Με ώθηση τις δυνάμεις του ανταγωνισμού και τις οικονομικές συγκυρίες της εποχής, η κίνηση στην αγορά φαίνεται ότι μετατοπίστηκε τα τελευταία δύο χρόνια από τη Μακαρίου στο «The Mall of Cyprus» και από εκεί στην περιοχή της εντός των τειχών πόλης, με κομβικό σημείο την Ονασαγόρου, όπου οι χώροι εστίασης αυξάνονται και πληθύνονται ταχέως.
«Ισοζυγισμένη ανάπτυξη»
Ο κ. Mάκης Νικολαΐδης, προϊστάμενος του Γραφείου Εξυπηρέτησης του Δημότη στον Δήμο Λευκωσίας, εξηγεί στην «Κ» ότι ένα από τα κίνητρα που δόθηκαν από πλευράς Δήμου με σκοπό την ανάπτυξη της περιοχής είναι η απαλλαγή από το τέλος για τους χώρους στάθμευσης που οφείλουν να καταβάλλουν οι χώροι που εγκαθίστανται στην περιοχή. Το τέλος αυτό διαμορφώνεται αναλόγως του μεγέθους του κέντρου αναψυχής και η απαλλαγή του αποτελεί σημαντικό κίνητρο για νέα επιχειρηματικά ξεκινήματα στην Ονασαγόρου και τη γύρω περιοχή.
Όπως ο ίδιος επισημαίνει, στόχος του Δήμου για την παλιά Λευκωσία γενικότερα είναι η προώθηση μιας «ισοζυγισμένης», όπως την χαρακτηρίζει, ανάπτυξης, με στόχο τη διατήρηση του χαρακτήρα της.
Με σκοπό να τεθούν τα σωστά πλαίσια για ισορροπημένη ανάπτυξη, αυτό που τίθεται ως όρος από πλευράς Δήμου για τα νέα κέντρα αναψυχής που λειτουργούν στην περιοχή αφορά κατ’ αρχάς την επίπλωσή τους, η οποία απαιτείται να είναι προσεγμένη και αρμόζουσα στο ύφος του τοπίου, και κατά δεύτερο λόγο τον χώρο του πεζοδρομίου που καταλαμβάνουν, ο οποίος δεν θα πρέπει να περιορίζει τη διάβαση πυροσβεστικών ή και ασθενοφόρων σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.
Για την περαιτέρω ενίσχυση του φιλικού για τους καταναλωτές χαρακτήρα της παλιάς Λευκωσίας, ο κ. Νικολαΐδης δηλώνει ότι το Δημαρχείο σκοπεύει να εγκαταστήσει πάνινα σκίαστρα, τα οποία θα αποτελούν ανακούφιση για τους επισκέπτες της περιοχής, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Το ισχυρότερο κίνητρο για ανάπτυξη στην περιοχή έχει δοθεί μέσω του Προγράμματος Αναζωογόνησης της περιοχής κοντά στην Πράσινη Γραμμή, που χρηματοδοτείται από το κράτος και εφαρμόστηκε από το 2009 μέχρι το 2012. Μέσω του προγράμματος, το κράτος παρείχε χορηγίες για εξωραϊσμό των προσόψεων των κτηρίων της εν λόγω περιοχής, ενώ χάρις σε αυτό οι προσόψεις 12 κτηρίων σε Λήδρας και Ονασαγόρου έχουν ήδη εξωραϊστεί. Χρήματα έχουν δοθεί για άλλα οκτώ κτήρια, τα οποία δεν έχουν αξιοποιηθεί ακόμα. Στο πλαίσιο του προγράμματος, δόθηκαν επίσης χορηγίες επιχειρηματικής δραστηριότητας για δύο έργα που ολοκληρώθηκαν στην περιοχή της Ονασαγόρου. Σύμφωνα με τον κ. Νικολαΐδη, ο Δήμος Λευκωσίας έχει ζητήσει τη χρονική επέκταση του προγράμματος με σκοπό την περαιτέρω αναβάθμιση της περιοχής.
