Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Απόφαση με πολλές προεκτάσεις είναι αυτή που λήφθηκε την προηγούμενη εβδομάδα από το συνταγματικό δικαστήριο της Γερμανίας. Σύμφωνα με την απόφαση, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) δεν σέβεται την αρχή της αναλογικότητας και με τις πράξεις της υπερβαίνει των εξουσιών της και παραβιάζει το πρωτογενές ευρωπαϊκό δίκαιο. Για να καταλήξει στη συγκεκριμένη απόφαση, το γερμανικό δικαστήριο εξέτασε τόσο το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ όσο και το πρόγραμμα ΟΜΤ, μέσω του οποίου γίνονται οι αγορές κρατικών ομολόγων των χωρών μελών της ευρωζώνης στη δευτερογενή αγορά.
Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης, η ΕΚΤ μέσω της αγοράς ομολόγων δεν περιορίζεται στην εξουσία που κατέχει για άσκηση νομισματικής πολιτικής, αλλά παρεμβαίνει και στην οικονομική πολιτική διότι με τις πράξεις της επηρεάζει τις τιμές άλλων στοιχείων του ενεργητικού, όπως λόγου χάρη είναι αυτές των ακινήτων. Συνεπώς, κατ΄ αυτόν τον τρόπο κρίνει η γερμανική δικαιοσύνη ότι παραβιάζεται το γερμανικό σύνταγμα, πράγμα που σημαίνει ότι η γερμανική κεντρική τράπεζα θα πρέπει να τερματίσει τη συμμετοχή της στον πρόγραμμα.
Προκειμένου, όμως, να αποφευχθεί ένα άμεσο σοκ στην ευρωπαϊκή αγορά ομολόγων, το γερμανικό δικαστήριο αφήνει παράθυρο τριών μηνών ως μεταβατική περίοδο για να δοθούν όλες οι απαραίτητες εξηγήσεις που ζητούνται, μεταξύ των οποίων και να ληφθεί μια νέα απόφαση από πλευράς της ΕΚΤ για τη νομιμότητα του προγράμματος. Πρόκειται για μια εξέλιξη που μάλλον θα περιπλέξει αντί να απλοποιήσει τα πράγματα με δεδομένη τη βαρύτητα της Bundesbank στις αποφάσεις της ευρωπαϊκής νομισματικής αρχής.
Το συγκεκριμένο θέμα είχε εγερθεί και στο παρελθόν από γερμανικής πλευράς και είχε απαντηθεί τότε από το ευρωπαϊκό δικαστήριο δηλώνοντας ότι το πρόγραμμα είναι συμβατό με την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Αυτή η λεπτομέρεια κάνει τα πράματα ιδιαίτερα πολύπλοκα εφόσον αμφισβητείται από εθνικό δικαστήριο η απόφαση ευρωπαϊκού δικαστηρίου. Καθόλου τυχαία δεν είναι άλλωστε η δήλωση της Προέδρου της Κομισιόν, η οποία σε προχθεσινή παρέμβασή της, αναγκάστηκε να επαναλάβει ότι το ευρωπαϊκό δίκαιο βρίσκεται πάνω από το εθνικό και ότι οι αποφάσεις των ευρωπαϊκών δικαστηρίων είναι δεσμευτικές για τα εθνικά δικαστήρια.
Η κρίση στο εσωτερικό της Ευρώπης έρχεται σε μια περίοδο που η Ένωση καλείται να αντιμετωπίσει τις υγειονομικές και οικονομικές επιπτώσεις μιας πανδημίας. Αρνητική εξέλιξη αποτελεί και το γεγονός ότι η αμφισβήτηση των ευρωπαϊκών θεσμών δεν έρχεται από ένα περιφερειακό κράτος με μικρή επιρροή στις ευρωπαϊκές αποφάσεις αλλά από την ίδια την Γερμανία. Με άλλα λόγια, η χειρότερη στιγμή για να αμφισβητηθούν όλα εκείνα πάνω στα οποία εδράζεται και λειτουργεί το κοινό ευρωπαϊκό όραμα.
Η ανησυχία εδώ δεν είναι ότι η Γερμανία θα τερματίσει τη συμμετοχή της στο πρόγραμμα, με όλες τις αρνητικές επιπτώσεις που αυτό θα έχει για το ευρώ αλλά ότι δημιουργούνται αρνητικά νομικά τετελεσμένα για την υπόθεση του ευρωομολόγου και προπαντός για την αρχιτεκτονική του ταμείου ανασυγκρότησης που θα πρέπει να αποφασιστεί αυτήν την περίοδο.
Στην περίπτωση της Κύπρου, η διατήρηση και ενίσχυση των μηχανισμών της ΕΚΤ αποτελεί δικλίδα ασφαλείας ότι η πρόσβαση σε φθηνή χρηματοδότηση θα συνεχιστεί. Για την ώρα, η σε ανύποπτο χρόνο έξοδος στις αγορές από το υπουργείο Οικονομικών για άντληση προληπτικής ρευστότητας, διασφαλίζει την ομαλότητα στην προσπάθεια επιστροφής στην κανονικότητα.
