Του Λάρκου Λάρκου
Οι κινήσεις δείχνουν μια (νέα) δυνατότητα στο Κυπριακό – δύο απεσταλμένοι (Ολγκίν, Χαν), κατάσταση στη Μ. Ανατολή, Ευρωπαϊκή Άμυνα, Μακρόν-Ερντογάν. Ο Ν. Χριστοδουλίδης εξέφρασε «ικανοποίηση για το γεγονός πως ο κ. Μακρόν επεσήμανε στον Τ. Ερντογάν ότι η ουσιαστική πρόοδος στις ευρωτουρκικές σχέσεις περνά μέσα από το Κυπριακό», 26/6. Ο Ε. Μακρόν δεν μίλησε. Δεν μιλάει ένας ηγέτης εξ ονόματος ενός άλλου, αν το κρίνει σκόπιμο, μιλάει ο ίδιος. Για να μην πει κάτι, είναι η επιλογή του. Είναι η πολλοστή φορά που ο Ν. Χριστοδουλίδης παραβιάζει ευρέως παραδεδεγμένες διπλωματικές πρακτικές. Γνωστό το θέμα με το Ιράν, με Γκουτέρες, Ερντογάν κ.ά. Πρακτικά είναι η ίδια συνήθεια που έγινε πλέον «κανόνας».
Ο Ν. Χριστοδουλίδης ανέφερε ότι «θα πρέπει να αξιοποιηθεί η παρούσα συγκυρία με την πρωτοβουλία του γ.γ. του ΟΗΕ, τον διορισμό ειδικού απεσταλμένου από πλευράς της Ε.Ε. έτσι ώστε να δημιουργηθούν οι συνθήκες οι οποίες θα επιτρέψουν να υπάρξει ουσιαστική συγκεκριμένη πρόοδος στα ευρωτουρκικά». Από ποιους να αξιοποιηθεί; Προφανώς από τους απεσταλμένους! Ο ίδιος δεν έχει κάποια ευθύνη για κάτι, θεωρεί ότι επειδή δήλωσε «συνομιλίες από εκεί που μείναμε», είναι εντάξει. Αν ένα οδόφραγμα δεν ανοίγει, τι θα κάνουν οι απεσταλμένοι; Μάλλον δεν ήρθαν για να συζητούν για τη Μια Μηλιά! Ο Ν. Χριστοδουλίδης ζητάει επίσης «να δούμε τις εξελίξεις στα ευρωτουρκικά (Τελωνειακή Ένωση, φιλελευθεροποίηση εισόδου, θέματα της άμυνας και της ασφάλειας) και να γίνει πλήρως κατανοητό ότι αυτό το θέμα περνά μέσα από το Κυπριακό». Αυτό το σημείο περιλαμβάνει όλη την ουσία της συγκυρίας και η γενική εισαγωγική προσέγγιση του κ. Χριστοδουλίδη είναι ενδιαφέρουσα. Όμως, τι σημαίνει «τα ευρωτουρκικά περνούν μέσα από το Κυπριακό;». Το θέμα: 1) Χωρίς βάση (Πλαίσιο Γκουτέρες) καμία διασύνδεση δεν μπορεί να επιτευχθεί και καμία συνάντηση δεν παράγει πρόοδο. 2) Οι ευρωπαϊκές υποθέσεις δεν προχωρούν στο κενό, προχωρούν πάνω σε διαπραγματεύσιμα κείμενα, τα οποία τα μέρη διευκρινίζουν από πριν ότι τα αποδέχονται για να κτίσουν το επόμενο βήμα. 3) Η ε/κ πλευρά έχει κάθε συμφέρον να συμπορεύεται με τους κεντρικούς παίκτες (Η.Ε./Ε.Ε.), να μιλάει καθαρά και με αυτοπεποίθηση «εγώ αποδέχομαι το πλαίσιο, αν η άλλη πλευρά δεν, μιλήστε μαζί της, ή διαβουλευτείτε με Χ. Φιντάν» – όπως συμβαίνει τώρα. Η συνεχής αποφυγή κάθε αναφοράς από τον κ. Χριστοδουλίδη για την ταμπακέρα (Πλαίσιο του γ.γ.), οι επιτηδευμένες γενικολογίες, δείχνουν ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν ενδιαφέρεται για τα μείζονα. Η πρόταση στον Χ. Φιντάν, στην Πενταμερή στη Γενεύη (18 Μαρτίου), για άνοιγμα ενός λιμανιού στην Τουρκία σε πλοία με σημαία Κύπρου έναντι μη θεωρήσεων βίζας για Τούρκους επιχειρηματίες, είναι αρκούντως χαρακτηριστική – μια λογική που εκτροχιάζει τα ουσιώδη και δείχνει εσωτερική διαχείριση. Επιπρόσθετα, κανένας στη διεθνή σκηνή δεν τα λαμβάνει υπόψη, όλοι ενδιαφέρονται για τα ουσιώδη.
