Της Μαρίας Ηρακλέους
Αν άλλαξε κάτι τον τελευταίο χρόνο στα δεδομένα που αφορούν τον τουριστικό τομέα, είναι η διαπίστωση ότι ενώ οι αριθμοί των τουριστικών αφίξεων είναι χαμηλότεροι σε σύγκριση με το 2019, τα τουριστικά έσοδα δεν ακολουθούν την ίδια πορεία –είναι μεν χαμηλότερα, ωστόσο η ψαλίδα είναι πολύ μικρότερη σε σχέση με τις τουριστικές αφίξεις. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία τα οποία έχει στη διάθεσή του το Υφυπουργείο Τουρισμού, την ώρα που οι τουριστικές αφίξεις είναι στο -20%, τα έσοδα (μέχρι τον Οκτώβριο του 2022) ήταν στο -10%. Σε πραγματικούς αριθμούς υπολογίζονται στα 2,29 δισ. σε σύγκριση με τα 2,53 δισ. την αντίστοιχη περίοδο του 2019. Τα μηνιαία στοιχεία δείχνουν ότι ο καλύτερος μήνας σε επίπεδο εσόδων ήταν ο Οκτώβριος, αφού κατέγραψε αύξηση σε σχέση με το 2019. Η διατήρηση δαπανών σε αυτά τα επίπεδα σε συνδυασμό με την αύξηση των τουριστικών αφίξεων το 2023, ακόμα και σε σχέση με πέρσι, θεωρείται ως μια εξαιρετικά θετική εξέλιξη αλλά και στόχος, όσον αφορά τα έσοδα από τον τουρισμό. Από πλευράς Υφυπουργείου έχει εκφραστεί η εκτίμηση ότι σε σύγκριση με το 2019, φέτος τα έσοδα θα πλησιάσουν την πλήρη ανάκαμψη.
Περισσότερες δαπάνες
Πώς αιτιολογείται όμως η αύξηση εσόδων, από την στιγμή που οι τουριστικές αφίξεις είναι ποσοστιαία χαμηλότερες; Σύμφωνα και με τα διαθέσιμα στοιχεία, φαίνεται ότι οι τουρίστες ξοδεύουν πλέον περισσότερα σε κάθε ταξίδι τους στην Κύπρο (στις δαπάνες δεν υπολογίζεται το κόστος των αεροπορικών εισιτηρίων). Συγκεκριμένα, για κάθε ταξίδι υπολογίζεται ότι τα έξοδα τουριστών έχουν αυξηθεί κατά μέσο όρο γύρω στο 13%. Μάλιστα, τον Ιανουάριο του 2022, οι δαπάνες επισκεπτών είχαν αυξηθεί κατά 33%. Φυσικά ο αριθμός των αφίξεων ήταν ιδιαίτερα χαμηλός, ως εκ τούτου το αποτύπωμα στα συνολικά έσοδα δεν ήταν το σημαντικό. Αύξηση 17% είχαν οι τουριστικές δαπάνες τον Σεπτέμβριο, ωστόσο οι αφίξεις ήταν στο -21%, ως εκ τούτου τα τουριστικά έσοδα ήταν στο -8% σε σύγκριση με το 2019. Θετική εξαίρεση αποτελεί ο Οκτώβρης, μήνας ρεκόρ για τα έσοδα στον τουρισμό. Τον συγκεκριμένο μήνα, η ψαλίδα των αφίξεων μειώθηκε σημαντικά και έφτασε στο -8% σε σχέση με το 2019, ενώ οι δαπάνες τουριστών ήταν αυξημένες κατά 16% και τα τουριστικά έσοδα κατέγραψαν θετικό πρόσημο στο +7%.
Ποσό ανά ταξίδι
Σε ονομαστικούς όρους, η δαπάνη ανά ταξίδι υπολογίζεται σε €777 κατά μέσο όρο για το δεκάμηνο του 2022. Για την ίδια περίοδο του 2019, η δαπάνη ανά ταξίδι ήταν €685. Αυξήθηκε δηλαδή κατά 92 ευρώ. Επιπλέον, οι υψηλότερες δαπάνες καταγράφηκαν τους καλοκαιρινούς μήνες (κυμαίνονται από €702 τον Μάιο έως €886 τον Αύγουστο), ένα σημάδι που μπορεί να δείχνει ότι ο τουρισμός θα επιστρέψει στην κανονικότητα. Τα στοιχεία δείχνουν αύξηση της διάρκειας παραμονής των τουριστών στην Κύπρο –από 9 σε 9,5 μέρες. Ταυτόχρονα, οι ημερήσιες δαπάνες σημείωσαν αύξηση 7,4% -από περίπου €76 ημερησίως έως περίπου €82 την ημέρα. Ακόμη πιο ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι οι τουριστικές δαπάνες ανά ταξίδι αυξήθηκαν για τους επισκέπτες από όλες τις χώρες για τις οποίες υπήρχαν διαθέσιμα προκαταρκτικά στοιχεία από την Στατιστική Υπηρεσία, με εξαίρεση τους Γάλλους τουρίστες (των οποίων οι αφίξεις κατέγραψαν σημαντική αύξηση το 2022). Τις μεγαλύτερες αυξήσεις δαπανών ανά ταξίδι κατέγραψαν οι τουρίστες από ΗΠΑ (+56.9%), το Ισραήλ (+35.7%), τη Δανία (35.4%), τον Λίβανο (32.3%), την Ιταλία (30.3%) και