Του Μιχάλη Σοφοκλέους
Οκτώ μήνες πριν από τις βουλευτικές εκλογές, η κοινωνικοοικονομική ακτινογραφία που επιχειρεί η δημοσκόπηση που διενήργησε για λογαριασμό της «Κ» η Stratego-IMR παρουσιάζει το πολιτικό τοπίο αμήχανο, συγκρατημένα διαμαρτυρόμενο και έντονα ρευστό. Η κυβέρνηση και ο Πρόεδρος εξακολουθούν να διατηρούν κακή εικόνα, αν και βελτιωμένη σε σχέση με πέρυσι. Οι δύο πόλοι, ο ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ, μπορεί να καταλήξουν να παλεύουν για την πρωτιά, όπως φαίνεται σήμερα, σε ποσοστά όμως πολύ χαμηλότερα από τα παραδοσιακά. Το ΔΗΚΟ διατηρεί δυνάμεις, αλλά όλα τα υπόλοιπα κόμματα του κεντρώου χώρου κινδυνεύουν σοβαρά να μείνουν εκτός Βουλής.
Η κοινωνία παρακολουθεί απογοητευμένη την πορεία της χώρας, συζητώντας για την οικονομία, την ακρίβεια και τη διαφθορά. Γεγονός που έφερε το ΕΛΑΜ και το νεοσύστατο Άλμα να αποκτούν προοπτικές κατάκτησης της τρίτης και τέταρτης θέσης. Στην Κύπρο, μετά το 1981 και το αναλογικό εκλογικό σύστημα, πολλά νέα κόμματα πέτυχαν είσοδο στη Βουλή. Σήμερα, όμως, για πρώτη φορά, τέτοια κόμματα διεκδικούν με αξιώσεις διψήφια ποσοστά, εκλογικές θέσεις και βουλευτικές έδρες ικανές να διαταράξουν τις ισορροπίες και τους συσχετισμούς του πολιτικού συστήματος, που καθορίζουν την κοινοβουλευτική λειτουργία και τις συνεργασίες σε προεδρικές εκλογές.
Έτσι, οι επόμενες βουλευτικές εκλογές, ενώ δεν προμηνύουν ριζική ανατροπή του πολιτικού σκηνικού, μας οδηγούν με αρκετή βεβαιότητα σε μεγάλη διαφοροποίησή του. Τον ερχόμενο Μάιο, νέες πολιτικές δυνάμεις θα διεκδικήσουν τον ρυθμιστικό ρόλο στο σύστημα και το κλειδί στη διαμόρφωση κοινοβουλευτικών και κοινωνικών πλειοψηφιών.
Οι δημοτικότητες των αρχηγών
Ο πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης απολαμβάνει σήμερα 56% αρνητικής και 40% θετικής δημοτικότητας. Έχει θετικό ισοζύγιο στους ψηφοφόρους του ΔΗΚΟ (69%) και της ΔΗΠΑ (63%). Στους ψηφοφόρους του ΕΛΑΜ ουδέτερο (44% θετική, 47% αρνητική) και αρνητικό σε αυτούς του ΔΗΣΥ (42% θετική, 49% αρνητική).
Αρνητικό εμφανίζεται πλέον το ισοζύγιο δημοτικότητας της προέδρου της Βουλής και του ΔΗΣΥ Αννίτας Δημητρίου, με 50% αρνητικές γνώμες και 42% θετικές. Ανάμεσα στους ψηφοφόρους του Δημοκρατικού Συναγερμού η κα Δημητρίου καταγράφει 57% θετική και 36% αρνητική γνώμη.
Ο γ.γ. του ΑΚΕΛ Στέφανος Στεφάνου παρουσιάζει στην κοινωνία 36% θετικές και 50% αρνητικές γνώμες, ενώ στο ΑΚΕΛ 71% θετικές και 26% αρνητικές. Για τον Νικόλα Παπαδόπουλο οι θετικές γνώμες είναι 25% και οι αρνητικές 60%, με 64% θετική και 31% αρνητική εντός του ΔΗΚΟ.
Ο Χρίστος Χρίστου απολαμβάνει θετικής δημοτικότητας 32% και αρνητικής 58%. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η θετική γνώμη για τον πρόεδρο του ΕΛΑΜ στο κόμμα του (89%) αλλά και στους ψηφοφόρους του ΔΗΣΥ (38%), ΔΗΚΟ (43%) και ΔΗΠΑ (56%).