Το παράδειγμα της αγοράς του καφέ
Αρχικά, το ενδιαφέρον του πιστού Κύπριου «οπαδού» του καφέ έκλεψε το «κλειστό» και συγκεντρωμένο περιβάλλον του Mall of Cyprus. Έπειτα, η κίνηση συγκεντρώθηκε στις καφετέριες της Έγκωμης, όπου συνυπάρχουν διεθνείς αλυσίδες καφεστιατορίων. Κοινό χαρακτηριστικό των εμπορικών κέντρων και της περιοχής της Έγκωμης σε σχέση με την περιοχή της Μακαρίου είναι η εύκολη πρόσβαση και το εύκολο παρκάρισμα. Οι δύο περιοχές προσφέρουν το ίδιο προϊόν, και γι’ αυτό η περιοχή της Έγκωμης δεν δυσκολεύτηκε να εξασφαλίσει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι της πρώτης. Η τάση που παρατηρείται σήμερα ωστόσο είναι διαφορετική.
Η πλατεία της Φανερωμένης έχει γίνει τα τελευταία δύο χρόνια κομβικό σημείο, γύρω από το οποίο μαζεύεται κόσμος ο οποίος επιλέγει –εκ πεποιθήσεως ή από ανάγκη– να «απέχει» από τα τυποποιημένης μορφής καφεστιατόρια διεθνών αλυσίδων. Τα καφενεία της περιοχής αυξάνονται και πληθύνονται, καθώς πολύς είναι ο κόσμος που επιλέγει να πιει απλό, κυπριακό και ελληνικό καφέ σε συγκριτικά πολύ χαμηλές τιμές. Οι χαμηλές τιμές βέβαια δεν συνοδεύονται από ευρείας γκάμας προϊόντα, όπως συμβαίνει στις διεθνείς αλυσίδες καφεστιατορίων. Ως εκ τούτου, οι καφετέριες διεθνών αλυσίδων και τα παραδοσιακά καφενεία της παλιάς Λευκωσίας δεν ανταγωνίζονται με βάση το ίδιο προϊόν.
Το εναλλακτικό προϊόν της παλιάς Λευκωσίας προσείλκυε μέχρι πρότινος διαφορετικό κόσμο, καθώς έχει χτιστεί στο ύφος του παραδοσιακού και πιο λαϊκού χαρακτήρα της περιοχής. Τα πράγματα τους τελευταίους μήνες ωστόσο έχουν διαφοροποιηθεί, καθώς όλο και περισσότερος κόσμος επισκέπτεται την περιοχή, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ταυτίζονται κοινωνικά με τον ψυχογραφικό χαρακτήρα της.
Η τάση αυτή έχει επηρεάσει την επιχειρηματική κίνηση στην περιοχή, με νέους χώρους ιδιαίτερου και εναλλακτικού ύφους να ξεφυτρώνουν σε κάθε γωνιά. Τους τελευταίους δύο μήνες έχουν μάλιστα ανοίξει τουλάχιστον δύο νέοι χώροι, χωρίς να προσμετρούνται σε αυτούς τα μαγαζιά που ανοίγουν εντός της ακτίνας γύρω από την περιοχή, γεγονός που μεταφράζεται σε ιδιαίτερα υψηλή συχνότητα νέων επιχειρηματικών ανοιγμάτων για την περιοχή αλλά και την εποχή.
