Του Αλέξη Παπαχελά
Αναρωτιέμαι πολλές φορές πώς ένιωθαν οι άνθρωποι που ζούσαν τις δικές μας ζωές τη δεκαετία του 1910 ή του 1930. Ενιωθαν την αβεβαιότητα και τον φόβο που νιώθουμε σήμερα καθώς αισθανόμαστε ότι τρίζουν τα θεμέλια πάνω στα οποία φτιάχτηκε η δυτική κανονικότητα στην οποία είχαμε συνηθίσει, ενδεχομένως και εθιστεί; Ή συνέχιζαν να περνούν καλά, να πιστεύουν ότι η επόμενη χρονιά θα είναι καλύτερη ή ίδια με τη φετινή; Είχαν γίνει μπλαζέ απέναντι στη βία, στον ακραίο διχασμό, στο τσαλαπάτημα κάθε δεδομένης αξίας; Ή τα δικαιολογούσαν όλα λέγοντας πως «εντάξει, είναι μία λογική φάση που περνάμε και όλα θα διορθωθούν και θα ισορροπήσουν όπως πριν»;
Νιώθουμε όλοι μας ότι από τα «έγκατα» του πλανήτη ακούγονται τριγμοί σαν και αυτούς που τα ισοπεδώνουν όλα κάθε 50-60 χρόνια. Βλέπουμε τον παραλογισμό, τις ανατροπές, τις εκπτώσεις, αλλά δεν μπορούμε να καταλάβουμε πού πάει το πράγμα. Είμαστε σε μια εποχή όπου δεν υπάρχουν φωνές εγνωσμένου κύρους που θέλεις να τις ακούσεις ή να τις διαβάσεις, γιατί, όταν το κάνεις, διαπιστώνεις ότι δεν μπορούν να ενώσουν τις χαοτικές τελείες για να ζωγραφίσουν τη μεγάλη εικόνα ή να προβλέψουν πού θα καταλήξει η σημερινή αναστάτωση.
Εχουμε, εν τω μεταξύ, χάσει ή χάνουμε κάθε μέρα τη σοφία μιας γενιάς που τα είχε ζήσει και δει όλα, πολέμους, δικτατορίες, πείνα. Ηταν μεγάλο πράγμα να μπορείς να κάθεσαι με τους εκπροσώπους αυτής της γενιάς που μας αποχαιρετά και να αποκομίζεις λίγη από τη συσσωρευμένη εμπειρία τους. Οχι βέβαια ότι και η δική μου γενιά έχει περάσει λίγα. Σκεπτόμουν τις προάλλες ότι μόνο τα τελευταία 15 χρόνια έχουμε ζήσει μία τεράστια οικονομική κρίση, την πτώχευση και την παρ’ ολίγον καταστροφή του 2015, το τσουνάμι των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τον κορωνοϊό, έναν πόλεμο στην Ευρώπη και το φαινόμενο Τραμπ. Η κρίση έχει γίνει πια ρουτίνα.
Βρισκόμαστε, όμως, τώρα μέσα σε μια ομίχλη. Σπουδαία και ακατανόητα συμβαίνουν, που μας αιφνιδιάζουν κάθε μέρα, μας θυμώνουν και μας τρομάζουν. Αναρωτιέμαι, λοιπόν, πώς ένιωθαν οι αντίστοιχοι εμείς σε ανάλογες περιόδους, αν υπνοβατούσαν ή αν απλά καταλάβαιναν απολύτως ότι ζούσαν κάτι τρομακτικό και μοναδικό, αλλά δεν είχαν κανένα τρόπο να αντιδράσουν στην πράξη.
