Η Λύση μετά την εισβολή του 1974 είναι γνωστή για τρία βασικά χαρακτηριστικά: Πρώτον, τις μεγάλες εγκαταστάσεις του τουρκικού στρατού, δεύτερον, τους Τ/κ πρόσφυγες κυρίως από τις περιοχές της Λάρνακας και τη Λουρουτζίνα, η οποία σε μεγάλο βαθμό έχει εκκενωθεί για να μετατραπεί σε ένα είδος μεγάλου στρατοπέδου και τρίτον, τη μικρή κοινότητα των εποίκων.
Η κωμόπολη της Λύσης, πριν από το 1974 υπήρξε σημαντικό εμπορικό και πολιτισμικό σταυροδρόμι της περιοχής. Ωστόσο, ο χαρακτήρας της περιοχής και η οικονομία της δέχθηκαν ισχυρά πλήγματα μετά τον ξεριζωμό των Ε/κ κατοίκων από τις εστίες τους. Μόλις τα τελευταία χρόνια, περίπου μισόν αιώνα μετά το 1974, η περιοχή αρχίζει να αναπτύσσεται εκ νέου, υπό διαφορετικές βέβαια βάσεις. Η μικρή κίνηση στην οικονομική ζωή του τόπου, την οποία τροφοδοτούν ο αγροτικός τομέας και οι επισκέψεις των ε/κ στα πρατήρια βενζίνης, εστιατόρια, ιατρεία και μπακάλικα της περιοχής, συνοδεύεται από πολιτική και πολιτισμική άνθηση.
Τα τελευταία χρόνια, το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα (ΡΤΚ), το τ/κ κόμμα της κεντροαριστεράς, το οποίο τάσσεται υπέρ της λύσης, έχει κατορθώσει παρά το συντηρητικό περιβάλλον να εκλέξει «δήμαρχο» στη Λύση. Επίσης, στο κέντρο του χωριού λειτουργεί πλέον ένα πολιτισμικό κέντρο, το οποίο έχει αναλάβει και καθήκοντα βιβλιοπωλείου-βιβλιοθήκης. Ακόμη, σε απόσταση αναπνοής από αυτό το βιβλιοπωλείο, μαρξίστριες Τουρκοκύπριες οργανώνονται στη δική τους λέσχη και στους τοίχους των σπιτιών εμφανίζονται τα πρώτα φεμινιστικά συνθήματα.
Η άλλη όψη του νομίσματος
Στην άλλη όψη του νομίσματος αντικρίζει κανείς τον γνωστό τουρκικό εθνικισμό των εποίκων, των συντηρητικών μερίδων της τ/κ κοινότητας και τον μιλιταρισμό που συντηρούν οι εγκαταστάσεις του τουρκικού στρατού στην περιοχή.
Στη Λύση, πριν από λίγους μήνες, μικρή μερίδα υποστηρικτών της τ/κ Δεξιάς προχώρησε στην ανακοίνωση της ίδρυσης της οργάνωσης «Η Κύπρος είναι Τουρκική». Στο μανιφέστο της οργάνωσης ξεχωρίζει η άποψη ότι η διχοτόμηση της Κύπρου δεν είναι αρκετή για την επίλυση του προβλήματος. Το νησί πρέπει να «επιστραφεί» στον διάδοχο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, δηλαδή στην Τουρκία και στη συνέχεια, η Κύπρος θα πρέπει να μετατραπεί σε μια αυτόνομη πολιτεία του νέου τουρκικού κράτους. Πρόκειται για τους «ιδεολόγους» της περιοχής που την προηγούμενη περίοδο προσπάθησαν πολύ σκληρά να προβάλουν το περίφημο μοντέλο του Γιβραλτάρ ως μοντέλο μελλοντικής συνεργασίας «ΤΔΒΚ»-Τουρκίας.
Το συμβάν που αναστάτωσε
Οι εν λόγω κύκλοι, λοιπόν, αμέσως μετά την πρόσφατη λειτουργία στην Παναγία της Λύσης, εξωτερίκευσαν σε έντονο ύφος τη διαφωνία τους για την επιστροφή των κατοίκων της Λύσης στο χωριό, έστω και για μια Κυριακή και φυσικά εκμεταλλεύτηκαν το επεισόδιο στο σχολείο του χωριού. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι αρχικά το γεγονός δεν είχε μεγάλο αντίκτυπο στην τ/κ κοινότητα.
Ωστόσο, στη συνέχεια την σκυτάλη ανέλαβε γνωστό τουρκικό μέσο, το οποίο είχε διαδραματίσει βασικό ρόλο τόσο στο λιντσάρισμα του Τούρκου μόδιστρου Μπαρμπαρός Σιανσάλ, όσο και της εφημερίδας Αφρίκα και μετέδωσε στην Τουρκία το συμβάν, το οποίο ανέφερε ότι αναστατώνει και τις δύο κοινότητες. Στη συνέχεια, στην όλη εξέλιξη εστίασαν και τα υπόλοιπα τουρκικά και τ/κ μέσα. Τέλος, τη διαχείριση του όλου θέματος ανέλαβε η «κυβέρνηση» και η «δικαιοσύνη».
Η ψύχραιμη στάση της τ/κ Αριστεράς
Τελικά, τη στιγμή που τα τ/κ και τουρκικά μέσα δημοσίευσαν την ταυτότητα του νεαρού Κύπριου που προέβη στην ενέργεια που αναστάτωσε τις σχέσεις των δύο κοινοτήτων, και το «δικαστήριο» εξέδωσε «ένταλμα σύλληψης» και το «Υπουργείο Εξωτερικών» ζήτησε από τον ΟΗΕ την άμεση επιστροφή της τουρκικής σημαίας και του πορτρέτου του Ραούφ Ντενκτάς που αφαιρέθηκε από το σχολείο της Λύσης.
Καθώς συμβαίνουν όλα αυτά, οι κύκλοι της τ/κ Δεξιάς σπεύδουν να αποκομίσουν πολιτικά οφέλη και προπαγανδίζουν ότι με την ε/κ πλευρά, η οποία συντηρεί τα εχθρικά αντανακλαστικά του παρελθόντος, η λύση του Κυπριακού δεν πρόκειται να είναι εφικτή. Η δε, τ/κ Αριστερά, η ηγεσία του Μουσταφά Ακιντζί, και τα κόμματα της Αριστεράς επιλέγουν να μη δώσουν διαστάσεις σε μια πράξη, την οποία πολλοί Τ/κ εντάσσουν στα πλαίσια «παιδικής απερισκεψίας και ανάγκης για ανάδειξη στην κοινωνία».
