Του Παύλου Ξανθούλη
Η Λευκωσία επενδύει στο Παρίσι, στη διάρκεια άσκησης της Προεδρίας της Ε.Ε. το πρώτο εξάμηνο του 2022, θεωρώντας ότι η Γαλλία μπορεί να στηρίξει τα κυπριακά αιτήματα στο πεδίο των ευρωτουρκικών σχέσεων, αγγίζοντας και το Κυπριακό. Αφενός, για δρομολόγηση κυρώσεων σε βάρος της Άγκυρας για το Βαρώσι, στο πλαίσιο των συζητήσεων που θα διεξαχθούν στην Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων, COREPER, με επίκεντρο το «έγγραφο επιλογών», κάτι που όπως αποκαλύψαμε οδήγησε τον ΥΠΕΞ Νίκο Χριστοδουλίδη να στείλει επιστολή προς τον Γάλλο ομόλογό του (όπως και προς τον Γιοσέπ Μπορέλ). Και αφετέρου, για τον χαρακτηρισμό της Τουρκίας «ως απειλής» στο πλαίσιο της «Στρατηγικής Πυξίδας» της Ε.Ε, κάτι που μέχρι στιγμής αρνούνται να αποδεχθούν μεγάλος αριθμός κρατών-μελών και κυρίως η Γερμανία, παρά τις πειρατικές ενέργειες Ερντογάν στη κυπριακή ΑΟΖ, αλλά και στην ανατολική Μεσόγειο, γενικότερα.
Η Γαλλική Προεδρία, πάντως, δύσκολα θα ικανοποιήσει τις προσδοκίες της Λευκωσίας, για τέσσερις κυρίως λόγους:
1. Η Γαλλία βρίσκεται ήδη σε προεκλογικό κλίμα για την ανάδειξη νέου Προέδρου στη χώρα (10-24 Απριλίου) και το γεγονός αυτό περιορίζει εκ των πραγμάτων το εύρος των όποιων παρεμβάσεων θα μπορούσαν να εκδηλωθούν από το Παρίσι. Ο Εμανουέλ Μακρόν που διεκδικεί επανεκλογή, σε πολύ δύσκολες συνθήκες, έχει ήδη εκδηλώσει δημοσίως ανησυχία για ενδεχόμενη εμπλοκή του Ερντογάν στο γαλλικό προεκλογικό σκηνικό. Συνεπώς, όπως έλεγαν κοινοτικοί κύκλοι στην «Κ», «ο Γάλλος Πρόεδρος αναμένεται να είναι πολύ προσεκτικός και θεωρείται απίθανο να λάβει αποφάσεις ή έστω να ενεργοποιήσει διαδικασίες που θα μπορούσαν να ενοχλήσουν τον ‘προβλέψιμα απρόβλεπτο’ Πρόεδρο της Τουρκίας». Άλλωστε, ο κ. Μακρόν είχε προειδοποιήσει από τον περασμένο Μάρτιο, μιλώντας στο κανάλι France 5, για ενδεχόμενη εμπλοκή του Ερντογάν στις εκλογές στη Γαλλία, σημειώνοντας επίσης ότι «πρέπει να υπάρχει ένας διάλογος με την Τουρκία, πρέπει να γίνουν τα πάντα για να μην γυρίσει την πλάτη της στην Ευρώπη και προχωρήσει προς περισσότερο θρησκευτικό εξτρεμισμό ή προς αρνητικές για εμάς γεωπολιτικές επιλογές». Υπενθυμίζεται ότι ο Τούρκος Πρόεδρος είχε αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο παρέμβασής του στα εσωτερικά της Γαλλίας, ενώ παράλληλα είχε ζητήσει μποϊκοτάζ γαλλικών προϊόντων και είχε αμφισβητήσει την ψυχική υγεία του Γάλλου ομολόγου του.
2. Η Γαλλία θα επιχειρήσει να διασφαλίσει τη συνέχιση της θετικής της σχέσης με τη Γερμανία και με τη νέα Κυβέρνηση της χώρας, υπό τον σοσιαλιστή Καγκελάριο Όλαφ Σολτς. Και ως γνωστόν, το Βερολίνο έχει το πάνω χέρι στη σχέση με το Παρίσι, που είθισται να ακολουθεί γερμανική γραμμή στην Ε.Ε. Αν στην εξίσωση αυτή τοποθετήσουμε και την «πρώτη επίσημη» της Γερμανίας στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, στις 13 Δεκεμβρίου, όπου η νέα ΥΠΕΞ Αναλένα Μπέρμποκ (Annalena Baerbock) φρέναρε κάθε σκέψη για κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας, ενώ η Γαλλία αρκέστηκε να επαναλάβει τη γνωστή φραστική αλληλεγγύη προς τη Λευκωσία, τότε σίγουρα οι πιθανότητες δεν είναι με το μέρος των κυπριακών επιδιώξεων.