Ο πρόεδρος της ΕΔΕΚ Νίκος Αναστασίου είναι άγνωστος στο ευρύ κοινό, με το 53% να μην έχει γνώμη για το πρόσωπό του, το 13% να έχει θετική και το 33% αρνητική. Ο Μάριος Καρογιάν παρουσιάζει 18% θετικές και 67% αρνητικές γνώμες, ενώ ο Σταύρος Παπαδούρης των Οικολόγων 32% θετικές, όσες ακριβώς και οι αρνητικές γνώμες.
Ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης έχει θετικό ισοζύγιο δημοτικότητας, 54% θετικές και 33% αρνητικές γνώμες. Τη μεγαλύτερη αποδοχή χαίρει στους ψηφοφόρους του ΑΚΕΛ (71%), του ΔΗΚΟ (59%), της ΕΔΕΚ (71%) και της ΔΗΠΑ (75%). Αρνητικό ισοζύγιο έχει στον ΔΗΣΥ (52% αρνητικών έναντι 40%) και το ΕΛΑΜ (50% έναντι 45%).
Η δημοφιλία του ευρωβουλευτή Φειδία Παναγιώτου, παρουσιάζει στοιχεία καταβαράθρωσης, με 72% αρνητικές γνώμες έναντι 18% θετικών, ένα μόλις χρόνο από την εκλογή του.
Τα στοιχήματα των κομμάτων
Με βάση την έρευνα, εάν είχαμε εκλογές την ερχόμενη Κυριακή, το ΑΚΕΛ θα λάμβανε 21%, ο ΔΗΣΥ 20%, το ΕΛΑΜ 14%, το ΑΛΜΑ 11% και το ΔΗΚΟ 8%. Είναι νωρίς να «κηρυχθεί» ως ντέρμπι η μάχη της πρωτιάς, αλλά σήμερα το ΑΚΕΛ με 72% συσπείρωση παρουσιάζεται να προηγείται ελαφρώς του ΔΗΣΥ με συσπείρωση μόλις 56%.
Στον Δημοκρατικό Συναγερμό το χάσμα για τη στάση του έναντι της κυβέρνησης βαθαίνει περισσότερο. Στην ευρύτερη κοινωνία το 48% στηρίζει τη θέση ότι το κόμμα πρέπει να είναι στην αντιπολίτευση και το 37% ότι πρέπει να μπει στην κυβέρνηση. Μεταξύ των ίδιων των ψηφοφόρων του ΔΗΣΥ το 43% τον θέλει στην αντιπολίτευση και το 47% στην κυβέρνηση. Ένας μεγάλος διχασμός που τροφοδοτείται και από την εσωστρέφεια, τη διείσδυση Χριστοδουλίδη και τη διαρκή αμφισημία στη στάση του έναντι της κυβέρνησης και ευρύτερα στα ζητήματα. Η χαμηλή συσπείρωση και το ψηφοδέλτιο που δεν «λειτούργησε» ακόμη, του δίνουν περιθώρια, όμως, είναι χαμηλά τα ποσοστά των ψηφοφόρων του που δεν τοποθετούνται (12% περίπου), ενώ το 17% δηλώνει ΕΛΑΜ. Ενδιαφέρον είναι ότι το ΑΚΕΛ εμφανίζεται να τον υπερσκελίζει στους αποφοίτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (19% έναντι 18%), ενώ υστερεί, όπως και όλα τα παραδοσιακά κόμματα, στις προτιμήσεις των νεότερων ψηφοφόρων.
Το ΑΚΕΛ σταθεροποιεί και ίσως αναστρέφει κάπως την πτωτική πορεία που ακολούθησε τη διακυβέρνηση Χριστόφια. Ωστόσο, δεν έχει αναλάβει τον ρόλο της κύριας αντιπολιτευτικής δύναμης με τρόπο που να εισπράττει αντίστοιχα εκλογικά οφέλη και δυναμική. Είναι όμως πολύ συσπειρωμένο, με μικρές σχετικά απώλειες κυρίως προς το Άλμα (9% των ψηφοφόρων του). Ανάλογα και με την πορεία και του ΔΗΣΥ, το ΑΚΕΛ μπορεί να ελπίζει στην πρωτιά, παρά το ότι η κοινωνία κατά 61% πιστεύει ότι ο ΔΗΣΥ θα είναι το πρώτο κόμμα.
