Του Βασίλη Νέδου
Με τις σχέσεις Αθήνας και Λευκωσίας να διανύουν το ιστορικά χαμηλότερο σημείο τους από το 1974 και έπειτα, οι δύο πλευρές αναζητούν λύσεις προκειμένου να ξεπεραστεί η παρατεταμένη εκκρεμότητα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κυπριακής Δημοκρατίας (Great Sea Interconnector – GSI).
Αν και, από τη συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη και έπειτα, είχε συμφωνηθεί η ανάγκη το θέμα αυτό να συζητείται κατά το δυνατόν εντός τεχνοκρατικού πλαισίου, η ένταση παραμένει. Γι’ αυτό, άλλωστε, το ζήτημα από πλευράς Λευκωσίας το χειρίζεται πλέον αποκλειστικά ο υπουργός Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου, δηλωμένος υποστηρικτής του GSI.
Η έκδοση των αποφάσεων της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ), όπως αυτή δημοσιοποιήθηκε στην κυπριακή Εφημερίδα της Κυβερνήσεως την Παρασκευή, για τη μεταβίβαση των αδειών κυριότητας και διαχείρισης του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης στον ΑΔΜΗΕ, ήταν βασική προϋπόθεση ώστε η κυπριακή πλευρά να πληρώσει τα ποσά που απαιτούνται στην ελληνική εταιρεία.
Βασική εκκρεμότητα παραμένει το γεγονός ότι η ΡΑΕΚ έχει αναγνωρίσει περίπου το ένα τρίτο των επενδυτικών δαπανών του έργου (82 από τα 250 εκατ. ευρώ), ενώ η Λευκωσία πρακτικά καλείται να αναλάβει και τη ρήτρα που αφορά τις δεκάδες ημέρες κατά τις οποίες τα ερευνητικά πλοία παρέμεναν καθηλωμένα στο λιμάνι αντί να κάνουν τις έρευνες (περίπου 20 εκατ. ευρώ).
Ο «ελέφαντας στο δωμάτιο»
Βέβαια, αν αυτές οι τεχνικές λεπτομέρειες αποτελούσαν το μοναδικό πρόβλημα στην υλοποίηση του GSI, είναι απολύτως σίγουρο ότι το έργο θα είχε προχωρήσει. Ιδιαίτερα, καθώς πλέον η Κομισιόν ασκεί τεράστιες πιέσεις στη Λευκωσία ώστε να βρει τρόπους να ξεπεράσει τις ενστάσεις που υπάρχουν και εντός της κυβέρνησης του κ. Χριστοδουλίδη. Ο «ελέφαντας στο δωμάτιο» είναι η προφανής ανοιχτή άρνηση της Τουρκίας να επιτρέψει να γίνουν ακόμα και βυθομετρικές έρευνες που δεν επηρεάζουν την υφαλοκρηπίδα, στα ανοιχτά της Καρπάθου και της Κάσου.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, σε περίπτωση που τελικά ξεπεραστεί το σύνολο των οικονομικών και τεχνικών πτυχών της προβληματικής αυτής υπόθεσης, τότε θα βρεθεί και λύση για τον τρόπο που θα ξεπεραστούν οι ενστάσεις της Τουρκίας. Με βάση τις ίδιες πληροφορίες, σχεδιάζεται τα ερευνητικά πλοία απλώς να ξεκινήσουν έρευνες δίχως να ζητήσουν άδεια από καμία Αρχή, καθώς οι έρευνες στα διεθνή ύδατα δεν απαιτούν τη χορήγησή της.
Πιο δύσκολη –και για πολιτικούς λόγους– θα ήταν μια επιλογή να ζητηθεί έκδοση NAVTEX για τις έρευνες από όλους, δηλαδή όχι μόνο από την Αθήνα και τη Λευκωσία αλλά και από την Αγκυρα. Δεδομένου ότι εφόσον το έργο πραγματοποιούνταν με βάση τον υφιστάμενο σχεδιασμό, θα ζητείτο κάποια στιγμή NAVTEX στο μέσον της διαδρομής και από την Αγκυρα, ένα γενικό αίτημα θα μπορούσε να τεθεί.
Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι αυτές οι λύσεις είχαν πέσει στο τραπέζι και κατά τις άτυπες συζητήσεις που είχαν γίνει ανάμεσα στην Αθήνα και την Αγκυρα για το θέμα σε ανύποπτο χρόνο, με την Τουρκία να κρατάει σαφώς αρνητική στάση, καθώς το βλέπει περισσότερο ως ζήτημα συμβολισμού και λιγότερο ουσίας. Σε κάθε περίπτωση, εφόσον τα πράγματα φτάσουν σε αυτό το σημείο η Αθήνα και η Λευκωσία θα μπορούν να εκθέσουν –για ακόμα μια φορά– τη στάση της Αγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο. Πριν όμως φτάσουν εκεί, θα πρέπει πρώτα να τα βρουν μεταξύ τους…
