Της Αλεξάνδρας Βουδούρη
Δύσκολο είναι το ξεκίνημα για την εμπορική συμφωνία μεταξύ Ευρωπαϊκής Ενωσης και Ηνωμένων Πολιτειών. Η πολιτική συμφωνία, που «κλείδωσε» κατά τη συνάντηση της προέδρου της Κομισιόν με τον Αμερικανό πρόεδρο έχει ήδη προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις στα κράτη μέλη της Ε.Ε., καθώς αρκετά σημεία παραμένουν «θολά», ενώ η κριτική αφορά τα «ανταλλάγματα», που δόθηκαν στον Ντόναλντ Τραμπ, χωρίς να έχουν εξασφαλιστεί αντίστοιχα για την Ευρώπη.
Χθες, η Κομισιόν υπερασπίστηκε το αποτέλεσμα των τετράμηνων διαπραγματεύσεων, που κορυφώθηκαν την Κυριακή με τις συνομιλίες, που είχε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με τον Ντόναλντ Τραμπ. Ο αρμόδιος Επίτροπος Μάρος Σέφκοβιτς τόνισε ότι η συμφωνία παρέχει βεβαιότητα και προβλεψιμότητα, που αποτελούν κρίσιμους παράγοντες για τους πολίτες και κυρίως, τις επιχειρήσεις.
Το πιο διφορούμενο «σημείο» της συμφωνίας αφορά τις ενεργειακές προμήθειες, που δεσμεύτηκε η Ε.Ε. να εξαγοράσει από τις ΗΠΑ
Η συμφωνία «κλειδώνει» -σύμφωνα με την Κομισιόν- έναν ενιαίο συντελεστή δασμών στο 15% για την πλειονότητα των ευρωπαϊκών αγαθών, περιλαμβανομένων των αυτοκινήτων και φαρμακευτικών προϊόντων, αλλά μηδενικούς δασμούς για αρκετά αμερικανικά προϊόντα.
Ωστόσο, η πολιτική, επί της ουσίας, συμφωνία ακόμα παραμένει ασαφής σε ό,τι αφορά μια συγκεκριμένη λίστα εξαιρέσεων, που η Κομισιόν έχει διαπραγματευτεί με τις ΗΠΑ για τους πιο ευαίσθητους τομείς και προϊόντα, συνολικής αξίας 70 δις. Ο βασικότερος λόγος είναι ότι δεν υπάρχει ακόμα γραπτό κείμενο της συμφωνίας. Σύμφωνα με όσα ανέφερε χθες αρμόδιος αξιωματούχος, Ε.Ε και ΗΠΑ συνεχίζουν τις διαπραγματεύσεις για ένα τελικό, κοινό ανακοινωθέν έως την 1η Αυγούστου.
Παρόλα αυτά σήμερα ο αρμόδιος εκπρόσωπος της Κομισιόν δεν μπορούσε να πει με βεβαιότητα εάν το κοινό ανακοινωθέν θα δημοσιευθεί την 1η Αυγούστου. Ο Όλοφ Γκιλ είπε ότι δεν μπορεί να πει «ακριβώς πότε το κοινό ανακοινωθέν θα είναι έτοιμο, αλλά θα πρέπει σύντομα». Ο ίδιος, επίσης, δεν ήταν επίσης σίγουρος για το πότε θα εφαρμοστεί ο ενιαίος δασμολογικός συντελεστής, παρά το ό,τι χθες αρμόδιοι αξιωματούχοι ανέφεραν την 1η Αυγούστου.
«Δεν γνωρίζω ακριβώς ποια μέρα και πότε ο ενιαίος συντελεστής δασμών θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται» τόνισε ο Ολοφ Γκιλ, που συμπλήρωσε ότι το ίδιο ισχύει και για τις εξαιρέσεις, καθώς συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών.
Πάντως, σήμερα, τόσο ο Λευκός Οίκος όσο και η Κομισιόν παρουσίασαν κείμενα με διαφορετικές ερμηνείες συγκεκριμένων σημείων της συμφωνίας.
Το κείμενο του Λευκού Οίκου αναφέρει για παράδειγμα ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση θα καταβάλει πληρωμές προς τις ΗΠΑ στη βάση συντελεστή δασμών ύψους 15% που περιλαμβάνει αυτοκίνητα, τμήματα αυτοκινήτων, φαρμακευτικά προϊόντα και ημιαγωγούς». Από την πλευρά της η Κομισιόν σημειώνει ότι δασμοί 15% στα φαρμακευτικά προϊόντα και τους ημιαγωγούς θα επιβληθούν μόνο όταν «οι ΗΠΑ αποφασίσουν εάν θα επιβάλλουν επιπρόσθετους δασμούς σε αυτά τα προϊόντα σύμφωνα [με ξεχωριστές, έρευνες που συνεχίζονται στις ΗΠΑ]».
