Της Δωρίτας Γιαννακού
Γράφεται το φθινόπωρο ο επίλογος της πολυσυζητημένης έρευνας που ανέλαβε η Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς τον Ιανουάριο του 2023 αυτεπάγγελτα, σε σχέση με όσα καταγράφονται στο βιβλίο του Μακάριου Δρουσιώτη «Κράτος Μαφία». Το κεφάλαιο Κράτος Μαφία το οποίο θεωρείται ως το μεγαλύτερο τεστ της Αρχής, καθώς αποτελεί τη μεγαλύτερη σε ευρύτητα έρευνα με διαφορά που διαχειρίστηκε μέχρι τώρα, κλείνει με την παράδοση και του τελευταίου κεφαλαίου ευρημάτων στα οποία κατέληξαν οι λειτουργοί επιθεώρησης.
Όπως πληροφορείται η «Κ», τα πέντε κεφάλαια ευρημάτων τα οποία έχουν καταγραφεί από την ομάδα που ανέλαβε την έρευνα με επικεφαλής την Αυστραλή νομικό Gabrielle Mclntyre, αντικατοπτρίζουν κάθε κεφάλαιο του βιβλίου του κ. Δρουσιώτη που έχει ερευνηθεί. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, ορισμένα κεφάλαια από το βιβλίο αναφορικά με τα περιστατικά που καταλογίζει ο κ. Δρουσιώτης στον τέως Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη έχουν εξαιρεθεί από την έρευνα, καθώς δεν ήταν δυνατόν να ερευνηθούν από την Αρχή λόγω έλλειψης αρμοδιοτήτων. Ωστόσο, όπως σημειώνουν αρμόδιες πηγές, οι πέντε υποενότητες στις οποίες θα παραδίδεται το πόρισμα τμηματικά περιλαμβάνουν τους βασικούς ισχυρισμούς του βιβλίου.
Τα ευρήματα της ερευνητικής ομάδας έχουν αρχίσει ήδη να παραδίδονται σε πρώτη φάση στον επίτροπο Διαφάνειας και πρόεδρο της Αρχής κατά της Διαφθοράς Χάρη Πογιατζή και κατόπιν θα αποσταλούν στον γενικό εισαγγελέα. Σύμφωνα με την αρμόδια Αρχή, εκτιμάται ότι το τελευταίο κεφάλαιο θα παραδοθεί στις αρχές του Σεπτέμβρη. Ακολούθως οι λειτουργοί Επιθεώρησης θα συντάξουν την τελική τους έκθεση, για την οποία η Αρχή θα εκδώσει σχετική ανακοίνωση κοινοποιώντας ουσιαστικά το συμπέρασμα του πορίσματος της έρευνας.
Σιγή ιχθύος
Στις αρχές του Ιούλη η αρμόδια Αρχή εξέδωσε σχετική ανακοίνωση όπου επισήμανε ότι, λόγω του μεγάλου όγκου του μαρτυρικού υλικού έχει διευθετηθεί μεταξύ της Αρχής αφενός και των λειτουργών Επιθεώρησης αφετέρου, η Έκθεση παραδίδεται τμηματικά. Η ανακοίνωση της Αρχής ξεκαθάρισε ακόμα ότι μετά την παράδοση των εκθέσεων για όλα τα κεφάλαια και τη μελέτη τους από πλευράς της Αρχής, κάτι το οποίο αναμένεται περί τα μέσα του φθινοπώρου, θα εκδοθεί λεπτομερής ανακοίνωση αναφορικά με την τελική απόφαση και τα ευρήματα.
Στην ανακοίνωση η αρμόδια Αρχή διευκρίνισε ότι με βάση την κείμενη νομοθεσία οι έρευνες της Αρχής διεξάγονται υπό συνθήκες πλήρους εχεμύθειας και ο επίτροπος Διαφάνειας είναι ο μόνος αρμόδιος για να παράσχει έγκριση για δημοσιοποίηση οποιωνδήποτε πληροφοριών.
