.
