Του Αλέξη Παπαχελά
Το Ισραήλ βρίσκεται σήμερα σε ένα κομβικό, απολύτως υπαρξιακό σημείο. Στην ηγεσία του συναντάμε έναν πολιτικό που δεν έχει πού να «προσγειωθεί» εάν χάσει τις εκλογές και ο οποίος εξαρτάται καταλυτικά από μικρά ακραία κόμματα. Ο Νετανιάχου θα τραβήξει τα πράγματα στα άκρα χωρίς να κρύβει τον πραγματικό στόχο του, που είναι η τελική εκδίωξη των Παλαιστινίων από τη Γάζα και, ει δυνατόν, τη Δυτική Οχθη. Προωθώντας τους στόχους του, αποσταθεροποιεί ταυτόχρονα δύο χώρες-πυλώνες για την ασφάλεια της περιοχής, την Ιορδανία και την Αίγυπτο. Αύριο με κάποια λύση για το Παλαιστινιακό και γεωπολιτική σταθερότητα δεν υπάρχει στον ορίζοντα.
Μόνο εξελίξεις μέσα στο ίδιο το Ισραήλ μπορούν να αλλάξουν τα δεδομένα. Αλλά και αυτό ακόμη είναι δύσκολο μετά τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου ή τα πρόσφατα απάνθρωπα πλάνα με τους ομήρους, που έβαλαν απέναντι και τους πιο μετριοπαθείς Ισραηλινούς. Το Ισραήλ είναι ένα ζωντανό πολιτικό παράδειγμα προς αποφυγήν. Ο εκλογικός του νόμος της απλής αναλογικής οδήγησε σε ένα σκηνικό όπου οι ακραίοι-παλαβοί κρατούν τα κλειδιά. Οι ολιγάρχες φίλοι του Νετανιάχου έλεγξαν πλήρως το μιντιακό τοπίο. Η αντιπολίτευση δεν έχει καταφέρει να αναδείξει έναν ισχυρό ηγέτη εδώ και δεκαετίες.
Θυμάμαι μια συζήτηση που είχα με τον Σιμόν Πέρεζ, τον τελευταίο πολιτικό της ιστορικής γενιάς που έκτισε το Ισραήλ. Τον ρώτησα σε μια συνέντευξη εάν ήταν λάθος το γεγονός ότι επέτρεψαν σε ακραίους να αρχίσουν τους επιθετικούς εποικισμούς τη δεκαετία του 1970. Εδωσε μια ήξεις αφήξεις απάντηση, αλλά αργότερα σε μια ιδιωτική συζήτηση παραδέχθηκε ότι «αυτό ήταν το μεγαλύτερο λάθος της γενιάς μου». Ο συμβιβασμός με τα άκρα έχει έναν μοναδικό, δηλητηριώδη, τρόπο να σε καταπίνει.
Προσωπικά, πίστευα πάντοτε ότι το Ισραήλ έπεσε σε μια μαύρη τρύπα την ημέρα που δολοφονήθηκε ο Γιτζάκ Ράμπιν. Τον δολοφόνησε η ανεξέλεγκτη τοξικότητα που καλλιέργησε ο Νετανιάχου και όπλισε το χέρι του δολοφόνου. Σήμερα, όμως, υπάρχει μια ασυμμετρία: από τη μία ένα πανίσχυρο κράτος και από την άλλη μια άρρωστη δημοκρατία, που δεν μπορεί να παραγάγει λύσεις. Πριν από την 7η Οκτωβρίου ήταν άπειροι οι μη θρησκευόμενοι, προοδευτικοί Ισραηλινοί που έψαχναν ένα δεύτερο σπίτι στην Ελλάδα ή όπου αλλού. Εμειναν στον τόπο τους για να πολεμήσουν, αλλά τώρα νιώθουν ότι ο Νετανιάχου και το κράτος τους ξεπερνάει γραμμές που δεν ξεπερνιούνται.
Ράμπιν δεν υπάρχει στον ορίζοντα. Η διεθνής κατακραυγή δεν αρκεί. Με έναν παράδοξο, διαστροφικό σχεδόν τρόπο, ο μόνος που θα μπορούσε να σταματήσει τον Νετανιάχου είναι ο Τραμπ. Το αδιέξοδο βαθαίνει, πάντως, μέσα στο ίδιο το Ισραήλ και τα διλήμματα θα γίνονται όλο και πιο κοφτερά για χώρες που θεωρούν ότι το αμιγώς εθνικό τους συμφέρον συγκρούεται πλέον με μια πραγματικότητα που, αξιακά και ανθρώπινα, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή.