Επομένως, σύμφωνα με την ανακοίνωση, μέχρι την έκδοση της επόμενης ανακοίνωσης της Αρχής δεν θα γίνει οποιαδήποτε δημοσιοποίηση πληροφοριών για το περιεχόμενο, είτε της μαρτυρίας είτε των εκθέσεων και κανένα μέλος της Αρχής δεν θα προβεί σε οποιαδήποτε περαιτέρω δήλωση επί του θέματος. Υπενθυμίζεται ότι την επικεφαλής της έρευνας κα McIntyre πλαισιώνουν τρεις Κύπριοι δικηγόροι, οι οποίοι ασχολούνται με θέματα που αφορούν την πάταξη της διαφθοράς. Πρόκειται για τους Χαρίλαο Χρυσάνθου, Ορέστη Νικήτα και Ανδρέα Ευθυμίου.
Το ιστορικό
Συνολικά 214 συνεδρίες/ακροάσεις διενεργήθηκαν για τον σκοπό λήψεως μαρτυρίας ή τεκμηρίων και κλήθηκαν προς κατάθεση συνολικά 129 πρόσωπα από Κύπρο και εξωτερικό, καταθέτοντας πέραν των 550 τεκμηρίων όσον αφορά την έρευνα που ανέλαβε η Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς για όσα καταγράφονται στο βιβλίο του Μακάριου Δρουσιώτη «Κράτος Μαφία». Πιο συγκεκριμένα, το κατώφλι της Αρχής κατά της Διαφθοράς πέρασαν κρατικοί αξιωματούχοι, πολιτικά πρόσωπα, δημοσιογράφοι και όσοι ανήκαν στο ευρύτερο περιβάλλον του ερευνώμενου της υπόθεσης, δηλαδή του τέως Προέδρου της Δημοκρατίας. Ορισμένοι μάλιστα εξ αυτών έχουν κληθεί περισσότερες από μια φορές για συμπληρωματικές καταθέσεις, οι οποίες κρίθηκαν επιτακτικής ανάγκης από τους λειτουργούς Επιθεώρησης. Ο ίδιος ο κ. Αναστασιάδης κλητεύθηκε από την Αρχή για να καταθέσει στις 28 Απριλίου, δίνοντας τις δικές του απαντήσεις αναφορικά με όσα του καταλογίζει ο συγγραφέας και πρώην συνεργάτης του Μακάριος Δρουσιώτης. Στο μεταξύ, είχε προηγηθεί η έκδοση του δικού του βιβλίου με τίτλο «Ο Συκοφάντης», το οποίο αποτέλεσε και τον πυρήνα της κατάθεσής του ενώπιον των λειτουργών Επιθεώρησης. Αξίζει να σημειώσουμε ότι όπως είχε αναφέρει ο κ. Αναστασιάδης σε συνέντευξή του στην «Κ», με την κυκλοφορία του «Συκοφάντη» επιδιώκει να αποκατασταθεί επιτέλους η αλήθεια. Σημειώνεται ακόμα ότι η κατάθεση του τέως Προέδρου της Δημοκρατίας άνοιξε την πόρτα σε ακόμα τρεις μάρτυρες, οι οποίοι κλητεύθηκαν και κατέθεσαν ενώπιον της ερευνητικής ομάδας ολοκληρώνοντας το παζλ των καταθέσεων.
Οι στενοί συνεργάτες
Λίγο πριν το Πάσχα βρέθηκε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, στην Αρχή κατά της Διαφθοράς για να καταθέσει σχετικά με την υπόθεση Κράτος Μαφία. Ο Πρόεδρος έδωσε τη δική του εκδοχή αναφορικά με τα περιστατικά που καταλογίζει στο επίμαχο βιβλίο του ο κ. Δρουσιώτης στον τέως Πρόεδρο της Δημοκρατίας καθώς υπήρξε στενός συνεργάτης του. Μετά το τέλος της κατάθεσής του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εμφανίστηκε ιδιαίτερα λακωνικός στις δηλώσεις του, σημειώνοντας ότι απάντησε σε ό,τι είχε ρωτηθεί.
Αναφορικά με τους άλλους μάρτυρες, που κλήθηκαν για να απαντήσουν στις ερωτήσεις των λειτουργών Επιθεώρησης, οι πληροφορίες μας κάνουν λόγο για πρώην κρατικούς αξιωματούχους όπως για παράδειγμα ο τέως γενικός εισαγγελέας, Κώστας Κληρίδης, αφού γίνεται λόγος για προσπάθεια φαγώματός του από τον Νίκο Αναστασιάδη, καθώς επίσης πολιτικά πρόσωπα και συνεργάτες του πρώην Προέδρου της Δημοκρατίας. Στον κατάλογο των προσώπων που κατέθεσαν στο πλαίσιο της έρευνας περιλαμβάνονται και όλοι σχεδόν οι πρώην υπουργοί της κυβέρνησης Αναστασιάδη, οι οποίοι παρέθεσαν τη δική τους άποψη αναφορικά με συγκεκριμένα περιστατικά που καταγράφονται στο επίμαχο βιβλίο. Την ίδια ώρα, κατάθεση φαίνεται να έδωσαν και πρώην διοικητές της Κεντρικής Τράπεζας.
