Του Απόστολου Τομαρά
Η έξοδος του τουρκικού γεωτρύπανου Αμπντούλ Χαμίτ Χαν από το λιμάνι Τασούκου στη Μερσίνη δεν επιβεβαίωσε κανένα από τα σενάρια που υπήρχαν προηγουμένως ως προς τον τελικό προορισμό του. Η Άγκυρα, αφού προηγουμένως επιδόθηκε σε ένα παιχνίδι νεύρων, ως προς το πού θα έριχνε άγκυρες το πλοίο, επέλεξε να στείλει το γεωτρύπανο εντός τουρκικών υδάτων και σε περιοχή που δεν είναι υπό αμφισβήτηση. Επιλογή που ενδεχομένως να οφείλεται σε λόγους τακτικής, μιας και δεν πρέπει να θεωρείται απομακρυσμένο το ενδεχόμενο το τουρκικό γεωτρύπανο να μετακινηθεί από την υφιστάμενη θέση το επόμενο διάστημα. Η navtex που εκδόθηκε από τις τουρκικές αρχές έχει δεσμεύσει μια σχετικά μικρή περιοχή σε απόσταση 20,50 ναυτικών μιλίων από τα παράλια της Τουρκίας, που βρίσκεται βορειοδυτικά της Πάφου μέχρι και τις 22 Οκτωβρίου. Το σημείο εργασιών του γεωτρύπανου βρίσκεται εκτός της οριοθετημένης ΑΟΖ της Κύπρου προς την πλευρά της Τουρκίας και σε απόσταση 28,80 ναυτικών μιλίων από τα κυπριακά ύδατα. Υπό αυτές τις περιστάσεις το αξιοσημείωτο του όλου θέματος περιορίστηκε στον πανηγυρικό τόνο που δόθηκε στον απόπλου του πλοίου στην παρουσία του ιδίου του προέδρου Ερντογάν και τις κορώνες του για το ενεργειακό πρόγραμμα της Τουρκίας.
Ο αντίκτυπος
Η επιλογή για παραμονή του γεωτρύπανου εντός τουρκικών υδάτων εκτονώνει μερικώς το κλίμα έντασης που υπήρχε στην περιοχή ωστόσο σε καμία περίπτωση δεν δημιουργεί εφησυχασμό. Αν υπάρχει κάτι θετικό στην όλη εξέλιξη αυτή εντοπίζεται στο υπόλοιπο του καλοκαιριού εάν και εφόσον οι τούρκοι εξαντλήσουν τη χρονική περίοδο δέσμευσης της περιοχής εργασιών του Αμπντούλ Χαμίτ Χαν. Σε μια τέτοια περίπτωση σε Λευκωσία και Αθήνα γίνεται ήδη λόγος για ένα ήσυχο καλοκαίρι και ένα αβέβαιο φθινόπωρο. Αμέσως μετά την ανακοίνωση της περιοχής εργασιών του γεωτρύπανου, αρμόδιες πηγές έβλεπαν πίσω από την επιλογή Ερντογάν μια τακτική σταδιακής κλιμάκωσης από τον Οκτώβριο και μετά. Ο Τούρκος πρόεδρος στην ομιλία του κατά την τελετή απόπλου του πλοίου συντήρησε το κλίμα έντασης αναφέροντας απερίφραστα πως το Αμπντούλ Χαμίτ Χαν, όταν ολοκληρώσει τις εργασίες του στην τοποθεσία Yorukler1 δεν θα επιστρέψει σε λιμάνι αλλά θα κατευθυνθεί σε άλλα σημεία, τα οποία δεν διευκρίνισε. Ο ίδιος ισχυρίστηκε πως «οι σεισμικές έρευνες και οι γεωτρήσεις που κάνουμε γίνονται στις δικές μας περιοχές κυριαρχίας. Για αυτό δεν χρειάζεται να πάρουμε την άδεια ή την έγκριση κανενός».
