Η κυπριακή κυβέρνηση συζητά με τη Sea NG Corporation, την καναδική εταιρεία που έχει κατασκευάσει πλοίο για μεταφορά συμπιεσμένου φυσικού αερίου σε κοντινές αγορές από την πηγή, δυνατότητα συνεργασίας για εξαγωγές στις περιφερειακές αγορές της Μεσογείου.
Σε συνέντευξή του στην «Κ», ο αντιπρόεδρος της Sea NG, Άνταμ Χενταγιάτ, αφήνει σαφώς να εννοηθεί ότι η εταιρεία του θέλει να εμπλακεί ενεργά στην Κύπρο, αν αποτύχει η τρέχουσα διαδικασία της «ενδιάμεσης λύσης» για προμήθεια αερίου με σκοπό την ηλεκτροπαραγωγή.
Έχει προτείνει την ταχεία ανάπτυξη του κοιτάσματος «Αφροδίτη» στο οικόπεδο 12, τη μεταφορά αερίου υπό συμπίεση, CNG, στην Κύπρο για τις ανάγκες της ΑΗΚ και την εξαγωγή συμπιεσμένου αερίου στην Αίγυπτο, είτε για εσωτερική κατανάλωση είτε για υγροποίηση στα δύο αδρανή χερσαία τερματικά που διαθέτει.
Ο κ. Χενταγιάτ τονίζει ότι με τον τρόπο αυτό η κυπριακή οικονομία θα επωφελείται με 1,5 δισ. δολάρια κάθε χρόνο. Η μέθοδος που προτείνει δεν αναιρεί τη δυνατότητα κατασκευής χερσαίου τερματικού, αν η ΕΝΙ και η ΤΟΤΑL βρουν τις ποσότητες που χρειάζονται στις δικές τους γεωτρήσεις.
Ο κ. Χενταγιάτ εξηγεί με απλά λόγια πώς δουλεύει το συμπιεσμένο αέριο και γιατί δεν υπάρχει πρόβλημα από το γεγονός ότι το πλοίο που μεταφέρει το γκάζι δεν έχει χρησιμοποιηθεί μέχρι σήμερα.
–Ποια είναι κατά τη γνώμη σας τα βασικά πλεονεκτήματα ή και μειονεκτήματα του συμπιεσμένου φυσικού αερίου ως μέθοδος μεταφοράς στις αγορές;
–Η πλωτή μονάδα συμπίεσης και μεταφοράς αερίου (FCNG) για εξαγωγές κοστίζει πολύ λιγότερο, σε περιφερειακό επίπεδο, από άλλες εναλλακτικές μεθόδους. Δεν είναι κατάλληλη μέθοδος μεταφοράς για παγκόσμιες εξαγωγές, αλλά μόνο για περιφερειακές. Για μακρινές αποστάσεις το υγροποιημένο αέριο (LNG) έχει περισσότερα πλεονεκτήματα.
Για αποστάσεις, όμως, μικρότερες από 2.500 χιλιόμετρα το συμπιεσμένο είναι πολύ πιο συμφέρον οικονομικά, γεγονός που καθιστά το FCNG ιδανική μέθοδο για εξαγωγές εντός της λεκάνης της Μεσογείου, όπου οι εν δυνάμει αγορές βρίσκονται εντός της ωφέλιμης απόστασης.
–Είναι γεγονός, πάντως, ότι η μέθοδος μεταφοράς συμπιεσμένου αερίου, του FCNG, δεν έχει δοκιμαστεί ακόμα πουθενά, γεγονός που προκαλεί επιφυλάξεις σε σχέση με την αποτελεσματικότητά της. Πώς μπορεί να ξεπεραστεί αυτό το σημαντικό εμπόδιο;
–Υπάρχουν τα εξής στοιχεία που συναποτελούν τη μέθοδο μεταφοράς συμπιεσμένου αερίου, CNG. Πρώτα έχουμε την πλωτή πλατφόρμα FCNG, όπου το αέριο καθαρίζεται και συμπιέζεται για να διοχετευθεί στα πλοία CNG. Αυτό το πρώτο στοιχείο είναι πολύ γνωστό, χρησιμοποιείται σε όλο τον κόσμο.