Πάντως, οι έρευνες που διεξάγουν οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ειδικούς δασμούς για τα φαρμακευτικά προϊόντα, όπως συνέβη στον χάλυβα και το αλουμίνιο, αλλά η Κομισιόν επιμένει ότι το 15% θα αφορά και το ανώτατο όριο δασμών και για τα φαρμακευτικά προϊόντα. «Πιστεύω ότι αυτή η δέσμευση (σ.σ. εκ μέρους των ΗΠΑ) θα τηρηθεί και θα γίνει σεβαστή σε αυτή την περίπτωση» τόνισε χθες ο Επίτροπος Μάρος Σέφκοβιτς.
Για τα αμερικανικά ενεργειακά προϊόντα
Το πιο διφορούμενο «σημείο» της συμφωνίας αφορά τις ενεργειακές προμήθειες, που δεσμεύτηκε η Ε.Ε. να εξαγοράσει από τις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, η Ε.Ε. θα διπλασιάσει τις αγορές αμερικανικών ενεργειακών προϊόντων ύψους 750 δις δολαρίων έως το τέλος της δεύτερης θητείας του Τραμπ. Επί της ουσίας, η Ε.Ε θα αγοράζει ενεργειακά προϊόντα από τις ΗΠΑ (υγροποιημένο φυσικό αέριο, πετρέλαιο και πυρηνικά καύσιμα) ύψους 250 δις δολαρίων το χρόνο, την επόμενη τριετία.
Από την πλευρά της η Κομισιόν, που διαπραγματεύτηκε εκ μέρους των κρατών μελών της Ε.Ε δεν μπορεί να εξαγοράσει ενεργειακά προϊόντα. Ούτε μπορεί να γνωρίζει τις ποσότητες, ή τις ανάγκες των κρατών μελών και των επιχειρήσεών τους. Επομένως, το κείμενο δεν μπορεί να είναι νομικά δεσμευτικό σε ό,τι αφορά τον στόχο των συνολικά 750 δις δολαρίων.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι υπό καθεστώς ανωνυμίας ανέφεραν χθες ότι τα ποσά για τα οποία συνομιλούν με τις ΗΠΑ δεν είναι «αφηρημένα», αλλά αποτέλεσμα σχετικών συζητήσεων με ενδιαφερόμενες πλευρές (π.χ. επιχειρήσεις) και σχετικούς υπολογισμούς στη βάση του σχεδιασμού της Ε.Ε για σταδιακή απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο έως το 2027. Οι ίδιοι παραδέχθηκαν εξάλλου ότι πολλά θα εξαρτηθούν από τις κατάλληλες υποδομές σε Ευρώπη και ΗΠΑ.
«Είναι σημαντικό να υπενθυμίσουμε ότι η Κομισιόν δεν αγοράζει κανένα από αυτά τα προϊόντα και ούτε η αμερικανική κυβέρνηση πουλάει κάποια από αυτά» ανέφερε σήμερα εκπρόσωπος της Κομισιόν. «Αυτές είναι όλες οι εμπορικές αποφάσεις που λαμβάνονται από τις εταιρείες: εκείνες τις εταιρείες που αγοράζουν και εκείνες τις εταιρείες που πωλούν» τόνισε.
Αμφιλεγόμενα τα 600 δισ. σε επενδύσεις
Αλλο, αρκετά αμφιλεγόμενο «σημείο» της συμφωνίας αφορά τις επενδύσεις ύψους 600 δις για τις οποίες δεσμεύτηκε η Ε.Ε. στον Τραμπ. Σύμφωνα με το κείμενο του Λευκού Οίκου, η Ε.Ε. πρόκειται να επενδύσει 600 δισ. δολάρια στις ΗΠΑ έως το τέλος της δεύτερης θητείας του Τραμπ. «Αυτή η νέα επένδυση είναι επιπλέον των άνω των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων (που) οι εταιρείες της ΕΕ επενδύουν ήδη στις Ηνωμένες Πολιτείες κάθε χρόνο» αναφέρεται στο κείμενο.