Το Yorukler-1
Σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές η επιλογή το τουρκικό γεωτρύπανο θα κινηθεί σε κοντινή απόσταση από τα τουρκικά παράλια (20,50 ναυτικά μίλια) προέκυψε και από πρακτικούς λόγους χρήσης του γεωτρύπανου. Λαμβάνοντας υπόψη πως πρόκειται για την παρθενική αποστολή του, οι Τούρκοι φέρεται να επέλεξαν μια περιοχή σχετικά εύκολη προκειμένου να δοκιμάσουν το γεωτρύπανο εντός τουρκικών υδάτων και όχι σε βαθιές θάλασσες όπως είναι οι περιοχές που διεκδικεί παράνομα, τόσο προς την πλευρά της κυπριακής ΑΟΖ όσο και του παράνομου τουρκο-λιβυκού συμφώνου. Υπό το πρίσμα αυτό γίνεται λόγος για δοκιμαστική περίοδος του γεωτρύπανου προκειμένου να είναι σε θέση να βγει στα βαθιά, όταν και εφόσον πάρει το πράσινο φως.
Συνάμα η περίοδος αυτή θεωρείται βέβαιο πως θα τύχει εκμετάλλευσης από την τουρκική διπλωματία στην προσπάθεια να μετριάσει το αρνητικό κλίμα στις σχέσεις με Ε.Ε. και ΗΠΑ. Η έξοδος του Αμπντούλ Χαμίτ Χαν έστω και ανοιχτά της Αττάλειας, όπως σημειώνουν οι ίδιοι αναλυτές, εξυπηρετεί το αφήγημα του Τούρκου προέδρου στο εσωτερικό της χώρας του παρά τις αντιδράσεις που αναμένεται να υπάρξουν για τις επιλογές του Ταγίπ Ερντογάν.
Το τεμάχιο 6
Στη Λευκωσία διπλωματικές και άλλες υπηρεσίες ήταν σε κατάσταση επιφυλακής στο ενδεχόμενο το γεωτρύπανο να έπαιρνε οδηγίες να κατευθυνθεί βόρεια των τεμαχίων 5 και 6 της κυπριακής ΑΟΖ που κατά τους προκλητικούς ισχυρισμούς της Άγκυρας αποτελούν τα όρια της τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Η πρώτη εκτίμηση που γίνεται θέλει τον Ταγίπ Ερντογάν να μην έχει εγκαταλείψει την τακτική των προκλήσεων παρά μόνο να δίνεται μια παράταση αδιευκρίνιστης χρονικής διάρκειας.
Στο πνεύμα αυτό θεωρείται βέβαιο πως ο επόμενος στόχος του Αμπντούλ Χαμίτ Χαν θα είναι κάποια περιοχή δικαιοδοσίας της Κυπριακής Δημοκρατίας στο κατεχόμενο τμήμα ή κάπου αλλού. Και στις δύο περιπτώσεις το πακέτο αντιμέτρων που έχει ετοιμασθεί θα τεθεί σε εφαρμογή άμεσα, κάτι που θα συνέβαινε και τώρα εάν το γεωτρύπανο και τα πλοία που το συνοδεύουν, το ερευνητικό Βilim και τα πλοία υποστήριξης τα Hakan ilhan, Murat ilhan και Kutsi ilhan, εισερχόταν παράνομα εντός της κυπριακής ΑΟΖ.
Σε ετοιμότητα η Ελλάδα
Η παραμονή του γεωτρύπανου εντός τουρκικών υδάτων δεν φαίνεται να μειώνει το επίπεδο ετοιμότητας και των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων στην περιοχή Καστελόριζου, Ρόδου, Κρήτης. Όπως μεταδίδεται από την ελληνική πρωτεύουσα, οι φραστικές προκλήσεις Τούρκων αξιωματούχων δεν αφήνουν πολλά περιθώρια χαλάρωσης, σημείωναν πηγές από την Αθήνα. Στο ήδη βαρύ κλίμα ήλθαν να προστεθούν τα όσα προκλητικά είπε ο τούρκος υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ για το Καστελόριζο. Σε πολιτικό επίπεδο η ελληνική κυβέρνηση συνεχίζει την τακτική να μη ρίχνει λάδι στη φωτιά υπό τη μορφή απαντήσεων. Παράλληλα Λευκωσία και Αθήνα θα συνεχίσουν να παρακολουθούν στενά τις τουρκικές κινήσεις στην περιοχή και αναλόγως θα αντιδρούν.