Ορισμένοι πολιτικοί και κρατικοί αξιωματούχοι που κατέθεσαν είναι ο Αβέρωφ Νεοφύτου, ο Χρήστος Στυλιανίδης, ο Χάρης Γεωργιάδης, ο Κωνσταντίνος Πετρίδης, ο Ιωνάς Νικολάου, ο Ρίκκος Ερωτοκρίτου, ο Ιωάννης Κασουλίδης και ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης.
Τα κεφάλαια κλειδιά
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι κλήθηκε για κατάθεση και ο Ρώσος ολιγάρχης Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ, ο οποίος απέκτησε την κυπριακή υπηκοότητα το έτος 2012 αφού έγινε ένας από τους βασικούς μετόχους της Τράπεζας Κύπρου. Ωστόσο, δεν παρουσιάστηκε ενώπιον της Αρχής.
Εξάλλου, ο κ. Δρουσιώτης στο «Κράτος Μαφία» καταγράφει τα όσα έγιναν στην Κύπρο μετά το διαζύγιο του Ρώσου ολιγάρχη Ντιμίτρι Ριμπολόβλεφ. Είχε αναφερθεί στον φερόμενο ρόλο μεγάλου δικηγορικού γραφείου και τη σχέση του με τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, σε αξιοπερίεργες διεργασίες στη Βουλή για τροποποίηση νομοθεσίας, δικαστικές αποφάσεις από τις οποίες ευνοήθηκε ο ολιγάρχης και μεταφορές κεφαλαίων.
Επιπλέον, στο βιβλίο υπάρχουν αναφορές για υποθέσεις Ρώσων ολιγαρχών που κατηγορούνται για ξέπλυμα χρήματος, τα οποία, σύμφωνα με τον συγγραφέα, συνδέονται με το πρώην δικηγορικό γραφείο του τέως Προέδρου. Επίσης για τις πιο γνωστές υποθέσεις με τα διαβατήρια προς την οικογένεια του Σαουδάραβα, ενώ υπάρχουν εκτενείς αναφορές στους συνεργάτες του Προέδρου καθ’ όλη τη διάρκεια της δεκαετούς θητείας του και τον ρόλο τους στο Κυπριακό.
Επιπρόσθετα, ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε από τις Αρχή στο κεφάλαιο που αφορά τη φερόμενη παρακολούθηση του κ. Δρουσιώτη, θέμα που είχε καταγγείλει το 2020 στην Υπηρεσία Ηλεκτρονικού Εγκλήματος. Εξετάστηκαν επίσης οι ενέργειες της Αστυνομίας και τεσσάρων μελών του σχετικού τμήματος.
Η επόμενη μέρα
Μετά την ολοκλήρωση του πορίσματος, τα επόμενα βήματα περιλαμβάνουν την αξιολόγησή του από τον γενικό εισαγγελέα. Ειδικότερα, ακόμα και αν το πόρισμα που θα εκδοθεί από τους λειτουργούς διερεύνησης της Αρχής δεν είναι καταδικαστικό, αλλά προκύψουν οποιεσδήποτε ενδείξεις ή υπόνοιες για ποινικά αδικήματα, ή σοβαρά ζητήματα προς διερεύνηση από τη Νομική Υπηρεσία, είτε προκύψουν διοικητικές ή πειθαρχικές ευθύνες, το πόρισμα θα παραπεμφθεί στον γενικό εισαγγελέα, ο οποίος είναι ο μόνος αρμόδιος να αποφασίσει αν θα προχωρήσει σε ποινική δίωξη.