Το ΕΛΑΜ έχει κανονικοποιηθεί στο πολιτικό φάσμα, με αιχμή του δόρατος τους νεότερους (17% στους 18-39), την Επαρχία Αμμοχώστου (26%, ίδιο με τον ΔΗΣΥ) και μεγάλες εισροές, κυρίως από τον Συναγερμό. Δείχνει να υπερδιπλασιάζει ποσοστά και είναι το φαβορί για την τρίτη θέση, νοουμένου ότι διατηρήσει αυτή τη δυναμική και πείσει ότι μπορεί να διαδραματίσει τον ρόλο κόμματος αυτού του μεγέθους.
Το Άλμα, αποτελεί ακόμη μεγάλο ερωτηματικό. Το 11% σήμερα, προέρχεται κατά βάση από τη Λευκωσία (15%) και τη Λεμεσό (13%). Οι εισροές από μεγάλα κόμματα είναι σχετικά μικρές, ενώ διεμβολίζει ΕΔΕΚ (24% των ψηφοφόρων της), Οικολόγους (37%) και Κυνηγούς (33%). Η μεγάλη του δεξαμενή, όμως, είναι το 27% όσων απείχαν στις περασμένες Βουλευτικές. Έτσι, στη ρευστή και απρόβλεπτη δυναμική κάθε νέου κόμματος, θα πρέπει να προστεθεί το στοίχημα της προσέλκυσης πολιτών που δεν συνηθίζουν να ψηφίζουν.
Το ΔΗΚΟ, με 8% σήμερα, μπορεί να ελπίζει σε διψήφιο ποσοστό ή ακόμη και 4η θέση. Έχει χαμηλή συσπείρωση (51%) με απώλειες κυρίως προς το Άλμα (13%), αλλά και σημαντική εισροή ή επαναπατρισμό από τη ΔΗΠΑ (το 25% των ψηφοφόρων της).
Η προσπάθεια του Κινήματος Οικολόγων και του Βολτ με 2% στην έρευνα, και της ΕΔΕΚ, της ΔΗΠΑ και των Κυνηγών με 1% να μπουν στη Βουλή, φαντάζει ιδιαίτερα αμφίβολη. Είναι πολύ νωρίς να ξεγράψει κάποιος τη δυνατότητά τους να περάσουν το όριο, εφόσον άλλα έχουν ιστορία και οργανωτικό μηχανισμό (ΕΔΕΚ και ΔΗΠΑ), άλλα έχουν κοινωνική δυναμική (Οικολόγοι και Βολτ), ενώ οι Κυνηγοί για ελάχιστο δεν εισήλθαν το 2021. Για κανέναν τους όμως δεν φαίνονται ρόδινα τα πράγματα.
Αξιοσημείωτο τέλος, το 3% που δήλωσε (αυθόρμητα) ότι θα ψήφιζε κόμμα που θα δημιουργείτο από τον Φειδία Παναγιώτου.
Τα δύο μεγάλα ερωτηματικά
Το μεγαλύτερο ερωτηματικό των εκλογών είναι το ποσοστό συμμετοχής. Η μεγάλη αποχή βολεύει τα παραδοσιακά κόμματα, ενώ μεγάλη συμμετοχή θα βοηθήσει τα μικρότερα και κυρίως το Άλμα και το ΕΛΑΜ. Στις ευρωεκλογές, είχαμε το φαινόμενο νέου κόσμου να ψηφίζει, λόγω κυρίως του Φειδία Παναγιώτου. Είναι ερωτηματικό αν αυτή η τάση θα επαναληφθεί, όμως στην έρευνα της «Κ» οι πολίτες δείχνουν να αντιλαμβάνονται την κρισιμότητα των εκλογών (77%) και να δείχνουν αυξημένη διάθεση να συμμετάσχουν.
Από τη συμμετοχή πιθανόν να καθοριστεί και το πόσα και ποια κόμματα θα είναι στη Βουλή, αλλά και η κατανομή των εδρών. Σε μια πεντακομματική Βουλή, τα κόμματα θα έχουν περισσότερες έδρες να μοιραστούν, οι οποίες θα λιγοστεύουν με κάθε επιπλέον κόμμα που θα εισέρχεται. Κάνοντας την εκλογική εξίσωση ακόμη πιο πολυπαραγοντική.
