Του Αλέξη Παπαχελά
Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι έχουν περάσει μόνο έξι μήνες και κάτι από την ημέρα που ο Ντόναλντ Τραμπ ορκίστηκε για δεύτερη φορά πρόεδρος των ΗΠΑ. Είναι απίστευτο γιατί έχει καταφέρει μέσα σε ένα τόσο σύντομο χρονικό διάστημα να φέρει τα πάνω κάτω, τόσο μέσα στη χώρα του όσο και στον πλανήτη. Μοιάζει με αγριεμένο ταύρο που έχει μπει στο υαλοπωλείο και όχι απλώς δεν τον νοιάζει να τα κάνει όλα λίμπα, αλλά το απολαμβάνει. Θέλει να είναι, ει δυνατόν, κάθε μέρα, κάθε ώρα στο επίκεντρο της επικαιρότητας. Απεχθάνεται τη συναίνεση σαν στόχο και θέλει να λιώσει τους αντιπάλους του και να πετάξει στο καλάθι των αχρήστων κάθε παράδοση. Μετέτρεψε τον Λευκό Οίκο σε μια δική του εκδοχή τού Μαρ α Λάργκο με χρυσούς τοίχους και δικά του πορτρέτα, ενώ έκρυψε τα πορτρέτα των προκατόχων του στη σκάλα που οδηγεί στα υπόγεια. Μέχρι τώρα η μικρότερη αλλαγή στον Λευκό Οίκο ήταν αντικείμενο συζητήσεων, διαβουλεύσεων, μελετών ειδικών επιτροπών. Ο Τραμπ τα αγνόησε όλα αυτά και μεταχειρίζεται τον Λευκό Οίκο σαν μία ακόμη έπαυλή του. Θα πείτε, «μα σε σχέση με όλα τα υπόλοιπα που έχει κάνει, αυτό ξεχωρίζετε σαν κάτι σημαντικό;». Και όμως, είναι σημαντικό γιατί δείχνει το πώς αντιλαμβάνεται την εξουσία του, αλλά και το πόσο αδύναμο να τον σταματήσει είναι το παλιό παραδοσιακό, διακομματικό σύστημα που επέβαλε κανόνες και παραδόσεις στις ΗΠΑ εδώ και δεκαετίες.
Ο Τραμπ κέρδισε δύο εκλογές τσαλαπατώντας κάθε κανόνα της πολιτικής συμπεριφοράς. Τώρα έχει απογειώσει αυτή τη συμπεριφορά, χαρακτηρίζει απατεώνες τους προκατόχους του και έχει επιβάλει έναν τρόπο λήψης αποφάσεων που είναι εντελώς προσωποκεντρικός. Δεν υπάρχουν μηχανισμοί, συμβούλια, επιτροπές, αλλά μόνο ο Τραμπ, το ένστικτό του και οι φίλοι του.
Θα του βγει; Ποιος ξέρει... Είναι νωρίς ακόμη για να δούμε τις επιπτώσεις των δασμών στην πραγματική οικονομία και το αν θα μπορέσει να φέρει τα άπειρα δισ. των επενδύσεων που έχει εξαγγείλει στις ΗΠΑ. Είναι ακόμη νωρίς για να δούμε αν θα φέρει την ειρήνη στην Ουκρανία. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει αν και πώς θα επηρεάσει τον χειρισμό μιας πραγματικής κρίσης το ξήλωμα των μηχανισμών εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας.
Το βέβαιο είναι επίσης ότι ο Τραμπ κάνει μακροπρόθεσμη ζημιά στο brand που λέγεται Αμερική. Σύμμαχοι και αναγκαίοι εταίροι δύσκολα θα εμπιστευθούν την Αμερική στο μέλλον, άσχετα από το ποιος θα κατοικεί στον Λευκό Οίκο. Θα τη φοβούνται, αλλά αυτό συχνά δεν αντέχει στον χρόνο.
Αν όμως του βγει μέσα στη χώρα του, αν δηλαδή κερδίσει τις επόμενες εκλογές για το Κογκρέσο και αποφύγει ένα οικονομικό κραχ, είναι μαθηματικώς βέβαιον ότι θα αλλάξει ριζικά τις προδιαγραφές για το τι κάνει έναν Δυτικό ηγέτη επιτυχημένο στην εποχή μας. Η ισορροπία ανάμεσα στον σεβασμό των θεσμών και στον αυταρχισμό θα έχει αλλάξει, μαζί με πολλές ακόμη παραδοχές, ανοίγοντας τον δρόμο για μιμητές του Τραμπ σε όλο τον δυτικό κόσμο.