Η διαδικασία συμπίεσης είναι ίδια με αυτή που χρησιμοποιείται για τη διοχέτευση του φυσικού αερίου σε αγωγό. Απλώς στην περίπτωση του αγωγού, το αέριο συμπιέζεται πολύ λιγότερο, ενώ για μπει στο πλοίο συμπιέζεται στα 275 bar. Το νέο στοιχείο, η νέα λύση στην αγορά, είναι τα πλοία CNG.
Σήμερα δεν υπάρχουν CNG πλοία σε χρήση. Παρόλα αυτά, κατασκευάσαμε πλοίο αυτού του είδους από υλικά που χρησιμοποιούνται από την πετρελαϊκή βιομηχανία σε όλο τον κόσμο. Τo πλοίο εγκρίθηκε από την Αμερικανική Αρχή Ναυτιλίας (ABS). Η έγκριση δίνεται μετά από πολλές δοκιμές για την ασφάλεια και την απόδοση. Κι εμείς περάσαμε αυτή τη διαδικασία. Συχνά μου απευθύνουν την ερώτηση «αφού είναι απλό και ασφαλές γιατί δεν ναυπηγήθηκε προηγουμένως το πλοίο CNG;».
Προηγουμένως οι διεθνείς αρχές ναυτιλίας δεν είχαν κανονισμούς για πλοία αυτού του είδους. Σήμερα αυτοί οι κανονισμοί υπάρχουν από την ΑBS και άλλες αρχές. Επιπλέον, σήμερα είναι προσιτός οικονομικά ο ειδικός χάλυβας που απαιτείται για την κατασκευή του πλοίου CNG, κάτι που δεν συνέβαινε πριν από 20-25 χρόνια.
–Μετά και την έγκριση του πλοίου για μεταφορά συμπιεσμένου αερίου από τις αμερικανικές αρχές, δεχθήκατε εκδηλώσεις ενεργού ενδιαφέροντος από εταιρείες παραγωγής, ή η επιφύλαξη παραμένει;
–Συνεργαζόμαστε με εταιρείες παραγωγής σε πολλά μέρη του κόσμου. Έχουμε αυτή τη στιγμή πρότζεκτ σε προχωρημένο στάδιο. Για τις συνεργασίες αυτές έχουν υπογραφεί συμφωνίες εχεμύθειας. Πολλές πολυεθνικές εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου έχουν ειδικά τμήματα CNG, συμπιεσμένου αερίου, στη δομή των οργανισμών τους.
–Αν υποθέσουμε ότι κλείνετε ένα συμβόλαιο τώρα. Έχετε έτοιμο το πλοίο CNG για να ανταποκριθείτε στις ανάγκες του συμβολαίου;
–Από τη στιγμή που θα ληφθεί η τελική επενδυτική απόφαση στα πρότζεκτ που έχουμε ενώπιόν μας, θα απαιτηθεί χρονικό διάστημα 26 μηνών για να παραδοθεί το πρώτο πλοίο, διάστημα 28 μηνών για το δεύτερο κ.ο.κ.
–Με την κρίση στην Ουκρανία ήλθαν στην επιφάνεια σχεδιασμοί για μεταφορά φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα του Ισραήλ και της Κύπρου στην Αίγυπτο για υγροποίηση στα δύο χερσαία τερματικά που έχουν η ισπανική Fenosa και η βρετανική British Gas.
Η ιδέα είναι το υγροποιημένο αέριο από την Αίγυπτο να τροφοδοτήσει την ευρωπαϊκή αγορά ώστε να απεξαρτηθεί εν μέρει από το ρωσικό φυσικό αέριο. Πώς αντιμετωπίζετε εσείς αυτή την προοπτική;
–Το φυσικό αέριο μπορεί να μεταφερθεί στην Αίγυπτο είτε μέσω αγωγού είτε συμπιεσμένο, με πλοία CNG. Οι εταιρείες που εμπλέκονται, η Noble Energy για τα ισραηλινά κοιτάσματα και οι Fenosa και British Gas γα τα δύο χερσαία τερματικά της Αιγύπτου, θα πρέπει να εξετάσουν το κόστος που θα έχει η κατασκευή αγωγών έναντι του κόστους μεταφοράς του αερίου με τη μέθοδο της συμπίεσης.