Ακρίβεια και διαφθορά καθορίζουν την ατζέντα
Μόλις το 24% είναι πολύ ή αρκετά ικανοποιημένο από τον τρόπο που πηγαίνουν τα πράγματα στην Κύπρο, ενώ το 76% λίγο ή καθόλου. Με την εξήγηση να βρίσκεται σε δύο άλλα ευρήματα: Πρώτο, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων (59%) δηλώνουν ότι τα καταφέρνουν με δυσκολία ή και καθόλου να ανταποκριθούν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις. Δεύτερο, ότι στην έγνοια των πολιτών κυριαρχούν οικονομία και ακρίβεια (66%), διαφθορά, διαπλοκή και σκάνδαλα (43%) και το Κυπριακό (34%). Ακολουθεί το μεταναστευτικό με 19%, μειωμένο από το περυσινό 27%. Να σημειωθεί ότι η παρούσα έρευνα κοινής γνώμης πραγματοποιήθηκε από τη Stratego - IMR, ενώ η έρευνα του Φεβρουαρίου του 2024 από τη Symmetron Market Research, στην ίδια βάση ερωτηματολογίου που διαχρονικά διέπει τις έρευνες τις Καθημερινής.
Η εικόνα Προέδρου και κυβέρνησης
Μόλις 29% δηλώνει πολύ ή αρκετά ικανοποιημένο από την απόδοση της σημερινής κυβέρνησης και το 70% λίγο ή καθόλου. Ένα ποσοστό ιδιαίτερα χαμηλό, αλλά με ικανοποίηση κατά 8 μονάδες υψηλότερη εκείνης που η κυβέρνηση κατέγραφε τον Φεβρουάριο του 2024. Μεγαλύτερη αποδοχή η κυβέρνηση απολαμβάνει ανάμεσα στους ψηφοφόρους του ΔΗΚΟ (51%), του ΕΛΑΜ (41%) και του ΔΗΣΥ (39%).
Η εξωτερική πολιτική και η εικόνα της Κύπρου στο εξωτερικό είναι το μεγάλο ατού της κυβέρνησης (44% ικανοποίηση), ενώ η αντιμετώπιση της ακρίβειας σε θέματα όπως το στεγαστικό η μεγάλη αδυναμία (14% ικανοποίηση).
Σαφής δυτικός ο προσανατολισμός
Το 62% της κυπριακής κοινωνίας συμφωνεί με την εμβάθυνση των σχέσεων με τις ΗΠΑ και τη στρατιωτική συνεργασία με τις χώρες του ΝΑΤΟ, επιβεβαιώνοντας την πλειοψηφική στήριξη στον δυτικό προσανατολισμό της χώρας.
Ταυτόχρονα, το 66% συμφωνεί με επενδύσεις ξένων συμφερόντων στην Κύπρο, αλλά ζητεί να μπουν μέτρο και όρια. Στο θέμα της ενέργειας, του κόστους και τις περικοπές ρεύματος, οι ερωτώμενοι κατανέμουν την ευθύνη ισομερώς στην ΑΗΚ, στη νυν και στην προηγούμενη κυβέρνηση.
Ταυτότητα έρευνας
ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ: STRATEGO-IMR, ΑΝΑΘΕΣΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΕΚΔΟΣΗ ΚΥΠΡΟΥ
ΛΤΔ, ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ: 12-22 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2025, ΚΑΛΥΨΗ: ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ – ΑΣΤΙΚΕΣ & ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ
ΠΕΡΙΟΧΕΣ, ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ: ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΗΛΙΚΙΑΣ 18+ ΜΕ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΨΗΦΟΥ,
ΜΕΓΕΘΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ: 800 ΑΤΟΜΑ, ΕΠΙΛΟΓΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ: ΤΥΧΑΙΑ ΣΤΡΩΜΑΤΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ,
ΣΥΛΛΟΓΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ: ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΕΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΔΟΜΗΜΕΝΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ,
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟ ΣΦΑΛΜΑ: +/- 3.4, ΒΑΘΜΟΣ ΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑΣ: 95%
*Σημείωση: λόγω στρογγυλοποίησης των ποσοστών σε κάποιες περιπτώσεις το άθροισμα μπορεί να έχει απόκλιση
από το 100% κατά μία μονάδα (99% ή 101%)