3. Η Γαλλική Προεδρία θα είναι και χρονικά «κουτσουρεμένη», καθώς θα έχει μεν τυπική διάρκεια έξι μηνών, όπως προβλέπεται από τις Συνθήκες της Ε.Ε, αλλά ουσιαστική δράση μόλις τριών μηνών. Πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν μάλιστα ότι η Γαλλία ενημέρωσε τους εταίρους της ότι όλα τα ντοσιέ που θα διαχειριστεί θα πρέπει να ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος Μαρτίου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις δυνατότητες παρέμβασης μιας Προεδρίας, η οποία υπό κανονικές συνθήκες θα είχε στη διάθεσή της, διπλάσιο χρόνο, έξι μηνών. Κι αυτός λοιπόν ο παράγοντας, μιας Προεδρίας που θα έχει ουσιαστική παρουσία μόλις 90 ημερών, δεν επιτρέπει εκ των πραγμάτων αυξημένες προσδοκίες.
4. Η διαχείριση της Γαλλίας στην διάρκεια άσκησης, έστω μιας κουτσουρεμένης Προεδρίας της Ε.Ε, θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από «ουδετερότητα» και «έντιμη μεσολάβηση». Είθισται, η εκάστοτε Προεδρία να κινείται μέσα σε αυτό το πλαίσιο, αποφεύγοντας να προτάσσει την εθνική της στρατηγική και αφήνοντας την εθνική της ατζέντα «στο σπίτι της». Με άλλα λόγια, ακόμη και υποθετικά αν θεωρήσουμε ότι η Γαλλία θα επιθυμούσε να στηρίξει τα κυπριακά αιτήματα, το μάξιμουμ που θα μπορούσε να κάνει, θα ήταν να τα φέρει στο τραπέζι προς συζήτηση. Χωρίς όμως να έχει την δυνατότητα και τη νομιμοποίηση να εκφράσει άποψη. Πόσω μάλλον να επιχειρήσει να την επιβάλει. Και για να είμαστε σε κάθε περίπτωση δίκαιοι, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η Γαλλία στήριξε την Κύπρο αρκετές φορές, αλλά ουδέποτε έβαλε πλάτη για την υιοθέτηση ενός κυπριακού αιτήματος, έναντι στην Τουρκία. Σε κάποιες μάλιστα περιπτώσεις, υπαναχώρησε από θέσεις τις οποίες είχε αρχικά εκφράσει υπέρ της Λευκωσίας, χωρίς καμιά συνεννόηση ή έστω ενημέρωση με την Κυπριακή Δημοκρατία.
Αμυντική βιομηχανία
Διήμερη άτυπη Σύνοδο Κορυφής αναμένεται να συγκαλέσει η Γαλλία, εντός Μαρτίου, με επίκεντρο τη «στρατηγική αυτονομία» της Ε.Ε, κάτι που εκτιμάται ότι θα φέρει στο τραπέζι και ζητήματα προμήθειας εξοπλισμών, στα οποία επικεντρώνεται το Παρίσι, προσβλέποντας στη διάθεση γαλλικών εξοπλιστικών προγραμμάτων. Είναι προφανές ότι το ζήτημα της «στρατηγικής αυτονομίας» της Ε.Ε, καθίσταται όχημα στα χέρια της Γαλλικής Προεδρίας, υπό το φως των πρόσφατων εξελίξεων στο Αφγανιστάν αλλά και τον απόηχο της Συμφωνίας AUKUS.
Το ίδιο διάστημα, εντός Μαρτίου, στο πλαίσιο της τακτικής Συνόδου Κορυφής, η Γαλλική Προεδρία προσβλέπει στην έγκριση του ντοσιέ της «Στρατηγικής Πυξίδας» της Ε.Ε. Στο μεσοδιάστημα, ο Ύπατος Εκπρόσωπος Γιοσέπ Μπορέλ, αναμένεται να υποβάλει δύο αναθεωρημένα προσχέδια, στα οποία η Λευκωσία επιδιώκει όπως η Τουρκία χαρακτηριστεί ως «απειλή», χαρακτηρισμός που αποδίδεται στη Ρωσία και στην Κίνα. Σημειώνεται ότι οι αντιδράσεις αρκετών κρατών-μελών στο κυπριακό αίτημα, οδήγησαν τη Λευκωσία να προειδοποιήσει ότι δεν θα συγκατατεθεί στην έγκριση της «Στρατηγικής Πυξίδας», εάν το εν λόγω ευρωπαϊκό έγγραφο, δεν ενσωματώνει και την Τουρκία ως «απειλή», δεδομένων των πειρατικών της ενεργειών στην ανατολική Μεσόγειο.
Επισημαίνεται παράλληλα ότι η Λευκωσία επιδιώκει όπως αναδεικνύεται και το ζήτημα της αυτόνομης ικανότητας της Ε.Ε για ανάληψη πολιτικών και επιχειρησιακών πρωτοβουλιών σε διεθνές επίπεδο, χωρίς εξαρτήσεις και περιορισμούς. Στο πλαίσιο αυτό, η κυπριακή Κυβέρνηση, για ευνόητους λόγους, εστιάζει την προσοχή της στη συγκεκριμενοποίηση του τρόπου και των μηχανισμών ενεργοποίησης του Άρθρου 42.7 της Συνθήκης που αφορά στη «ρήτρα αμοιβαίας άμυνας», τη δημιουργία «υβριδικής εργαλειοθήκης» και τη δυνατότητα επιβολής περιοριστικών μέτρων σε υβριδικούς δρώντες.
