ΚΥΠΕ
Τη συνέχιση και ενίσχυση των μέτρων για την προσιτή στέγη και την ταχύτερη αδειοδότηση με στόχο την αύξηση του οικιστικού αποθέματος και τη στήριξη της αγοραστικής δυνατότητας των πολιτών, ανακοίνωσε ο υπουργός Εσωτερικών Κωνσταντίνος Ιωάννου, παρουσιάζοντας ενώπιον της Επιτροπής Οικονομικών τον προϋπολογισμό του Υπουργείου του για το 2026, ύψους €779,7 εκατομμυρίων.
Όπως ανέφερε, ο προϋπολογισμός έχει σαφή κοινωνικό και ανθρωποκεντρικό προσανατολισμό με έντονα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά, εκφράζοντας τη βούληση της Κυβέρνησης Χριστοδουλίδη να ενισχύσει την πραγματική οικονομία, δίνοντας έμφαση στην αποτελεσματική εξυπηρέτηση των πολιτών, οι οποίοι βρίσκονται στο επίκεντρο των σχεδιασμών.
Ο υπουργός σημείωσε ότι το 2026 θα είναι ακόμα μία χρονιά όπου θα πρωταγωνιστήσουν μεταρρυθμίσεις και πολιτικές που στόχο έχουν τη μείωση των καθυστερήσεων και την αύξηση της αποδοτικότητας των υπηρεσιών.
Αναφερόμενος σε ορισμένες εκ των μεταρρυθμίσεων, ο κ. Ιωάννου παρέθεσε τον ευρύ επανασχεδιασμό των διαδικασιών διαχείρισης της ακίνητης ιδιοκτησίας και τον εκσυγχρονισμό του τρόπου λειτουργίας του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, το 2026 προωθείται νομοθετική ρύθμιση για την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των μεταβιβαστικών τελών, η δημιουργία κλιμακίων αποκλειστικά για την εξέταση αιτήσεων για δικαιώματα διόδου σε περίκλειστα τεμάχια για την επιτάχυνση της αξιοποίησης και της ανάπτυξης των ακινήτων, καθώς και η επίσπευση της διαδικασίας πλειστηριασμού με την ανάθεση της εκτιμητικής εργασίας σε ιδιώτες εκτιμητές. Επιπλέον, προωθούμε, είπε, τον εκσυγχρονισμό ή και την κατάργηση αριθμού από τα 150 έντυπα και αιτήσεις που υποβάλλονται στο Τμήμα.
Την ίδια ώρα, «η πρόθεσή μας είναι να προχωρήσουμε με τη διαμόρφωση ενός νέου νομοθετικού πλαισίου για την προστασία της κρατικής γης, με δομημένες διαδικασίες και σαφή κριτήρια, με σκοπό τον εξορθολογισμό της χρήσης της κρατικής γης και τη διασφάλιση της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης».
Αναφερόμενος στα ζητήματα αδειοδότησης, ο κ. Ιωάννου ενημέρωσε ότι στο πλαίσιο της ταχείας διαδικασίας έχουν εξεταστεί εντός του χρονικού ορίου 40 εργάσιμων ημερών 1.328 αιτήσεις για μονοκατοικίες ή διπλοκατοικίες και εντός 80 ημερών 253 αιτήσεις για πολυκατοικίες.
«Με απλά λόγια», είπε, «περισσότερες από τρεισήμισι χιλιάδες οικογένειες θα μπορέσουν να επιλύσουν μόνιμα τις στεγαστικές τους ανάγκες σε πολύ πιο σύντομο χρονικό διάστημα».
Παράλληλα, είπε το 2026 θα εφαρμοστεί εκτεταμένο πρόγραμμα για την προστασία και επαναχρησιμοποίηση διατηρητέων κτηρίων, με στόχο να κηρυχθούν διατηρητέα περισσότερα από 1.000 κτήρια και να λειτουργήσουν γραφεία του Κλάδου Διατήρησης σε όλες τις επαρχίες. Επίσης, προγραμματίζεται η εφαρμογή διαδικασίας ταχείας αδειοδότησης και για τα διατηρητέα, καθώς και αναθεώρηση των κινήτρων για τη συντήρησή τους και απλοποίηση της μεταφοράς συντελεστή δόμησης.
Ο υπουργός υπογράμμισε ότι το 2026 συνεχίζεται και η μεταρρύθμιση του τομέα αδειοδότησης, η οποία, όπως είπε, έχει ήδη πολύ θετικά αποτελέσματα», ενώ θα συνεχιστεί η υλοποίηση των μέτρων της ολοκληρωμένης στεγαστικής πολιτικής που ανακοινώθηκε το 2023.