Ο κ. Χριστοδουλίδης δήλωσε επίσης ότι «μέσα στο πλαίσιο της Κυπριακής Προεδρίας μας, είναι η πραγματοποίηση ενός άτυπου Συμβουλίου με τη συμμετοχή ηγετών της περιοχής/ περιφερειακή διάσκεψη της Ε.Ε. Εμείς θέλουμε την Τουρκία να είναι κοντά στην Ε.Ε. και εναπόκειται αποκλειστικά στην Τουρκία να προχωρήσει σε εκείνες τις υποχρεώσεις, πρωτογενείς και άλλες. Και μέσα σε αυτό το πλαίσιο, φυσικά, ο κ. Ερντογάν θα είναι ευπρόσδεκτος στο Συμβούλιο αυτό. Όπως θα προσκαλέσουμε όλους τους ηγέτες, θα προσκαλέσουμε και τον Τούρκο Πρόεδρο».
Περιφερειακές διασκέψεις σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, προσφέρουν ένα βήμα για περαιτέρω επαφές, διευκολύνουν χειρισμούς, βοηθούν. Προεδρίες αξιοποιούν την ευκαιρία και προσπαθούν να αφήσουν αποτύπωμα στις ευρωπαϊκές υποθέσεις. Η ορολογία «περιφερειακή» παραπέμπει στις τρέχουσες μεσανατολικές υποθέσεις – «συμμετοχή ηγετών της περιοχής». Διάσκεψη όμως για τι; Η υπό συζήτηση «Περιφερειακή Διάσκεψη με ηγέτες της περιοχής» δεν φαίνεται να αφορά το Κυπριακό. Η χώρα που αναλαμβάνει την 6μηνη εκ περιτροπής προεδρία της Ε.Ε. –και που υφίσταται τις συνέπειες της εισβολής– δεν αξιοποιεί την ευκαιρία για να αναδείξει πτυχές της δικής της υπόθεσης. Η 6μηνη προεδρία παρέχει ευκαιρίες. Μια «Διάσκεψη για την Κύπρο» από την προεδρεύουσα χώρα των 27, με κύριο θέμα το Κυπριακό, τα ζητήματα της ασφάλειας, της αποστρατιωτικοποίησης, της ενεργειακής ασφάλειας με επίκεντρο την Κύπρο, και την ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο είναι πέρα από αναγκαία. Ασφαλώς τίποτε δεν γίνεται στο κενό, ούτε οι εταίροι θα έρθουν για να χάσουν τον χρόνο τους – μετράει η σοβαρή τεκμηρίωσή της, ότι θα γίνουν βήματα επί της ουσίας. Για παράδειγμα, ΟΗΕ-Ε.Ε. συναντούνται στο Σημείο 1, «Ασφάλεια» και, Σημείο 2, «Στρατεύματα» του Πλαισίου του Γκουτέρες στις 30 Ιουνίου 2017. Η προεδρία προσφέρει δυνατότητες για τα κορυφαία, προσφέρει όμως ευκαιρίες και για τα χλιαρά. Εξαρτάται τι επιδιώκεις.
