Του Αλέξη Παπαχελά
Στη δουλειά μας τίποτα δεν είναι πιο σημαντικό από το να ξεφεύγεις μερικές φορές από την αθηναϊκή γυάλα του ξέφρενου κουτσομπολιού και του απύθμενου κυνισμού. Είναι, άλλωστε, μια γυάλα που με τα χρόνια γίνεται όλο και πιο τοξική, με τις πινελιές αισιοδοξίας ή εθνικής φιλοδοξίας να λιγοστεύουν επικίνδυνα. Εχεις μερικές φορές την εντύπωση ότι αν κάποιος κατέγραφε τους διαλόγους βασικών πρωταγωνιστών, θα έμοιαζαν με τις απομαγνητοφωνήσεις από τις επισυνδέσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Οι ανάσες είναι λοιπόν απαραίτητες, το καλύτερο αντίδοτο. Μια τέτοια πολύτιμη ανάσα πήρα το περασμένο Σαββατοκύριακο όταν επισκέφθηκα το Καστελλόριζο. Ηταν, ντρέπομαι να πω, η πρώτη φορά και αποτελούσε κάτι σαν «τάμα». Είναι παράδοξο να ασχολείσαι χρόνια με τη στρατηγική σημασία και την επήρεια ενός τόπου και να μην τον έχεις επισκεφθεί. Οι κάτοικοί του βιώνουν καθημερινά το τι σημαίνει να είναι κάποιος ακρίτας. Νιώθουν την απόσταση, αλλά και την ευθύνη. Εχουν βρει έναν τρόπο συμβίωσης με τους απέναντι, ταυτόχρονα όμως γνωρίζουν καλά τι υπερασπίζονται με τη συνεχή παρουσία τους στο νησί. Το Καστελλόριζο είναι πάντως και ένα ζωντανό παράδειγμα της ικανότητας του έθνους μας να επιβιώνει και να ξαναγεννιέται από τις «στάχτες» του. Το νησί κάηκε, λεηλατήθηκε, ερήμωσε, αλλά ξαναγεννήθηκε και σήμερα ανθεί. Είναι συγκινητικό να ακούς από τα εγγόνια και τα δισέγγονα των ανθρώπων που το κατοίκησαν, το εγκατέλειψαν και το ξανάκτισαν ιστορίες από τις γιαγιάδες τους που γυρνούσαν από την Παλαιστίνη μετά τον πόλεμο ή τους παππούδες που έζησαν τη μεγάλη καταστροφική πυρκαγιά. Ομως το Καστελλόριζο ζει και επιμένει, και είναι πολλοί οι άνθρωποι που έχουν βάλει το λιθαράκι τους, από τους οργανωτές του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ μέχρι εκείνους που με κόπο και ελάχιστα μέσα οργάνωσαν έναν Ναυτικό Ομιλο για να μαθαίνουν ιστιοπλοΐα τα παιδιά.
Συναντήσαμε όμως σε αυτό το ταξίδι και το ξεχωριστό είδος του Ελληνα που κρατάει την πατρίδα μας όρθια, γιατί κάνει το καθήκον του με ελάχιστα μέσα και με μεγάλη αφοσίωση. Το να υπηρετείς ως αξιωματικός ή απλός φαντάρος στο Καστελλόριζο, στη Στρογγύλη ή στη Ρω δεν είναι εύκολη υπόθεση. Δεν είναι κάτι που ξεπληρώνεται με ένα επίδομα και μια καλή κουβέντα. Οταν τρως με τους άλλους φύλακες και στον τοίχο κρέμεται η πινακίδα που γράφει ΜΕΧΡΙΣ ΕΣΧΑΤΩΝ, ξέρεις καλά ότι δεν είναι πατριωτικό μάρκετινγκ. Και όταν μπαίνεις στο μικρό σπίτι όπου έμενε χρόνια η κυρα-Δέσποινα, παίρνεις δύναμη γιατί συνειδητοποιείς με τι πάλευε η ίδια και τι εσωτερική δύναμη είχε. Μακάρι αυτό το μικρό σπίτι να γίνει ένα μουσείο που θα επισκέπτονται χιλιάδες Ελληνες, όπου και αν ζουν. Και τέλος, αν δεν έχετε επισκεφθεί το Καστελλόριζο, θα σας πρότεινα να το κάνετε· είναι ένα μικρό «τάμα» για κάθε Ελληνα να το επισκεφθεί τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του.