«Η στόχευσή μας στην αύξηση του οικιστικού αποθέματος και την ενίσχυση της αγοραστικής δυνατότητας των πολιτών είναι σε πλήρη ευθυγράμμιση με τις ευρωπαϊκές προτεραιότητες και τις προτεραιότητες της Κυπριακής Προεδρίας», ανέφερε, προσθέτοντας ότι στόχος είναι η συμβολή της Κυπριακής Προεδρίας στα επόμενα στάδια της υιοθέτησης του ευρωπαϊκού σχεδίου για οικονομικά προσιτή στέγη, που θα ανακοινωθεί τον ερχόμενο Δεκέμβριο.
Κλείνοντας, ο κ. Ιωάννου χαρακτήρισε τον προϋπολογισμό του 2026 «ισοσκελισμένο και αναπτυξιακό», σημειώνοντας ότι «το 40% του αφορά δαπάνες για αναπτυξιακά έργα και δράσεις» και ότι «αντανακλά την προσήλωσή μας και την πολιτική μας βούληση να παραμείνουμε στην πρώτη γραμμή της εξυπηρέτησης του πολίτη, ανταποκρινόμενοι στις σύγχρονες απαιτήσεις και ανάγκες».
Απαντώντας σε ερωτήσεις βουλευτών ο Υπουργός ανέφερε ότι η αδειοδότηση έχει πλέον περιέλθει στους Επαρχιακούς Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης (ΕΟΑ) και αποτελεί αποκλειστικά δική τους αρμοδιότητα, επισημαίνοντας πως αρκετοί εξ αυτών αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Είπε ότι για να βοηθήσουν τη μεταρρύθμιση απέσπασαν προσωπικό, προσέλαβαν 80 άτομα και λάβαμε 22 μέτρα για την απλοποίηση των διαδικασιών. Πρόσθεσε ακόμα ότι οι ταχύτητες διεκπεραίωσης διαφέρουν ανά επαρχία και ότι το πρόβλημα θα λυθεί πλήρως όταν οι ΕΟΑ προσλάβουν το προσωπικό που έχουν ζητήσει.
Σε σχέση με το σχέδιο «ΚτίΖΩ», εξήγησε ότι σκοπός του είναι να παρέχει τόσο οικονομική στήριξη όσο και τεχνογνωσία στους δικαιούχους, υπογραμμίζοντας ότι η ταχύτητα υλοποίησης εξαρτάται από τους ίδιους τους ιδιοκτήτες. «Αν δεν υπάρχει συνεννόηση μεταξύ των ενοίκων, οι καθυστερήσεις δεν οφείλονται στο Υπουργείο», σημείωσε. Παράλληλα, ενημέρωσε ότι για τη διαχείριση στις τουρκοκυπριακές περιουσίες έχουν αυξηθεί τα κονδύλια και έχουν επιλυθεί ζητήματα μέσω οπτικών ελέγχων, αν και οι διαθέσιμες κατοικίες είναι περιορισμένες και δεν θα λύσουν όπως είπε το στεγαστικό πρόβλημα.
Ο υπουργός αναφέρθηκε επίσης στη σημαντική μείωση του χρόνου εξέτασης αιτήσεων στα σχέδια μέριμνας, όπου όπως είπε, «οι επιστολές παραπόνων έχουν μειωθεί κατά 90%. Τόνισε ακόμη ότι όλες οι πιστώσεις για στεγαστική πολιτική διοχετεύονται πλέον στον Κυπριακό Οργανισμό Ανάπτυξης Γης (ΚΟΑΓ) ώστε να παράγει προσιτή κατοικία», ενώ αναμένονται οι σχετικές ευρωπαϊκές κατευθυντήριες αρχές για την προσιτή στέγη τον Δεκέμβριο.
Αναφορικά με τις αιτήσεις για τις πρώτες 20 τουρκοκυπριακές κατοικίες, είπε ότι έχουν υποβληθεί 518 αιτήσεις, ενώ μετά τους οπτικούς ελέγχους θα προστεθούν και άλλες κατοικίες. Για τα σχέδια στο Μακένζυ, ανέφερε ότι με το νέο σχέδιο δράσης τα έσοδα θα ανέλθουν γύρω στις €900.000, ενώ τα όποια έσοδα για τον Δήμο Λάρνακας θα διοχετευτούν σε έργα υποδομής της περιοχής.