Η Κομισιόν δεν μπορεί να σχεδιάζει ή να υλοποιήσει επενδύσεις για λογαριασμό του ιδιωτικού τομέα. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι διευκρίνισαν χθες ότι σε αντίθεση με την αντίστοιχη συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Ιαπωνίας, η Ε.Ε. δεν έχει τη δυνατότητα να προχωρήσει σε διαπραγματεύσεις εκ μέρους ιδιωτών και επιχειρήσεων, ενώ επισήμαναν ότι το ποσό των 600 δισ. δολαρίων είναι εκτίμηση στη βάση σχετικών επαφών της Κομισιόν με ενδιαφερόμενους φορείς και βιομηχανίες. «Δεν είναι κάτι που η Ε.Ε., ως δημόσια αρχή, μπορεί να εγγυηθεί – είναι κάτι που βασίζεται στην πρόθεση ιδιωτικών εταιρειών» είπαν χαρακτηριστικά. Επί της ουσίας, το ποσό των 600 δις μπορεί να είναι τελικά σαφώς μικρότερο από ό,τι αναφέρουν οι δύο πλευρές.
Διάσταση απόψεων για στρατιωτικούς εξοπλισμούς
Διφορούμενες είναι οι απόψεις των δύο πλευρών και σε ό,τι αφορά την εξαγορά «σημαντικών ποσοτήτων αμερικανικού στρατιωτικού εξοπλισμού» στις οποίες αναφέρθηκε και ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος.
Σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, η Ε.Ε. «συμφώνησε να αγοράσει σημαντικές ποσότητες αμερικανικού στρατιωτικού εξοπλισμού». Η Κομισιόν διαψεύδει λέοντας ότι δεν έχει δεσμευτεί για αγορές όπλων αμερικανικής κατασκευής. Οι εν λόγω εξαγορές, άλλωστε, αφορούν τα κράτη μέλη που έχουν και την εθνική αρμοδιότητα των στρατιωτικών τους δαπανών.
«Η προμήθεια όπλων δεν είναι θέμα της Επιτροπής» ανέφερε χθες Ευρωπαίος αξιωματούχος, αλλά εξήγησε ότι μετά τη σύνοδο του ΝΑΤΟ «υπάρχει ενός είδους κατανόησης ότι θα αυξηθεί η αμυντική συνεργασία των δύο πλευρών».
Διφορούμενο και το ζήτημα των δασμών σε χάλυβα και αλουμίνιο
Και στο ζήτημα των δασμών για το αλουμίνιο και τον χάλυβα, οι απόψεις των δύο πλευρών διίστανται. Σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, οι τομεακοί δασμοί στο χάλυβα και το αλουμίνιο θα παραμείνουν «αμετάβλητοι», δηλαδή, στο 50%. «Το νέο αυτό δασμολογικό καθεστώς θα αποφέρει έσοδα δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως και θα συμβάλει στο κλείσιμο της μακροχρόνιας εμπορικής ανισορροπίας μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης» αναφέρεται στο σχετικό κείμενο.
Από την πλευρά της, η Κομισιόν επιμένει ότι η συμφωνία θα καθιερώσει ένα συγκεκριμένο σύστημα ποσοστώσεων για την επίλυση της μακροχρόνιας διαμάχης για τον χάλυβα και το αλουμίνιο.
Σε ό,τι αφορά τις ψηφιακές υπηρεσίες και τα γεωργικά προϊόντα, ο Λευκός Οίκος αναφέρει ότι στο πλαίσιο της νέας συμφωνίας, οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. θα αντιμετωπίσουν «μη δασμολογικούς φραγμούς» στο εμπόριο τροφίμων και γεωργικών προϊόντων, «συμπεριλαμβανομένου του εξορθολογισμού των απαιτήσεων για υγειονομικά πιστοποιητικά για το χοιρινό και τα γαλακτοκομικά προϊόντα των ΗΠΑ». Σημειώνεται επίσης ότι οι δύο πλευρές «θα αντιμετωπίσουν και το ζήτημα των αδικαιολόγητων εμποδίων» στις ψηφιακές υπηρεσίες.
Ο εκπρόσωπος της Κομισιόν ξεκαθάρισε σήμερα ότι η Ε.Ε. διατηρεί την αυτονομία της έναντι των κανονισμών. «Δεν αλλάζουμε τους κανονισμούς μας» είπε ο Όλοφ Γκιλ για να προσθέσει ότι δεν υποχωρούμε έναντι των δικαιωμάτων μας να ρυθμίζουμε αυτόνομα τον ψηφιακό χώρο.
