Οι πολιτικοί δεν είναι όλοι ίδιοι

Είναι αγαπητό θέμα στην αρθρογραφία να παραπονιόμαστε για την ποιότητα του «πολιτικού προσωπικού». Αυτό δεν συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα. Οι διαδικτυακές αναρτήσεις του Ντόναλντ Τραμπ, φέρ’ ειπείν, θα μείνουν αιώνιο, μοναδικό μνημείο για το πώς ένας ακατάλληλος άνθρωπος σε κορυφαία θέση μπορεί να βλάψει τους θεσμούς και τα συμφέροντα της χώρας του. Η μεγάλη εξοικείωση οδηγεί στην καταφρόνηση, λένε οι Αγγλοι – κάτι που αποδεικνύεται καθημερινώς στη σχέση πολιτικών – πολιτών και στη χώρα τους. Εδώ και πολλά χρόνια στην Ελλάδα είχε καταργηθεί η αίσθηση πως οι πολιτικοί αξίζουν σεβασμό και εμπιστοσύνη, καθώς το πελατειακό σύστημα έφερε την πολιτική στα μέτρα του καθενός. Το μοναδικό κριτήριο για πολλούς είναι: «Αυτός ο πολιτικός θα μας δώσει όσα θέλουμε (και που πάντα αξίζουμε), ενώ ο άλλος θα πάρει απ’ εμάς να δώσει στους δικούς του». Σήμερα θέλω να σχολιάσω γενικεύσεις όπως αυτή που μόλις διατύπωσα.

Ο θυμός και η περιφρόνηση όλης της πολιτικής τάξης μάς έρχονται εύκολα και, σε μεγάλο βαθμό, δικαιολογούνται από τις παρατηρήσεις και απογοητεύσεις δεκαετιών. Είναι, όμως, άδικες και επικίνδυνες. Επειδή εάν έστω κάποιοι πολιτικοί (και κρατικοί λειτουργοί που συμμαχούν μαζί τους) πασχίζουν να προσφέρουν κάτι θετικό σε αυτόν τον τόπο, η συλλήβδην απόρριψη των πολιτικών της μιας ή της άλλης πλευράς αποθαρρύνει τους καλούς και ενθαρρύνει τους φαύλους στο ίδιο τους το κόμμα και αλλού. Οταν το κριτήριό μας είναι ποιος μας δίνει και ποιος μας παίρνει, πολύ δύσκολα αντιστέκεται κανείς στον πειρασμό να υπόσχεται μόνο στους ψηφοφόρους του – και στους ψηφοφόρους άλλων κομμάτων. Και όμως, παρότι η νοοτροπία «να μη δυσαρεστήσουμε τους ψηφοφόρους μας» είναι το πλαίσιο της πολιτικής μας, κάθε τόσο έρχονται πολιτικοί που, είτε λόγω οράματος είτε λόγω των απαιτήσεων της εποχής, ζητούν θυσίες, γνωρίζοντας ότι θα πληρώσουν το τίμημα γι’ αυτό. Το ΠΑΣΟΚ του «λεφτά υπάρχουν» κέρδισε 43,9% στις εκλογές του 2009, ενώ το ΠΑΣΟΚ «του μνημονίου» 6,29% το 2015. Πλήρωσαν όχι αυτοί που οδήγησαν τη χώρα στη χρεοκοπία, αλλά αυτοί που έβαλαν πλάτη για να τη βγάλουν από την τρύπα.

Οι πολιτικοί δεν είναι όλοι ίδιοι. Και οι συνθήκες είναι δύσκολες. Η κρίση χρέους έπληξε βαριά τη χώρα και τις προοπτικές του λαού. Μόλις άρχισε η ανάκαμψη, ήρθε η πανδημία. Μαζί με αυτήν, η Τουρκία γίνεται ολοένα πιο απειλητική. Η ακρίβεια θα έχει απρόβλεπτες συνέπειες, όπως και το ενδεχόμενο πολέμου στη γειτονιά. Υπάρχουν πάντα και οι ενδημικές προκλήσεις, όπως η ανάγκη βελτίωσης της παιδείας και στήριξης της επιχειρηματικότητας, όπως και η ανάγκη να δοθεί τέλος στην εγκληματική ανοχή στη βία. Κάποιοι πολιτικοί τολμούν να δώσουν μάχες για το συλλογικό καλό, ενώ άλλοι επενδύουν στις αντιδράσεις και στην αποτυχία των πρώτων. Αυτή είναι η ουσία της πολιτικής, όχι ποιος ανήκει πού και αν μας δίνει ή μας παίρνει.