Λίγες μόλις ημέρες μετά την παρουσία της ερευνητικής επιτροπής PEGA στη χώρα μας, που ως στόχο είχε την διερεύνηση της διασύνδεσης της Κύπρου με παραγωγή και εξαγωγή κακόβουλων λογισμικών παρακολούθησης, συντάχθηκε και η προκαταρκτική έκθεση με τις αναφορές και τα ευρήματα που προέκυψαν.
Το κομμάτι που περιλαμβάνει τη χώρα μας εντοπίζεται μεταξύ των σελίδων 54 και 66 ενώ με την πρώτη ανάγνωση ξεχωρίζουν συγκεκριμένες αναφορές και παρατηρήσεις της Επιτροπής. Αρχικά αναφέρεται πως η Κύπρος είναι ένα σημαντικό ευρωπαϊκό λιμάνι εξαγωγών για τη βιομηχανία των παρακολουθήσεων και πως παρά το νομικό πλαίσιο και τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης θεωρείται ελκυστική για εταιρείες που πωλούν τεχνολογίες παρακολούθησης. Προστίθεται πως η φήμη της χώρας έχει πληγεί από διάφορα σκάνδαλα ενώ κάνει εκτενή αναφορά στην υπόθεση του μαύρου κατασκοπευτικού βαν.
Στα πρόσωπα-κλειδιά τοποθετείται ο Ντίλιαν που σχετίζεται με αρκετές υποθέσεις σε Κύπρο και Ελλάδα ενώ έχει λάβει Μαλτέζικη υπηκοότητα
Γόνιμο έδαφος η Κύπρος για... πειραματικές παρακολουθήσεις
Τονίζεται πως ο Ντίλιαν σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Forbes έκανε επίδειξη της τέχνης των παρακολουθήσεων ενώ όπως αναδύθηκε από τις μετέπειτα έρευνες είχε λάβει άδεια από την Κυβέρνηση για να προχωρήσει συλλέγοντας δεδομένα μέσω του WiFi των αεροδρομίων. Προσθέτει πως σύμφωνα με το ΑΚΕΛ περισσότερες από 9.5 εκατομμύρια τηλεφωνικές συσκευές είχαν παράνομα παγιδευτεί ενώ κομβική θεωρείται η αναφορά πως η Κύπρος έγινε γόνιμο έδαφος για πειραματικές παρακολουθήσεις. Έμφαση δίνεται στη γεωγραφική θέση της Κύπρου που αποτελεί σταυροδρόμι τριών ηπείρων αφού αυτό μπορεί να προκαλούσε το ενδιαφέρον για ταξιδιώτες που περνούν από την Κύπρο από χώρες όπως η Τουρκία, το Ισραήλ, οι ΗΠΑ και η Ρωσία ως παραδείγματα.
Εν συνεχεία γίνεται λόγος για τους στενούς δεσμούς Κύπρου-Ελλάδος στο κομμάτι των παρακολουθήσεων αφού η εταιρεία του Ντίλιαν (Intellexa) εγκαθιδρύθηκε στην Ελλάδα και το λογισμικό της (Predator) εντοπίστηκε στο σκάνδαλο που ξέσπασε. Αλληλένδετα θεωρούνται λογισμικά παρακολούθησης και διπλωματικές σχέσεις με κομμάτι της έκθεσης να αναφέρει πως σε αντάλλαγμα για την αδειοδότηση εταιρειών ισραηλινών συμφερόντων στην Κύπρο η χώρα μας φέρεται να έλαβε προϊόντα όπως το Pegasus της NSO ή κατασκοπευτικά από την WiSpear. Αναλύεται το νομικό πλαίσιο με την έκθεση να αναδεικνύει τους στενούς δεσμούς συνεργασίας Κύπρου-Ισραήλ ενώ αναφέρεται πως η χώρα μας συμβουλεύτηκε ΗΠΑ και Ισραήλ για την επανασύσταση του νομικού αυτού πλαισίου.
Φωτογραφία από την πρόσφατη επίσκεψη της εξεταστικής επιτροπής PEGA με την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών – Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών.
Επεξηγείται η νομική πτυχή που διέπει τα συστήματα παρακολούθησης ξεκαθαρίζοντας πως εάν μία συσκευή ή μηχάνημα για να επιτρέπει παρεμβάσεις ή παρακολουθήσεις ιδιωτικών συνομιλιών κανείς δεν νομιμοποιείται να εισάγει, κατασκευάσει ή πωλήσει τέτοιες συσκευές εκτός εάν ενημερωθεί η ΚΥΠ και η Αστυνομία δίνοντας την έγκριση τους. Η παραβίαση των προσωπικών δεδομένων θεωρείται ποινικό αδίκημα, όμως πολλές φορές η παρανομία κρύβεται πίσω από τον «μανδύα» της Εθνικής Ασφάλειας. Οι σχετικοί νόμοι και κανονισμοί βρίσκονται στη Βουλή των Αντιπροσώπων για συζήτηση και έγκριση.
