ΚΥΠΕ
Την εκτίμηση ότι οι τιμές των καυσίμων θα παρουσιάσουν προσωρινή άνοδο λόγω της κρίσης στη Μέση Ανατολή εξέφρασε ο Υπουργός Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου, αποδίδοντας μέρος της πίεσης και σε ψυχολογικούς παράγοντες της αγοράς. Απαντώντας σε ερωτήσεις του ΚΥΠΕ, ανέφερε επίσης ότι η διεθνής διασπορά στην παραγωγή πετρελαίου μειώνει την εξάρτηση από την περιοχή.
Διαβεβαίωσε παράλληλα ότι η Κύπρος διαθέτει επαρκή κρατικά αποθέματα καυσίμων και παρακολουθεί στενά την κατάσταση σε συνεργασία με τους εμπλεκόμενους φορείς, ενώ σημείωσε τη δυνατότητα παρέμβασής του αν δει «περίεργες μετακινήσεις τιμών».
Ο κ. Παπαναστασίου σημείωσε ότι οποιαδήποτε γεωπολιτική κρίση ιδίως σε περιοχές παραγωγής ορυκτών καυσίμων, «βεβαίως και θα επηρεάσει τις τιμές», τονίζοντας ότι «αν δεν ανησυχούσαμε δεν θα ήμασταν ρεαλιστές».
Ο Υπουργός επεσήμανε ότι το ζητούμενο είναι κατά πόσον οι εξελίξεις επηρεάζουν πραγματικά τις τιμές των πετρελαιοειδών ή αν πρόκειται περισσότερο για ψυχολογική ανασφάλεια που επικρατεί στους εμπόρους του κλάδου. Όπως σημείωσε, όταν το ρίσκο για όσους εμπορεύονται τα πετρελαιοειδή είναι υψηλό, είναι αναμενόμενο να επιδιώκουν και μεγαλύτερα περιθώρια κέρδους ως ανταπόδοση.
Ο Υπουργός εξέφρασε την εκτίμηση ότι η επίδραση γεωπολιτικών εντάσεων στις τιμές των καυσίμων έχει μειωθεί σε σχέση με το παρελθόν, λόγω της διαφοροποίησης των πηγών παραγωγής αργού πετρελαίου. Όπως εξήγησε, η παραγωγή δεν είναι πλέον συγκεντρωμένη στον Αραβικό Κόλπο, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες περιοχές έχουν αναπτύξει σημαντική παραγωγική ικανότητα στον τομέα αυτό.
«Ουσιαστικά, η παραγωγή αργού πετρελαίου βρίσκεται πλέον σε διασπορά, γεγονός που μειώνει την εξάρτηση από την περιοχή του Κόλπου», ανέφερε, προσθέτοντας, ωστόσο, ότι ο Κόλπος παραμένει μια σημαντική περιοχή παραγωγής. Ανέφερε ότι ενώ παλαιότερα από τα στενά του Ορμούζ διέρρεε το 25-30% της παγκόσμιας κατανάλωσης αργού πετρελαίου, σήμερα το ποσοστό αυτό έχει περιοριστεί γύρω στο 10%.
Πρόσθεσε ότι οι ΗΠΑ παράγουν πλέον περίπου το 15-16% του αργού πετρελαίου που διοχετεύεται διεθνώς, γεγονός που ενισχύει τη σταθερότητα της προσφοράς.
Παρόλα αυτά, ο Υπουργός εκτίμησε ότι λόγω της σύγκρουσης Ισραήλ-Ιράν στη Μ. Ανατολή θα υπάρξει απότομη άνοδος.
«Θα υπάρξει μια απότομη άνοδος των τιμών, το λεγόμενο spike», ανέφερε. Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι αυτή θα υποχωρήσει μόλις οι αγορές και τα κράτη-καταναλωτές διαπιστώσουν ότι οι εξελίξεις στην περιοχή δεν έχουν ουσιαστική επίπτωση στον ενεργειακό εφοδιασμό. «Τότε η καμπύλη των τιμών θα αρχίσει να υποχωρεί», είπε.
Σημείωσε επίσης ότι οι τιμές θα σταθεροποιηθούν τελικά σε κάποια επίπεδα λίγο υψηλότερα απ’ ότι ήταν όταν ξεκίνησε η άνοδος. Είπε ακόμα ότι το τελευταίο διάστημα οι τιμές του πετρελαίου ήταν σε χαμηλά επίπεδα, οπότε η αύξηση αρχίζει από χαμηλότερο σημείο.
Η μείωση αυτή, όπως εξήγησε, οφείλεται τόσο στη μεγαλύτερη πλέον διασπορά στην παραγωγή πετρελαίου όσο και στη χαμηλότερη εξάρτηση πλέον σε πολλές χώρες από τα ορυκτά καύσιμα και στη μετάβαση στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), κυρίως στην Ευρώπη αλλά και σε άλλες γεωγραφίες.
Πρόσθεσε ότι αυτή είναι η εκτίμηση αν τα πράγματα παραμείνουν ως έχουν, χωρίς να μπουν κι άλλες χώρες στον πόλεμο ή συμβεί κάτι απροσδόκητο. Η εκτίμηση αυτή, όπως είπε, είναι η εκτίμηση τόσο του Υπουργείου, όσο και των διεθνών οίκων που παρακολουθούν θέματα γεωπολιτικής και ενέργειας.
Παράλληλα, είπε ότι ήδη παρατηρείται μια μείωση στις τιμές σε σχέση με τις πρώτες μέρες της κρίσης.
