Του Αλέξη Παπαχελά
O Ντόναλντ Τραμπ, είτε μας αρέσει είτε όχι, έχει δίκιο. Οι ηγέτες της Ευρώπης είναι κατά κανόνα «λίγοι», αναποφάσιστοι και άνθρωποι χωρίς πυγμή. Εχουν βγει από το ίδιο «βιβλίο συνταγών», που τους θέλει συμβατικούς και καθώς πρέπει. Δεν είναι όμως εποχή για τέτοιου είδους ηγέτες. Πρώτα απ’ όλα, γιατί ο πλανήτης έχει μετατραπεί σε μια άγρια ζούγκλα χωρίς κανόνες και καλούς τρόπους. Αλλά και γιατί η Αμερική έχει αποκτήσει έναν ηγέτη που θαυμάζει τον Πούτιν, τον Ερντογάν και άλλους παρόμοιους ηγέτες, και σιχαίνεται (κυριολεκτικά) πολιτικούς σαν τον Μακρόν και τον Μερτς.
Οι κλασικές ευρωπαϊκές δημοκρατίες δεν μπορούν να παράγουν τόσο στιβαρούς ή αυταρχικούς ηγέτες, από τη φύση τους. Οι επικεφαλής τους περιορίζονται απελπιστικά από την ανάγκη να κάνουν πολιτικούς συμβιβασμούς και να συμμορφώνονται με τους θεσμικούς περιορισμούς των κρατών τους. Και ταυτόχρονα, έχουν την αδρανή γραφειοκρατία των Βρυξελλών, η οποία λειτουργεί σαν ανάχωμα σε κάθε ριψοκίνδυνη πρωτοβουλία. Η Ευρώπη έχει την τάση να συζητάει και να συζητάει ενώ ο κόσμος γύρω της αλλάζει δραματικά και οι ευκαιρίες χάνονται. Οσο και να την προσβάλλει ο Τραμπ, με τον πιο ωμό τρόπο, συνεχίζει να κοιμάται τον ύπνο του δικαίου.
Η αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας την αποδυνάμωσε ακόμη περισσότερο. Οι Βρετανοί έφερναν στο τραπέζι πρακτικές λύσεις σε περίπλοκα ζητήματα και καθαρή σκέψη, όσο και αν υπονόμευαν την ενίσχυση των μηχανισμών των Βρυξελλών. Μην ξεχνάμε ότι η πιο γενναία και ουσιαστική απόφαση που καθόρισε το μέλλον της Ευρώπης, η καθιέρωση της ενιαίας εσωτερικής αγοράς, ήταν πρωτοβουλία της Μάργκαρετ Θάτσερ. Είτε συμφωνούσε είτε διαφωνούσε κάποιος μαζί της, σημασία έχει ότι ήταν μια πολιτικός με άποψη και πυγμή. Γιατί σταμάτησε το πολιτικό σύστημα να παράγει τέτοιους ανθρώπους; Ισως γιατί τα ταλέντα των νεότερων γενιών στρέφονται στον ιδιωτικό τομέα για να βγάλουν χρήματα και για να αποφύγουν την τοξικότητα της δημόσιας έκθεσης.
Σήμερα, πάντως, έχουμε επί της ουσίας μια ακέφαλη Ευρώπη. Οι ηγέτες της προσπαθούν κάθε τόσο να αλλάξουν τη γνώμη του Ντόναλντ Τραμπ έναντι της Μόσχας και προσεύχονται να επιστρέψει η Αμερική σε μια πολιτική κανονικότητα. Ο ίδιος τούς λοιδορεί κι εκείνοι μοιάζουν με ευγενικά παιδιά σε μια πολύ βίαιη γειτονιά, που ελπίζουν απλώς ότι ο «μπούλι» που κάνει κουμάντο θα φύγει κάποια στιγμή. Η Ιστορία τούς κοιτάζει στα μάτια με τρόπο αμείλικτο και τους θέτει ενώπιον των ευθυνών τους. Αλλά εκείνοι συζητούν και οργανώνουν διασκέψεις των προθύμων, που μοιάζουν όλο και περισσότερο με διασκέψεις των απελπισμένων.