Πώς εξηγείται η μετατόπιση
H μετατόπιση της κίνησης προς την περιοχή της παλιάς Λευκωσίας, και συγκεκριμένα προς την Ονασαγόρου, μπορεί να ερμηνευθεί και με κριτήριο την ελαστικότητα της ζήτησης που χαρακτηρίζει την αγορά του καφέ. Χάριν του επιχειρήματος, με τον όρο ελαστικότητα ζήτησης του καφέ αναφερόμαστε στον βαθμό ευκολίας ή δυσκολίας μετατόπισης του ενδιαφέροντος των καταναλωτών ως προς τον χώρο/περιοχή/κατάστημα που θα επιλέξουν για την έξοδό τους για καφέ (και ό,τι άλλο αυτή εμπεριέχει), σε συνάρτηση με τις διαθέσιμες τιμές. Πόσο εύκολα ο κόσμος θα προτιμούσε σήμερα μια έξοδο για καφέ σε μια καφετέρια χωρίς ισχυρό brand name (τύπου Starbucks) εξαιτίας της διαφοράς στην τιμή του προσφερόμενου προϊόντος;
Αυτό που παρατηρείται με τη μετατόπιση της κίνησης στην Ονασαγόρου είναι ότι, εξαιτίας της επικράτησης στο μυαλό των καταναλωτών του τρόπου λήψης αποφάσεων με κριτήριο την εξοικονόμηση κόστους κι όχι την ενίσχυση του όποιου κοινωνικού προφίλ, το επίπεδο ευκολίας επιλογής με βάση την τιμή κι όχι το brand name έχει αυξηθεί ιδιαίτερα. Το επιχείρημα ενισχύεται και από το γεγονός ότι οι καταναλωτές που επιλέγουν τη συγκεκριμένη περιοχή για έξοδο για καφέ δεν ταυτίζονται κατ’ ανάγκη με το ύφος και τον χαρακτήρα της περιοχής.
Βάσει αυτού, σήμερα είναι πολύ ευκολότερο για κάποιον να επιλέξει να μην πληρώσει τις γνωστές και «τσιμπημένες» τιμές των καφετεριών της Μακαρίου, ακόμα κι αν οι εκεί επιλογές ήταν ανέκαθεν σήμα κατατεθέν ενός πολύ ελκυστικού «αστικού» προφίλ.
«Τρία Φανάρια», από το 1952
Ο ιδιοκτήτης του παλαιότερου ίσως καφενείου της περιοχής γύρω από την Ονασαγόρου, κ. Ανδρέας Λεμονάρης, παρατηρεί με ικανοποίηση ότι τα τελευταία δύο χρόνια η κίνηση στην παλιά Λευκωσία έχει ανέβει. Τα σαββατοκύριακα η πλατεία γύρω από τα γραφικά «Τρία Φανάρια» βρίθει από κόσμο, ο οποίος επιλέγει να βιώσει μια ζεστή, οικεία, αυθεντική κυπριακή εμπειρία σε τιμές που –μαζί με το ευρύτερο κλίμα– θυμίζουν άλλες εποχές. Ο ίδιος παραδέχεται ότι, αν ο χώρος δεν ήταν ιδιόκτητος, τότε οι πιθανότητές του να επιβιώσει θα ήταν μηδαμινές. Επισημαίνει ότι οι ηλικίες τις οποίες προσελκύει το παραδοσιακό καφενείο ποικίλλουν, συμπληρώνοντας ότι έχει διατηρήσει την παραδοσιακή του πελατεία, παρατηρώντας όμως ταυτόχρονα ότι όλο και περισσότεροι νέοι το επισκέπτονται. Οι νέοι που έχουν σπουδάσει στο εξωτερικό, και ειδικά στην Ελλάδα, επιλέγουν τον χώρο επειδή τους δίνει την αίσθηση του γνώριμου περιβάλλοντος των «χαλαρών» φοιτητικών στεκιών της φοιτητικής «μέκκας», δηλώνει.
Η Μακαρίου φυτοζωεί
Η καταναλωτική κίνηση έχει εγκαταλείψει προ πολλού τον παραδοσιακό πυρήνα της πρωτεύουσας, με θρυλικά «στέκια» όπως το «Da Capo» να έχουν παραδώσει τα όπλα μπροστά στα δυσβάσταχτα κόστη που προϋποθέτει η περιοχή. Από τη μετατόπιση στην κίνηση έχουν επηρεαστεί και αρκετά άλλα κέντρα αναψυχής στην περιοχή, όπως επίσης και η πλειοψηφία των καταστημάτων.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι και η πρόσφατη πληροφορία ότι ο «κολοσσός» της εμπορικής οδού, Debenhams, πρόκειται σύντομα να εγκαταλείψει το κτήριο στο οποίο βρίσκεται εγκατεστημένος, χωρίς αυτό να διαψεύδεται επίσημα από την εταιρεία, η οποία επισημαίνει ότι το κατάστημα συνεχίζει να λειτουργεί κανονικά.