Σε ερωτήσεις για τις προτάσεις του ΔΗΚΟ σχετικά με παραχώρηση κυβερνητικών οικοπέδων σε όσους διαμένουν σε τουρκοκυπριακή γη, ο Υπουργός απάντησε πως «το θέμα μπορεί να εξεταστεί, αλλά πρέπει να δούμε αν οι δικαιούχοι θα έχουν τη δυνατότητα να ανεγείρουν κατοικία». Για τη μεταφορά συντελεστή δόμησης από τα κατεχόμενος, είπε ότι «υπάρχουν πρακτικά και ουσιαστικά προβλήματα εφαρμογής».
Για τις φοιτητικές εστίες ανέφερε ότι ο ορίζοντας υλοποίησης είναι διετής.
Για τη μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης, ο Υπουργός ανέφερε ότι θα επιδιωχθεί με τη νέα Βουλή να γίνουν βελτιωτικές αλλαγές, ενώ διαβεβαίωσε ότι η πρόθεση μετονομασίας του Υπουργείου σε «Υπουργείο Εσωτερικών και Πολιτικής Προστασίας» δεν θα συνοδευθεί από διάσπαση του Τμήματος Δασών. Είπε ότι η δομή του Υπουργείου προχωρεί αποτελεσματικά και τα βήματα θα γίνουν προσεκτικά.
Σε ερωτήσεις της βουλευτή Αλεξάνδρας Ατταλίδου για τις περιβαλλοντικές πολιτικές και τη σύμβαση της Βαρκελώνης για προστασία των παραλιών, ο Υπουργός απάντησε ότι η εφαρμογή της προχωρεί, ενώ εντός των νέων τοπικών σχεδίων θα ενισχυθούν οι πρόνοιες για εξοικονόμηση νερού, δενδροφύτευση και βιώσιμη πολεοδομική ανάπτυξη.
Για το θέμα των μεταβιβαστικών τελών, ανέφερε ότι εξετάζεται η απλοποίηση της διαδικασίας με την υιοθέτηση της πληρωτέας αξίας, ώστε να καταστεί «πιο διαφανής και ταχύτερη η διαδικασία».
Τοποθετήσεις βουλευτών
Ο βουλευτής του ΔΗΣΥ Νίκος Σύκας τόνισε την ανάγκη να «τρέξουν πιο γρήγορα οι διαδικασίες», καθώς, όπως είπε, καθυστερήσεις σε τοπικά σχέδια και αδειοδοτήσεις αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα για την ανάπτυξη.
Σημείωσε ότι η επίσπευση των τοπικών σχεδίων είναι κρίσιμη για την οικονομική δραστηριότητα, ενώ επεσήμανε την ανάγκη βελτίωσης της στεγαστικής πολιτικής, τόσο ως προς τα κίνητρα όσο και ως προς την αναβάθμιση των σχεδίων για τις ορεινές περιοχές και την επιδότηση ενοικίων.
Αναφέρθηκε επίσης στην ενσωμάτωση του Τμήματος Πολιτικής Προστασίας στο Υπουργείο Εσωτερικών, θέτοντας το ερώτημα κατά πόσον η χώρα είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει ακραία καιρικά φαινόμενα, πέραν των πυρκαγιών. Σχολιάζοντας τη μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης, σημείωσε ότι πρόκειται για μια «ζωντανή και εξελικτική μεταρρύθμιση», που απαιτεί συνεχή βελτίωση προς όφελος των πολιτών.
Σε τοπικό επίπεδο, ο κ. Σύκας αναφέρθηκε σε καθυστερήσεις στην υλοποίηση έργων στη Λεμεσό, όπως η Ακταία Οδός και η λεωφόρος Αγίας Φυλάξεως, καλώντας το κράτος και τις τοπικές αρχές να λάβουν αποφάσεις για την άμεση προώθησή τους.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Εσωτερικών και βουλευτής του ΑΚΕΛ Άριστος Δαμιανού ανέφερε ότι το Υπουργείο Εσωτερικών επεσήμανε τη σημασία της προσιτής στέγης, της ολοκλήρωσης της μεταρρύθμισης της τοπικής αυτοδιοίκησης και της βιώσιμης ανάπτυξης που να «υπηρετεί την οικονομία αλλά σέβεται το περιβάλλον».
Ανέφερε ότι η συζήτηση έγινε «στη σκιά των καταστροφικών πυρκαγιών του καλοκαιριού στην ορεινή Λεμεσό», σημειώνοντας ότι διαπιστώθηκαν ελλείμματα στη διαχείριση της πολιτικής προστασίας και άμυνας. Τόνισε πως το ΑΚΕΛ είναι έτοιμο για συνεργασία και διάλογο «όπου αυτός φέρνει αποτελέσματα», αλλά και να καταγράφει τις διαφωνίες του όπου διαφωνεί.
