ΚΥΠΕ
Τα αποτελέσματα της ετήσιας έρευνας η οποία καταγράφει τις επενδυτικές τάσεις, προτεραιότητες και προκλήσεις των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, EIB Investment Survey 2025, δημοσίευσε την Τρίτη η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Η έρευνα, η οποία πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την Ipsos Public Affairs, βασίζεται σε δεδομένα από περίπου 12.000 εταιρείες σε όλες τις χώρες της ΕΕ, καθώς και τις ΗΠΑ. Τα βασικά ευρήματα της έκθεσης παρουσιάζουν μεν μια εικόνα ανθεκτικότητας, αλλά και προκλήσεων, ιδιαίτερα σε ένα περιβάλλον γεωπολιτικής αβεβαιότητας και οικονομικής αστάθειας.
Στην αναφορά της έρευνας στην Κύπρο, αυτή ανήκει στις χώρες με το υψηλότερο ποσοστό εταιρειών που συμμετέχουν στο διεθνές εμπόριο, είτε μέσω εξαγωγών, είτε μέσω εισαγωγών, είτε και των δύο. Ωστόσο, η Κύπρος υστερεί σε επενδύσεις για κλιματική προσαρμογή και ενεργειακή απόδοση, σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Σχετικά με την πράσινη μετάβαση και τη δράση ενάντια στην κλιματική αλλαγή, το 92% των ευρωπαϊκών εταιρειών λαμβάνει μέτρα για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, η Κύπρος έρχεται τελευταία με μόλις το 69% των εταιρειών να κάνουν επενδύσεις προς αυτή την κατεύθυνση, με μόλις το 20% των εταιρειών να έχουν θέσει στόχους μείωσης εκπομπών αερίων, το μικρότερο ποσοστό στην ΕΕ (μ.ο 47%).
Όσον αφορά τις επενδυτικές τάσεις και προτεραιότητες, σύμφωνα με την έρευνα το 86% των ευρωπαϊκών εταιρειών πραγματοποίησε επενδύσεις το τελευταίο έτος, ποσοστό που παραμένει σταθερό σε σχέση με το 2024 (87%). Ωστόσο, οι προσδοκίες για αύξηση των επενδύσεων είναι πιο μετριοπαθείς, με το καθαρό ισοζύγιο των εταιρειών που αναμένουν αύξηση να μειώνεται στο 4% από 8% το προηγούμενο έτος.
Οι ευρωπαϊκές εταιρείες επικεντρώνονται κυρίως σε επενδύσεις αντικατάστασης (43%) και λιγότερο σε επέκταση της παραγωγικής ικανότητας (26%), σε αντίθεση με τις αμερικανικές, όπου το αντίστοιχο ποσοστό ανέρχεται στο 37%, με το 35% των επενδύσεων των ευρωπαϊκών εταιρειών να αφορά σε άυλα περιουσιακά στοιχεία, όπως έρευνα και ανάπτυξη (R&D), εκπαίδευση, λογισμικό και οργανωτικές διαδικασίες, ενώ το 13% αφορά στην ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών. Οι μεγάλες εταιρείες και οι εταιρείες του τομέα της μεταποίησης εμφανίζουν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στις επενδύσεις, ενώ ο κλάδος των κατασκευών είναι πιο επιφυλακτικός.
Σχετικά με το διεθνές εμπόριο και εφοδιαστικές αλυσίδες, η έρευνα δίνει μια εικόνα για ευρωπαϊκές εταιρείες επαρκούς ένταξης στο διεθνές εμπόριο, με τις εταιρείες της μεταποίησης και τις μεγάλες εταιρείες να κατέχουν τις υψηλότερες θέσεις.