τη Νορβηγία (28.5%). Μοναδική αγορά από την οποία καταγράφηκε μείωση δαπανών, ήταν για το δεκάμηνο του 2022, η Γαλλία. Η μέση δαπάνη ανά άτομο τον Ιανουάριο –Οκτώβριο 2022 κυμάνθηκε μεταξύ €371 για τους τουρίστες από Ελλάδα, ενώ έφτασαν μέχρι τα €1,119 ανά ταξίδι για τους Ελβετούς ταξιδιώτες, και σε όλες τις περιπτώσεις εκτός από μία, αυτό ήταν υψηλότερο από τις αντίστοιχες τιμές τον Ιανουάριο – Οκτώβριο 2019. Λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό των διανυκτερεύσεων που πέρασαν κατά μέσο όρο οι επισκέπτες στην Κύπρο, ξοδεύουν περισσότερα από €100 ημερησίως (συμπεριλαμβανομένης της διαμονής και άλλων εξόδων αλλά εξαιρουμένου του κόστους αεροπορικού εισιτηρίου). Πιο πάνω από τον μέσο όρο είναι η ημερήσια κατά κεφαλή δαπάνη από τους Ελβετούς τουρίστες (€129), τους τουρίστες από το Ισραήλ (€137), την Αυστρία (€118), τη Δανία (€105) και τον Λίβανο (€102). Προκειμένου να εκτιμηθεί σωστά η κατά 13,4% αύξηση των δαπανών ανά ταξίδι κατά τους πρώτους δέκα μήνες του 2022 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη ότι η χρήση του γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) ενδέχεται να μην αντικατοπτρίζει με ακρίβεια τις τουριστικές δαπάνες. Για παράδειγμα, ένας τυπικός τουρίστας μπορεί να ξοδέψει περισσότερο από το ήμισυ των δαπανών του για διαμονή, ενώ οι τιμές των καταλυμάτων αντιπροσωπεύουν μόνο το 0,15% του Δείκτη. Στην ανάλυσή του το Υφυπουργείο αναφέρει ότι προκειμένου να γίνει καλύτερη σύγκριση των τουριστικών δαπανών, ένας πιο σχετικός δείκτης θα ήταν το στοιχείο «Υπηρεσίες Διαμονής» του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ) που δημοσιεύει σε μηνιαία βάση η Eurostat, η οποία λαμβάνει υπόψη τις τιμές που χρεώνουν τα καταλύματα. Μάλιστα, για την περίοδο αναφοράς (Ιανουάριος – Οκτώβριος), οι τιμές των καταλυμάτων ήταν 2,5% χαμηλότερες το 2022 σε σχέση με το 2019, πιθανώς λόγω των ειδικών προσφορών που προσφέρουν οι ξενοδόχοι για την κάλυψη του κενού που δημιουργήθηκε από τη ρωσική αγορά.
Περισσότερες δραστηριότητες
Ως παράγοντες που συνέβαλαν στην αύξηση των δαπανών ανά ταξίδι θεωρούνται, αφενός το γεγονός ότι οι επισκέπτες από τις περισσότερες χώρες έμειναν περισσότερες ημέρες, κατά μέσο όρο, στην Κύπρο, σε σύγκριση με τη μέση διάρκεια ταξιδιού το 2019 και, αφετέρου, ότι ξόδεψαν περισσότερα σε ημερήσια βάση. Αυτό, αποτελεί ένα ισχυρό μήνυμα ότι η καταγεγραμμένη αύξηση στα έσοδα από τον τουρισμό δεν αποδίδεται μόνο στην αλλαγή του μείγματος χωρών, αλλά αντίθετα υποδηλώνει ότι η προσφορά τουριστικών προϊόντων έχει βελτιωθεί στο σύνολό της και ότι οι επισκέπτες βρήκαν μια ποικιλία δραστηριοτήτων και εμπειριών για να συμμετάσχουν και να ξοδέψουν χρήματα. Αυτές οι εξελίξεις υπογραμμίζουν τη σημασία δεικτών όπως τα έσοδα από τον τουρισμό, τις αφίξεις, τις διανυκτερεύσεις και τις ημερήσιες δαπάνες και η ανάγκη για συνεχή παρακολούθηση και ανάλυση δεδομένων. Η δημιουργία επίσημης βάσης δεδομένων ώστε να υπάρχει πιο ξεκάθαρη και αναλυτική εικόνα για τον τουρισμό στην Κύπρο, αποτελεί αίτημα από φορείς του τουρισμού, ενώ η δημιουργία Παρατηρητηρίου Τουρισμού, με στόχο την καταγραφή και ανάλυση δεδομένων που αφορούν όλο το φάσμα των τουριστικών δραστηριοτήτων τόσο στην Κύπρο όσο και σε ανταγωνιστικούς προορισμούς, ήταν στις προεκλογικές προτάσεις του Προέδρου Νίκου Χριστοδουλίδη και θα πρέπει να εφαρμοστεί από τον νυν Υφυπουργό Τουρισμού, Κώστα Κουμή.
Έντυπη Έκδοση