Οι αγωγοί σε βαθιά νερά κατασκευάζονται δύσκολα και επιδιορθώνονται δύσκολα. Επιπλέον, η ανατολική Μεσόγειος είναι μια περιοχή όπου η γεωπολιτική κατάσταση αλλάζει πολύ γρήγορα. Οι αγωγοί, αν δεν λειτουργούν, πέφτουν σε αχρησία.
Αντίθετα, τα πλοία CNG μπορούν να μετακινηθούν και να λειτουργήσουν αλλού, σε άλλα πρότζεκτ, μέχρι να επιλυθούν γεωπολιτικές δυσκολίες και προβλήματα. Επομένως, το FCNG προσφέρει αξιοσημείωτη ευελιξία.
–Ανάλογη ευελιξία με την πλωτή μονάδα συμπιεσμένου αερίου, FCNG, παρέχει και μια πλωτή μονάδα υγροποιημένου αερίου, FLNG...
–Δεν υπάρχει λόγος να γίνεται σύγκριση, διότι η πλωτή μονάδα συμπίεσης αερίου μπορεί να δουλέψει σε συνδυασμό με την πλωτή μονάδα υγροποίησης αερίου. Η πλατφόρμα που έχει προταθεί για το κοίτασμα «Λεβιάθαν», για παράδειγμα, μπορεί να παράγει συμπιεσμένο αέριο που θα μεταφέρει με CNG πλοία στις κοντινές αγορές, στην Κύπρο ή την Αίγυπτο λόγου χάριν.
Η ίδια πλατφόρμα μπορεί να παράγει φυσικό αέριο που στη συνέχεια υγροποιείται και μεταφέρεται με LNG πλοία σε μακρινές αγορές, όπως αυτή της Άπω Ανατολής. Με αυτές τις δύο μεθόδους μπορεί κανείς να επιχειρεί ταυτόχρονα περιφερειακά και παγκόσμια.
–Είχατε την ευκαιρία να συζητήσετε με την κυπριακή κυβέρνηση τη μέθοδο μεταφοράς συμπιεσμένου αερίου ως λύση για το κοίτασμα «Αφροδίτη»;
–Συζητάμε με όλους τους παίκτες, με όλους τους ιδιοκτήτες φυσικού αερίου στην περιοχή. Συζητάμε επίσης με τις κυβερνητικές αρχές όλων των χωρών της ανατολικής Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου.
Υπάρχει ενδιαφέρον και ένας αριθμός εταιρειών εξετάζουν τις τεχνικές και οικονομικές λύσεις που προσφέρει η μέθοδος του συμπιεσμένου αερίου FCNG και τις συγκρίνουν με τις άλλες εναλλακτικές λύσεις που έχουν.
–Υπάρχει ενδεχόμενο να μεταφερθεί αέριο από τα ισραηλινά κοιτάσματα στην Τουρκία με τη μέθοδο του CNG; Έχετε εμπλακεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο σε αυτή την προοπτική;
–Έχουμε εκδήλωση ενδιαφέροντος από τους παίκτες ολόκληρης της περιοχής. Ανταποκρινόμαστε σε κάθε αίτημα για πληροφόρηση. Είμαστε σαν μια εταιρεία ταξί. Παρέχουμε υπηρεσίες μεταφοράς σε κάθε αξιόχρεο πελάτη που θέλει να μετακινηθεί από το σημείο Α στο σημείο Β. Και δεν ασχολούμαστε με την πολιτική.
–Σας ρώτησα, διότι, όπως γνωρίζουμε, για να μεταφερθεί φυσικό αέριο από το Ισραήλ στην Τουρκία με αγωγό που θα κατασκευαστεί στον βυθό της θάλασσας θα πρέπει να δώσει και η κυπριακή κυβέρνηση την έγκρισή της.