Ο κ. Δαμιανού κάλεσε το Υπουργείο να επισπεύσει την αναθεώρηση των τοπικών σχεδίων, καθώς, όπως είπε, «σε πολλές περιοχές δεν έχουν επικαιροποιηθεί εδώ και χρόνια», κάτι που συνδέεται άμεσα και με την αντιμετώπιση της έλλειψης προσιτής στέγης.
Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Πρόεδρος της Επιτροπής Προσφύγων, Νίκος Κέττηρος εστίασε στο στεγαστικό και ειδικότερα στα προσφυγικά προγράμματα. Ανέφερε ότι για τις 20 τουρκοκυπριακές κατοικίες που προκηρύχθηκαν πρόσφατα υποβλήθηκαν 518 αιτήσεις, γεγονός που, όπως είπε, «δείχνει το μέγεθος του στεγαστικού προβλήματος». Επισήμανε ότι υπάρχουν περίπου 600 κενά οικόπεδα σε προσφυγικούς συνοικισμούς με έτοιμες υποδομές, τα οποία θα μπορούσαν να διατεθούν σε νέα ζευγάρια, και ζήτησε από το Υπουργείο να προχωρήσει σε αποφάσεις για την αξιοποίησή τους.
Αναφερόμενος στην εξαγγελία του Προέδρου της Δημοκρατίας για επιπλέον 20% στα σχέδια των ορεινών περιοχών για εκτοπισθέντες, διερωτήθηκε γιατί η πρόνοια αυτή δεν εφαρμόστηκε από την ημέρα της εξαγγελίας, σημειώνοντας πως «οι εξαγγελίες του Προέδρου δεν μπορεί να είναι εκθέσεις ιδεών». Χαιρέτισε ωστόσο τη δέσμευση του Υπουργού ότι θα εξεταστεί η κάλυψη των αιτήσεων και για το 2025.
Ο βουλευτής του ΔΗΚΟ Χρίστος Σενέκκης χαιρέτισε τον «αναπτυξιακό προσανατολισμό» του προϋπολογισμού και τη διεύρυνση των στεγαστικών προγραμμάτων, χαρακτηρίζοντας θετική την αύξηση των δικαιούχων και τη βελτίωση στους χρόνους εξέτασης αιτήσεων. Εξέφρασε ικανοποίηση για το νέο πλαίσιο διαχείρισης των τουρκοκυπριακών περιουσιών, σημειώνοντας ότι «μόνο από τα συμβόλαια της περιοχής Μακένζυ τα έσοδα φτάνουν ήδη το ένα εκατομμύριο ευρώ».
Το ΔΗΚΟ, είπε, έχει επαναφέρει την πρότασή του για παραχώρηση κυβερνητικού οικοπέδου ως αντιστάθμισμα σε όσους διαμένουν ή έχουν ανεγείρει κατοικία σε τουρκοκυπριακή γη που δεν μπορεί να τιτλοποιηθεί, καθώς και για μεταφορά συντελεστή δόμησης από κατεχόμενες σε ελεύθερες περιοχές.
Ο βουλευτής της ΔΗΠΑ – Συνεργασίας Μαρίνος Μουσιούτας δήλωσε ότι το κόμμα του στηρίζει τις επιδιώξεις του Υπουργείου και τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες στη στεγαστική πολιτική, επισημαίνοντας ωστόσο ότι «το κόστος απόκτησης κατοικίας παραμένει πολύ υψηλό, ενώ τα ενοίκια είναι αποτρεπτικά, ιδίως για τα νέα ζευγάρια». Χαιρέτισε τα προγράμματα του Κυπριακού Οργανισμού Ανάπτυξης Γης και τις δράσεις για αύξηση του οικιστικού αποθέματος, αλλά υπογράμμισε την ανάγκη αναζωογόνησης των ορεινών και ακριτικών περιοχών.
Για τη μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης, ο κ. Μουσιούτας εξέφρασε ανησυχία για τον ρυθμό και τις εκκρεμότητες εφαρμογής, υπενθυμίζοντας ότι και η Βουλή είχε ευθύνη για τροποποιήσεις που διαφοροποίησαν το τελικό πλαίσιο. Ανέφερε ότι η ΔΗΠΑ θα επαναφέρει σχετικές τροπολογίες στη νέα σύνοδο της Βουλής, ώστε να διορθωθούν αδυναμίες που έχουν διαφανεί.
Τέλος, σημείωσε τη συνεργασία Βουλής και Υπουργείου για τις επικείμενες νομοθεσίες που αφορούν τις επικίνδυνες οικοδομές και τις κοινόκτητες οικοδομών, οι οποίες, όπως είπε, «θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής ενός μεγάλου μέρους του πληθυσμού».