Ασφάλεια προμήθειας με κρατικά αποθέματα και συνεχή παρακολούθηση της αγοράς
Ερωτηθείς για την ασφάλεια προμήθειας καυσίμων για την Κύπρο που είναι ακόμα εξαρτώμενη από τα ορυκτά καύσιμα, ο Υπουργός Ενέργειας σημείωσε ότι η εξάρτηση αυτή έχει μειωθεί, ασχέτως των προβλημάτων στην πλήρη διοχέτευση των ΑΠΕ.
Ωστόσο πρόσθεσε ότι ακόμα υπάρχει σοβαρή εξάρτηση κυρίως για καύσιμα κίνησης και αεροπορικά καύσιμα, αναφέροντας ότι το Υπουργείο παρακολουθεί την κατάσταση και είναι σε άμεση επαφή με τος εμπορευόμενους.
Παράλληλα σημείωσε ότι υπάρχουν κρατικά αποθέματα σε όλα τα είδη των καυσίμων για χρήση σε περιόδους κρίσεων. Μάλιστα ανέφερε ότι πρόσφατα έγινε μια ελευθέρωση καυσίμου με διάταγμα Υπουργού για αεροπορικά καύσιμα. Οι λόγοι, όπως εξήγησε ήταν ότι χάθηκε μια πηγή τροφοδοσίας που ήταν η Χάιφα και ότι η Κύπρος χρησιμοποιείται πλέον ως ενδιάμεσος σταθμός για μετακίνηση πληθυσμών, στρατιωτικών κ.α. με αποτέλεσμα να έχει αυξηθεί σημαντικά ο όγκος και οι πωλήσεις στα αεροδρόμια της Κύπρου.
Σημείωσε, ωστόσο, ότι τα κρατικά αποθέματα θα χρησιμοποιηθούν με φειδώ και τεκμηρίωση, όταν και αν υπάρχει η κρίση και δεν προλαβαίνουν να έρθουν λειτουργικά αποθέματα που έχουν οι εταιρείες των πετρελαιοειδών.
«Τα κρατικά αποθέματα είναι πολύ σημαντικά να διατηρούνται σε πραγματικές κρίσεις. Αυτή τη στιγμή δεν βρισκόμαστε ακόμα σε εκείνη την κρίση», ανέφερε.
Με βάση ευρωπαϊκό κανονισμό η Κύπρος πρέπει να διατηρεί αποθέματα 90 ημερών στη βάση των πωλήσεων της προηγούμενης χρονιάς. Η Κύπρος, εξήγησε ο Υπουργός, διατηρεί τόσα αποθέματα και κάτι παραπάνω, ωστόσο δεν τα διατηρεί όλα στην Κύπρο, ώστε να μπορεί να τα απελευθερώσει άμεσα. Κάποια διατηρούνται εντός ΕΕ.
Δυνατότητα παρέμβασης αν οι τιμές ξεφύγουν
Αναφέροντας ότι το Υπουργείο παρακολουθεί τόσο την ασφάλεια προμήθειας όσο και τη διακύμανση τον τιμών, ο κ. Παπαναστασίου είπε ότι ως Υπουργός έχει την ευχέρεια αν δει «περίεργες μετακινήσεις τιμών» να παρέμβει.
«Αυτή τη στιγμή δεν βλέπουμε να υπάρχουν περίεργες μετακινήσεις των τιμών των πετρελαιοειδών, ασχέτως του ότι βλέπουμε κάποιες μετακινήσεις προς τα πάνω γύρω στα 1,5-2 σεντ που δικαιολογούνται με τα βάση τα νέα φορτία που ήρθαν», ανέφερε.
Σε σχέση με εκκλήσεις για να αποφευχθεί η πράσινη φορολογία των καυσίμων λόγω της κατάστασης, ο Υπουργός Ενέργειας ανέφερε ότι η φορολογία αυτή αφορά την εφαρμογή κάποιων υποχρεώσεων που προέρχονται από προηγούμενες συμφωνίες με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σημείωσε ότι η εφαρμογή αυτή έχει παραταθεί μια ή δύο φορές και πλέον πρέπει να υπάρξει υλοποίησή της, παρά την κακή συγκυρία που υπάρχει. Παράλληλα, σημείωσε, ότι πρόκειται για μια υποχρέωση της Κυπριακής Δημοκρατίας απέναντι στα διάφορα ταμεία της ΕΕ από τα οποία η Κύπρος αντλεί χρηματοδότηση και ως εκ τούτου η χώρα πρέπει να εκπληρώσει συγκεκριμένα ορόσημα.
Ωστόσο εξέφρασε κατανόηση για τις ανησυχίες των καταναλωτών και είπε ότι γίνονται υπολογισμοί για τον γενικότερο αντίκτυπο στην αγορά από ενδεχόμενη αύξηση στις τιμές των καυσίμων.
«Αυτό πρέπει να γίνει με ιδιαίτερη προσοχή, για να ληφθεί υπόψη η όλη επιβάρυνση στην οικονομία, η οποία δεν είναι οικονομία του κράτους αλλά οικονομία των καταναλωτών», ανέφερε.
Η Κυβέρνηση, είπε, δεν κάνει κάτι ελαφρά τη καρδία, αλλά σκέφτεται τον καταναλωτή. Έδωσε ως παράδειγμα και τη λειτουργία της εφαρμογής e-kalathi που δημιούργησε πίεση των τιμών προς τα κάτω, όπως ανέφερε.