Στην περίπτωση όμως που χρησιμοποιηθεί πλοίο CNG για τη μεταφορά του αερίου, τότε αυτό θα περάσει από διεθνή ύδατα. Και σε αυτή την περίπτωση, αντιλαμβάνομαι πως δεν θα χρειάζεται άδεια της κυπριακής κυβέρνησης...
–Πολύ σωστά. Για να πάει υποθαλάσσιος αγωγός από το Ισραήλ στην Τουρκία πρέπει να περάσει από την κυπριακή ΑΟΖ και χρειάζεται την έγκριση της κυπριακής κυβέρνησης. Η εναλλακτική λύση θα ήταν να περάσει ο αγωγός από τον Λίβανο και τη Συρία και δεδομένης της κατάσταση αυτό δεν είναι εφικτό. Επομένως, έχετε δίκιο να λέτε ότι το συμπιεσμένο αέριο προσφέρει λύση σε αυτή την περίπτωση.
–Εσείς, όμως , ως εταιρεία, συζητάτε μια τέτοια προοπτική ή όχι;
–Είχαμε εκδήλωση ενδιαφέροντος για κάθε είδους πρότζεκτ.
–Από τουρκικές εταιρείες ή από τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο Ισραήλ;
–Και από τις δύο πλευρές. Κάθε συζήτηση που κάνουμε γίνεται υπό τον όρο τήρησης εχεμύθειας. Μπορώ όμως να σας πω, ότι πληροφορίες έχουν ζητήσει κυπριακές εταιρείες, ιταλικές, ελληνικές, ισραηλινές, αιγυπτιακές...
Δεν θέλω δώσω την εντύπωση ότι αυτή είναι η μόνη λύση. Για να είμαι ακριβής, αν υπάρχει μεγάλος όγκος αερίου, αν μιλάμε για μεταφορά 10 bcm (δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα) τον χρόνο στην Τουρκία, τότε ο αγωγός είναι η καλύτερη λύση, δίνει την καλύτερη τιμή, εφόσον βέβαια υπάρχει έγκριση για την κατασκευή του.
Αν μιλάμε όμως για το μισό από τον ανωτέρω όγκο, για 5 bcm τον χρόνο, το συμπιεσμένο αέριο κοστίζει πολύ λιγότερο. Αν μιλάμε για παράδειγμα για την τη μεταφορά όγκου 3bcm το χρόνο στην Ελλάδα τότε η μέθοδος του συμπιεσμένου είναι πολύ φθηνότερη από αυτή του αγωγού.
Η κατασκευή αγωγού σε αυτά τα βαθιά νερά είναι πολύ δαπανηρή κι έχει και πολλές τεχνικές δυσκολίες.
–Αυτή την περίοδο βρίσκεται σε εξέλιξη διαδικασία προσφορών στο πλαίσιο της λεγόμενης ενδιάμεσης λύσης. Την προμήθεια δηλαδή της Κύπρου με φυσικό αέριο για σκοπούς ηλεκτροπαραγωγής. Εσείς έχετε τις οποιεσδήποτε βλέψεις για αυτή τη διαδικασία;
–Η Sea NG δεν έχει υποβάλει προσφορά στη διαδικασία της ΔΕΦΑ. Και αυτό διότι εμείς μεταφέρουμε αλλά δεν διαθέτουμε αέριο.
Παρόλα αυτά, αν η διαδικασία προσφορών δεν είναι επιτυχής, αν δεν φέρει τα αποτελέσματα για τα οποία ελπίζει η κυπριακή κυβέρνηση, υπάρχει κατά τη γνώμη μου άλλη πιο πρακτική λύση. Θα μπορούσε να αναπτυχθεί το κοίτασμα «Αφροδίτη», στο τεμάχιο 12, το συντομότερο δυνατόν και να έλθει το αέριο στην Κύπρο, με αγωγό ή με τη μέθοδο της συμπίεσης CNG. Με αυτό τον τρόπο θα μειωθεί η τιμή του πολύ δαπανηρού αυτή τη στιγμή καυσίμου για ηλεκτροπαραγωγή.