Ως εκ τούτου, η Αρχή κατά της Διαφθοράς έχει τη δυνατότητα να αποστείλει το πόρισμα στη Νομική Υπηρεσία όταν διαπιστώνονται ενδείξεις ή υπόνοιες για ενδεχόμενα ποινικά αδικήματα ή διοικητικές παραλείψεις, προκειμένου αυτά να αξιολογηθούν περαιτέρω. Εξάλλου, η διαβίβαση του πορίσματος στον γενικό εισαγγελέα ενδεχομένως κριθεί αναγκαία και για λόγους διαφάνειας και θεσμικής λογοδοσίας.
Συνεπώς, η τελική κρίση για το αν θα ασκηθούν ποινικές διώξεις ή όχι ανήκει αποκλειστικά στον γενικό εισαγγελέα, ο οποίος θα κληθεί να εξετάσει τα ευρήματα και να καθορίσει την επόμενη μέρα από νομικής απόψεως.
Επόμενος σταθμός η Taxan Properties
Τελική μορφή παίρνει το αμέσως επόμενο διάστημα το πόρισμα για την υπόθεση της Taxan Properties LTD η οποία σχετίζεται με την πολιτογράφηση Ιρακινού επενδυτή μέσω της συγκεκριμένης εταιρείας στην οποία ήταν μέτοχος και διευθυντής, ο πρώην πρόεδρος της ΕΔΕΚ Μαρίνος Σιζόπουλος. Η εν λόγω καταγγελία στην Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς έγινε από τον πρώην βουλευτή της ΕΔΕΚ Γιώργο Βαρνάβα κατά του κ. Σιζόπουλου, την άνοιξη του 2023 και αφορούσε την ανάμιξή του σε ενδεχόμενη διάπραξη ποινικών αδικημάτων και την έκδοση χρυσού διαβατηρίου, με πλαστά έγγραφα κατά την περίοδο 2017-2019.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την καταγγελία του κ. Βαρνάβα, μέσω της εταιρείας Taxan Properties, παρουσιάστηκε δήθεν Ιρακινός επενδυτής ως αγοραστής, με σκοπό την απόκτηση κυπριακού διαβατηρίου, ο οποίος δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις του σχεδίου (επένδυση άνω των €2 εκατομμυρίων και ακίνητο αξίας άνω των €500.000) για να λάβει διαβατήριο. Στη συνέχεια, σύμφωνα με όσα ισχυρίζεται ο κ. Βαρνάβα υποβλήθηκε παραπλανητικό συμβόλαιο στο υπουργείο Οικονομικών, δηλώνοντας ότι η επένδυση ήταν €2.025.000, ενώ στην πραγματικότητα έφτανε τα €1.600.000. Η καταγγελία του κ. Βαρνάβα κάνει λόγο και για ευνοϊκή εξυπηρέτηση μη εξυπηρετούμενου δανείου της Taxan ύψους €2,581 εκατ. το οποίο μειώθηκε μέσω διακανονισμού κατά περίπου €956.000. Ο κ. Βαρνάβα υποστηρίζει ότι αυτό έγινε στο πλαίσιο της πώλησης της εταιρείας στον επενδυτή και πως δεν υπήρξαν οι κατάλληλοι έλεγχοι.
Η Αρχή ξεκίνησε τη διαδικασία εξέτασης της καταγγελίας του κ. Βαρνάβα εναντίον του κ. Σιζόπουλου, στις 10 Οκτωβρίου 2024, διορίζοντας ερευνητές τον πρώην δικαστή Σωτήρη Λιασίδη και τον δικηγόρο Νικόλα Χαραλάμπους. Ο καταγγέλλων έβαλε πρώτος το περίγραμμα των καταγγελιών του ενώπιον της Αρχής, ενώ ο καταγγελλόμενος κατέθεσε για την υπόθεση λίγο πριν το Πάσχα.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι εντοπίζονται αναφορές για την Taxan στο πόρισμα Νικολάτου που αφορούν στην έκδοση των λεγόμενων «χρυσών διαβατηρίων».
Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο Απρίλη, ο Μαρίνος Σιζόπουλος ανακοίνωσε την αποχώρησή του από την προεδρία της ΕΔΕΚ, με κάποιους να συσχετίζουν την απομάκρυνσή του με το επικείμενο πόρισμα. Ο ίδιος, ωστόσο, υποστήριξε πως ουδεμία σχέση έχει αυτή η υπόθεση με την απόφασή του να αποσυρθεί, διαμηνύοντας μάλιστα πως με την ολοκλήρωση της διαδικασίας έχει πολλά να δημοσιοποιήσει ώστε να λάμψει η αλήθεια.