Πρόσωπα-κλειδιά και βίοι παράλληλοι
Στα πρόσωπα-κλειδιά τοποθετείται ο Ντίλιαν που σχετίζεται με αρκετές υποθέσεις σε Κύπρο και Ελλάδα ενώ έχει λάβει Μαλτέζικη υπηκοότητα. Στην Κύπρο ο Ντίλιαν σχετίζεται σε πολλές περιπτώσεις με τον Άβνι -ο οποίος έχει λάβει Κυπριακό διαβατήριο μετά από επένδυση 2.9 εκατομμυρίων ευρώ- με τους δύο να ακολουθούν βίους παράλληλους αφού ο μεν Ντίλιαν υπηρέτησε τον Ισραηλινό στρατό για 25 χρόνια προτού αρχίσει να ασχολείται στην Κύπρο με τα λογισμικά παρακολούθησης, ενώ ο δε Άβνι υπηρέτησε στις Ισραηλινές Ειδικές Δυνάμεις αλλά και σαν ειδικός ντετέκτιβ προτού ιδρύσει την Cypriot NCIS Intelligence Services Ltd. Οι δύο τους μοιράζονταν κοινό κτήριο στη Λάρνακα ενώ στην υπόθεση που η Αστυνομία εντόπισε παραβιάσεις απορρήτου και προσωπικών δεδομένων που σχετίζονταν με τον Αβνι η υπόθεση έκλεισε. Επίσης σύμφωνα με την έκθεση οι σχέσεις του Άβνι με τον ΔΗΣΥ δημιούργησαν πρόσφορο έδαφος για την δοκιμή των προϊόντων του Ντίλιαν.
Περιγράφεται τα όσα ακολούθησαν του σκανδάλου με το βαν με την υπόθεση να κλείνει με διοικητικό πρόστιμο στον Ντίλιαν και την εταιρεία, ενώ ο απόηχος είχε ως αποτέλεσμα η Intellexa «μετακόμισε» στην Ελλάδα με τον ίδιο να παραμένει κάτοικος Κύπρου. Εκτενής αναφορά γίνεται στον δικηγόρο Αλέξανδρο Σίνκα που σύμφωνα με την έκθεση είχε σημαντικό ρόλο στον ΔΗΣΥ ενώ διατηρούσε καλές σχέσεις με Ντίλιαν και Άβνι. Παρά το γεγονός ότι το Pegasus δεν εμφανίζεται να έχει δημιουργηθεί στην Κύπρο ή να έχει εξαχθεί από αυτήν, η δήλωση αυτή δεν είναι απολύτως σωστή σύμφωνα με την έκθεση. Μέρος της πρότασης μοιάζει σωστό, όμως η άρνηση της Κυβέρνησης για δημιουργία και εξαγωγή του είναι λανθασμένη. Όπως αναφέρεται η NSO είχε αναφέρει στις 21 Ιουνίου του 2022 ότι Κύπρος και Βουλγαρία εμπλέκονται στην παροχή υπηρεσιών με έγγραφο του ΑΚΕΛ να επιβεβαιώνει ότι το Pegasus έγινε εξαγωγή από την Κύπρο στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Μάλιστα αξιωματούχοι της NSO παρουσίασαν τις δυνατότητες του Pegasus 3 σε πελάτες από την Σαουδική Αραβία -με την παρουσίαση να πραγματοποιείται σε γνωστό ξενοδοχείο της Λεμεσού- με τους Σαουδάραβες να αγοράζουν τελικά το προϊόν με 55 εκατομμύρια δολάρια.
Μέλη της PEGA κατά την συνάντηση τους με την κυρία Νατάσα Πηλείδου και τον κύριο Κυριάκο Κόκκινο.
Όπως αναφέρεται καταληκτικά στο κομμάτι που αφορά την Κύπρο, παρά το γεγονός ότι στη θεωρία υπάρχει ένα δυνατό νομικό υπόβαθρο σε ότι αφορά την προστασία προσωπικών δεδομένων, τις παρακολουθήσεις και τις εξαγωγές λογισμικών αυτού του είδους, εντούτοις στην πράξη είναι πολύ εύκολο να παρακαμφθούν ενώ διαπιστώνονται ισχυροί δεσμοί μεταξύ πολιτικής, εταιρειών με συστήματα ασφάλειας και της βιομηχανίας παρακολουθήσεων. Η μη ρητή εφαρμογή των κανονισμών καθιστά την Κύπρο ελκυστικό προορισμό για το εμπόριο/ανταλλαγή κατασκοπευτικών προϊόντων. Αναφέρεται πως η Κύπρος προσελκύει το στρατηγικό ενδιαφέρον χωρών όπως η Ρωσία, η Τουρκία και η ΗΠΑ ενώ έχει στενούς δεσμούς κοινής ωφέλειας με το Ισραήλ. Οι άδειες εξαγωγής λογισμικών παρακολούθησης έχουν καταστεί «συνάλλαγμα» για τις διπλωματικές σχέσεις.
