Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Η εξεύρεση στρατηγικού επενδυτή για αποκρατικοποίηση του Χρηματιστηρίου Αξιών Κύπρου αποτελεί ένα από τα ορόσημα του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και «ξεκλειδώνει» το 7ο αίτημα πληρωμής για εκταμίευση χρημάτων από το Μηχανισμό, ωστόσο τα χρονοδιαγράμματα στενεύουν.
Γι' αυτό, το Υπουργείο Οικονομικών έχει προχωρήσει ήδη σε διαβουλεύσεις με την ΓΔ Ανάπτυξης ώστε, το αίτημα πληρωμής να βασίζεται όχι στην εξεύρεση του στρατηγικού επενδυτή, αλλά να βασίζεται στην έναρξη της διαδικασίας πώλησης του Χρηματιστηρίου Αξιών Κύπρου.
Σημειώνεται πως, βάσει του χρονοδιαγράμματος που έχει συμφωνηθεί, το αίτημα θα πρέπει να υποβληθεί στον Μηχανισμό του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας πριν από τα τέλη του 2025.
Η συζήτηση για την αποκρατικοποίηση του ΧΑΚ άνοιξε στην Βουλή των αντιπροσώπων την 23η Ιουνίου 2025, απόφαση η οποία πάρθηκε το Νοέμβρη του 2022. Έχει αποφασιστεί να πωληθεί από το κράτος από 75% έως και 100%, ώστε να παραμείνει για ένα βραχυπρόθεσμο διάστημα ως μειοψηφικός μέτοχος του ιδιωτικοποιημένου, νέου Χρηματιστηρίου εάν αυτό κρίνεται σκόπιμο.
Σύμφωνα με τα σχόλια που συνοδεύουν το νομοσχέδιο, παρά τις προσπάθειες που κατέβαλε το ΧΑΚ με σκοπό την αύξηση των εσόδων του και τη διαφοροποίηση του προϊόντος του, λόγω του υφιστάμενου καθεστώτος λειτουργείας του, ως νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου και της μεγάλης ανελαστικότητας που παρουσιάζουν τα λειτουργικά του έξοδα, ο κύκλος εργασιών του έχει πτωτική πορεία και σημειώνει συνεχόμενες ετήσιες καθαρές ζημιές.
Σημειώνεται πως, η απόφαση για αποκρατικοποίηση συμβαδίζει με την διεθνή τάση που επικρατεί στον χρηματιστηριακό τομέα για μετατροπή των κρατικών χρηματιστηρίων σε ιδιωτικές εταιρείες.
Οι συντεχνίες θέλουν τη διασφάλιση των εργαζομένων
Το νομοσχέδιο για αποκρατικοποίηση του ΧΑΚ συντάχθηκε από Συμβούλους, τέθηκε προς δημόσια διαβούλευση αρχές του 2024, έχει περάσει από νομοτεχνική επεξεργασία, εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 4 Ιουνίου 2025 και κατατέθηκε στη Βουλή στις 12 Ιουνίου 2025.
Μέσα στο νομοσχέδιο προνοείται η μεταφορά των μελών του προσωπικού του ΧΑΚ στο δημόσιο, ή την παροχή αποζημίωσης στη βάση σχετικού σχεδίου πρόωρης εθελούσιας αφυπηρέτησης. Τα μέχρι τώρα δεδομένα ωστόσο βάσει λεγομένων των εκπροσώπων των συντεχνιών, δεν ικανοποιούν. «Με την παρούσα μορφή του νομοσχεδίου όσον αφορά τα εργασιακά δεν θα επιτρέψουν να προχωρήσει», διαμήνυσαν.
Ο επενδυτής πάντως θα μπορεί για ένα μεταβατικό στάδιο εφόσον το κρίνει σκόπιμο να ζητήσει την απασχόληση υπαλλήλων που θα έχουν επιλέξει να μεταφερθούν στο δημόσιο και να υπογράψει σχετική συμφωνία με παροχή υπηρεσιών με το ΥΠΟΙΚ.
Πως θα γίνει
Σκοπός είναι η θέσπιση των απαιτούμενων διατάξεων για την αποκρατικοποίηση του ΧΑΚ, του Κεντρικού Αποθετηρίου και του Κεντρικού Μητρώου Αξιών. Έχει –όπως σημειώθηκε κατά την επιτροπή- δημιουργηθεί ήδη εταιρεία ειδικού σκοπού που θα χρησιμοποιηθεί ως μέσο για την αποκρατικοποίηση, με μία μητρική (holding) και 3 θυγατρικές, μία για κάθε τομέα δραστηριότητας του ΧΑΚ.
Η αξιολόγηση των επενδυτών θα γίνει με έλεγχο πληρότητας κριτηρίων στρατηγικού επενδυτή βάσει του νομοσχεδίου, θα γίνει βάσει διασφάλισης εθνικής ασφάλειας και δημοσίου συμφέροντος, αλλά θα επιλεχθεί και η υψηλότερη προσφορά μεταξύ των επενδυτών που πληρούν τα κριτήρια.
Οι βουλευτές –και πολύ σωστά- σημείωσαν πως η τιμή δεν θα πρέπει να είναι το μοναδικό κριτήριο, αλλά να αξιολογηθούν και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του επενδυτή.
Ο επενδυτής θα πρέπει να είναι από τη ρυθμιζόμενη αγορά ή να είναι διαχειριστής ρυθμιζόμενης αγοράς. Να είναι πλήρες μέλος του World Federation of Exchanges ή Federation of European Securities Exchanges.