Παράλληλα, η Κύπρος θα μπορούσε να εξάγει μια καλή ποσότητα αερίου σε χώρες της περιοχής. Το λέω αυτό διότι η κατασκευή χερσαίου τερματικού είναι πολύ χρονοβόρα διαδικασία. Τώρα γίνεται λόγος για το 2024, ενώ πριν από λίγα χρόνια μιλούσαν για το 2015. Επομένως η έναρξη εκμετάλλευσης καθυστερεί σημαντικά. Και κάθε χρόνο που δεν αναπτύσσεται το αέριο, η κυπριακή οικονομία χάνει τεράστιες ευκαιρίες.
Αν αντικατασταθεί το μαζούτ με φτηνό φυσικό αέριο, τότε θα μπορούν να εξοικονομηθούν τα 2/3 των περίπου 650 εκατομμυρίων ευρώ που δαπανώνται κάθε χρόνο για το μαζούτ που χρησιμοποιείται στην ηλεκτροπαραγωγή.
Και αν, ταυτόχρονα, περίπου 4 bcm (εκατομμύρια κυβικά μέτρα) αερίου μεταφέρονται από την Κύπρο στην Αίγυπτο για υγροποίηση τότε περίπου 1 δισ. δολάρια θα εισέρχονται στην κυπριακή οικονομία κάθε χρόνο. Επομένως θα είναι μεγάλο πλήγμα για την κυπριακή οικονομία να χάνει περίπου 1,5 δισ. δολάρια κάθε χρόνο, για δέκα χρόνια, περιμένοντας μέχρι να βρεθούν περισσότερα αποθέματα που θα επιτρέψουν την κατασκευή χερσαίου τερματικού υγροποίησης.
–Αυτό είναι το πρότζεκτ που συζητάτε με την κυπριακή κυβέρνηση; Την ταχεία ανάπτυξη της «Αφροδίτης» και τη μεταφορά του αερίου σε Κύπρο και Αίγυπτο με τη μέθοδο τoυ CNG;
–Το έχουμε συζητήσει πολλές φορές με την κυπριακή κυβέρνηση. Έχω παρουσιάσει την ιδέα πολλές φορές σε συνέδρια εντός και εκτός Κύπρου και πιστεύω ότι θα είναι μια πολύ καλή λύση, που θα βοηθήσει την Κύπρο στην οικονομική κατάσταση που βρίσκεται.
Και δεν αποκλείει την προοπτική κατασκευής χερσαίου τερματικού υγροποίησης, αν με τις γεωτρήσεις που θα πραγματοποιηθούν βρεθούν οι μεγάλες ποσότητες που απαιτούνται για να είναι το τερματικό βιώσιμο. Επιπλέον, η κατασκευή χερσαίου τερματικού είναι πολύ δαπανηρή, γίνεται λόγος για 7 με 10 δισ. δολάρια. Και συχνά απαιτούνται πολύ περισσότερα.
Τρίτον, οι χρηματοδότες δεν θα επενδύσουν στην κατασκευή τερματικού εκτός κι αν έχουν ήδη βρεθεί αγοραστές. Χρειάζεται επομένως να έχουν υπογραφεί συμβόλαια για πώληση αερίου πολύ πριν ξεκινήσει η κατασκευή χερσαίου τερματικού υγροποίησης. Και σε αυτή την περίπτωση η Κύπρος θα ανταγωνίζεται με τη Μοζαμβίκη που διαθέτει τεράστιες ποσότητες αερίου, πάνω από 50 tcf (τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια), την Αυστραλία...
Επομένως, η αναμονή για να βρεθεί περισσότερο αέριο, ώστε να καταστεί δυνατή η κατασκευή χερσαίου τερματικού υγροποίησης (χρειάζονται 8-10 χρόνια από την ανακάλυψη του αερίου μέχρι να το φέρεις στις αγορές) αποτελεί μια τεράστια απώλεια για την Κύπρο. Θα ήθελα επίσης να προσθέσω ότι η Κύπρος θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το αέριο για να διευρύνει τις ήδη εξαιρετικές σχέσεις που έχει στην περιοχή.
Η Κύπρος θα πρέπει να κοιτάξει τις δικές της ανάγκες, αντί να περιμένει να έλθει κάποιος άλλος, μια άλλη χώρα, να τη βοηθήσει στην κάλυψη αυτών των αναγκών.
