Της Μαρίας Ηρακλέους
Οι εκτιμήσεις για το πώς θα κινηθεί η τουριστική καλοκαιρινή περίοδος είναι θετικές. Το ίδιο και η εντύπωση που υπάρχει για τις τουριστικές επιδόσεις Απριλίου. Οι εκτιμήσεις λένε ότι κινήθηκε ικανοποιητικά και καλύτερα σε σύγκριση με προηγούμενες χρονιές. Για τα δεδομένα που θα επιβεβαιώνουν αυτές τις εκτιμήσεις θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι τον επόμενο μήνα. Και αυτά τα δεδομένα αφορούν τον αριθμό αφίξεων και τις βασικότερες αγορές προέλευσης των τουριστών. Χωρίς κάποια άλλη ανάλυση για τις προτιμήσεις αυτών των τουριστών σε περιοχή διαμονής, είδος τουριστικού καταλύματος που προτιμούν, είτε για τις δραστηριότητες που επιλέγουν στην Κύπρο.
Είναι γεγονός, πάντως, ότι στις πλείστες των περιπτώσεων οι εκτιμήσεις οι οποίες εκφράζονται από φορείς του τουρισμού δεν συνοδεύονται και από συγκεκριμένα στοιχεία, πέρα από ένα γενικό μέσο όρο, είτε πληρότητας, είτε ζήτησης για ταξίδια, είτε μείωσης κάποιας αγοράς. Ένας μέσος όρος ο οποίος αντικαθιστά τα πραγματικά δεδομένα. Διότι πολύ απλά αυτά δεν υπάρχουν καταγεγραμμένα και συγκεντρωμένα. Πέραν του αριθμού των τουριστικών αφίξεων και των εσόδων από τον τουρισμό, που δίνονται πολύ αργότερα από την υπό αναφορά περίοδο, δεν υπάρχουν άλλα στοιχεία διαθέσιμα. Τον περασμένο Ιούλιο επανήλθαν μετά από διάλειμμα ενάμιση χρόνου και τα στατιστικά για την κατά κεφαλή και ημερήσια δαπάνη των τουριστών, που διευρύνει κάπως τη γνώση για το προφίλ των επισκεπτών της χώρας μας ανά αγορά. Και αυτό όμως αφορά το πόσα ξοδεύει ο τουρίστας. Δεν δίνονται άλλα ποιοτικά στοιχεία, για το πού ξοδεύονται τελικά αυτά τα χρήματα. Είναι σε πακέτα all inclusive και άρα καταλήγουν στο ξενοδοχείο; Είναι σε δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν την τελευταία διετία στο πλαίσιο ανάπτυξης των ειδικών μορφών τουρισμού και της προσπάθειας ενίσχυσης της ενδοχώρας; Τι ποσοστό από αυτήν την κατά κεφαλή δαπάνη αφορά αγορές από εμπορικά καταστήματα και πόσα καταλήγουν σε εστιατόρια και άλλους χώρους αναψυχής; Ουδείς γνωρίζει και στοιχεία τέτοια δεν υπάρχουν.
Στο μεταξύ, δεν υπάρχει ξεκάθαρο ούτε το προφίλ της κάθε αγοράς στην οποία απευθυνόμαστε. Κάναμε επί σειρά ετών προσπάθεια για ενίσχυση του τουριστικού ρεύματος από τη Γερμανία, χωρίς να έχουμε στην ουσία το προϊόν που ζητούσε η γερμανική αγορά, και ούτε και την ανάλογη διαφήμιση βεβαίως, αν και αυτό ξεκίνησε να αλλάζει την τελευταία διετία.
Αλλά πέραν της ανάλυσης των προτιμήσεων της κάθε αγοράς, χρειάζεται μια συνεχόμενη επικαιροποίηση της γνώσης που υπάρχει για τον τουρισμό στο σύνολό του αλλά και ανά αγορά. Αυτό θα επιτευχθεί σε μεγάλο βαθμό μέσα από έρευνες οι οποίες θα διενεργούνται σε τακτική βάση –και πέρα από τα δεδομένα που παρέχει η Στατιστική Υπηρεσία– τόσο από το υφυπουργείο Τουρισμού, όσο και από τους ίδιους τους φορείς του τουρισμού. Τέτοιες πρωτοβουλίες, οι οποίες έδωσαν περισσότερο νόημα στον τουριστικό τομέα στην Κύπρο, είδαμε εν καιρώ πανδημίας από τη διαχειρίστρια εταιρεία αεροδρομίων με μια ποιοτική ανάλυση που προέκυπτε από τα δεδομένα του Cyprus flight pass για το προφίλ των επισκεπτών της χώρας μας. Επίσης, και ο ΣΤΕΚ επιχείρησε να δώσει μια εικόνα για τον βαθμό ικανοποίησης των τουριστών στην Κύπρο, αλλά δεν είδαμε την έρευνα να επαναλαμβάνεται και φέτος.
Στην περίπτωση του υφυπουργείου Τουρισμού, είδαμε να ξεκινά μια προσπάθεια ενίσχυσης των τουριστικών στατιστικών δεδομένων. Έγιναν συσκέψεις μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων και τελικά, τον Φεβρουάριο του 2023 ετοιμάστηκε ένα ολιστικό πακέτο στοιχείων που αφορούσε το προφίλ των επισκεπτών του 2022. Δεν ξέρω σε ποιους κοινοποιήθηκαν τα συγκεκριμένα στοιχεία, αλλά σίγουρα δεν έλυσαν το διαχρονικό κενό πληροφόρησης στο κομμάτι του τουρισμού. Το ζητούμενο είναι να υπάρχει συνέχεια και σταθερότητα.
Είναι λυπηρό ότι αυτή η ανεπάρκεια εξαιρεί την Κύπρο από έρευνες που γίνονται σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, τα αποτελέσματα των οποίων έχουν βεβαίως σημασία στη διαδικασία προώθησης της χώρας ως προορισμού. Ενδεικτικά, πρόσφατη ευρωπαϊκή έρευνα για το οικονομικό αποτύπωμα του τουρισμού δεν έδινε στοιχεία για την Κύπρο, διευκρινίζοντας ότι αυτά δεν δόθηκαν από τη χώρα.
Πάντως, η δημιουργία ενός Παρατηρητηρίου Τουρισμού ως εργαλείο το οποίο θα συμβάλει στον σχεδιασμό πολιτικών αποφάσεων σε σχέση με τον τουρισμό, που ήταν προεκλογική δέσμευση του προέδρου Χριστοδουλίδη, δεν μπορεί να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη, όπως ανέφερε πρόσφατα ο νυν υφυπουργός. Ενδεχομένως όχι, δεν μπορεί να γίνει από τη μία μέρα στην άλλη, αλλά ας μην είναι αυτό ένα βολικό επιχείρημα ώστε να μην υλοποιηθεί και στο τέλος να ξεχαστεί.