Ωστόσο, οι αλλαγές στους τελωνειακούς δασμούς και τους κανονισμούς αποτελούν πηγή σημαντικής ανησυχίας με το 77% των αμερικανικών εταιρειών να εκφράζουν ανησυχία, σε σύγκριση με το 48% των ευρωπαϊκών. Οι ευρωπαϊκές εταιρείες υιοθετούν μια πιο ισορροπημένη προσέγγιση, με μόνο το 7% να μειώνει το μερίδιο των εισαγόμενων αγαθών και υπηρεσιών και το 19% να διαφοροποιεί ή να αυξάνει τον αριθμό των χωρών από τις οποίες εισάγει.
Στην αναφορά της έρευνας στην Κύπρο, αυτή ανήκει στις χώρες με το υψηλότερο ποσοστό εταιρειών που συμμετέχουν στο διεθνές εμπόριο, είτε μέσω εξαγωγών, είτε μέσω εισαγωγών, είτε και των δύο. Ωστόσο, η Κύπρος υστερεί σε επενδύσεις για κλιματική προσαρμογή και ενεργειακή απόδοση, σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Σχετικά με την πράσινη μετάβαση και τη δράση ενάντια στην κλιματική αλλαγή, το 92% των ευρωπαϊκών εταιρειών λαμβάνει μέτρα για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, η Κύπρος έρχεται τελευταία με μόλις το 69% των εταιρειών να κάνουν επενδύσεις προς αυτή την κατεύθυνση, με μόλις το 20% των εταιρειών να έχουν θέσει στόχους μείωσης εκπομπών αερίων, το μικρότερο ποσοστό στην ΕΕ (μ.ο 47%). Οι ευρωπαϊκές εταιρείες επενδύουν περισσότερο σε μείωση αποβλήτων, ενεργειακή απόδοση, βιώσιμες μεταφορές και πράσινες καινοτομίες. Ωστόσο, η Κύπρος, παρά την υψηλή συμμετοχή της στο διεθνές εμπόριο, έχει επενδύσεις για ενεργειακή ενεργειακή απόδοση κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Επιπλέον, το 68% των ευρωπαϊκών εταιρειών έχει αντιμετωπίσει ζημιές λόγω ακραίων κλιματικών φαινομένων, όπως πλημμύρες, πυρκαγιές ή καταιγίδες. Το 53% των ευρωπαϊκών εταιρειών λαμβάνει μέτρα για την αντιμετώπιση των φυσικών κινδύνων που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στις ΗΠΑ είναι 55%.
Όσον αφορά την ψηφιοποίηση και τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης, το 37% των ευρωπαϊκών εταιρειών χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη, ποσοστό παρόμοιο με αυτό των ΗΠΑ 36%, ενώ η Κύπρος βρίσκεται έκτη από το τέλος, στο 23%. Ωστόσο, μόνο το 55% των ευρωπαϊκών εταιρειών που χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη την εφαρμόζει σε τουλάχιστον δύο εσωτερικές διαδικασίες, έναντι 81% στις ΗΠΑ. Αυτό δείχνει ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν περισσότερο τα οφέλη της τεχνητής νοημοσύνης, εφαρμόζοντάς την συστηματικά σε ένα ευρύτερο φάσμα δραστηριοτήτων.
Τα κύρια εμπόδια για τις επενδύσεις στις ευρωπαϊκές εταιρείες παραμένουν η αβεβαιότητα στο 83%, η έλλειψη προσωπικού με τις κατάλληλες δεξιότητες (79%) και το υψηλό κόστος ενέργειας (75%). Το 16% των ευρωπαϊκών εταιρειών επωφελείται από πολιτική στήριξη, κυρίως για την πράσινη μετάβαση (41%) και την καινοτομία (29%).
Οι ευρωπαϊκές εταιρείες υστερούν σε σχέση με τις αμερικανικές όσον αφορά την παρουσία γυναικών σε ανώτερα διοικητικά πόστα και στην ιδιοκτησία εταιρειών, με την Κύπρο να ξεχωρίζει για την καλή επίδοση της σε θέματα ισότητας των φύλων καθώς έρχεται δεύτερη στην ΕΕ και πρώτη στη Νότια Ευρώπη.
