Του Πέτρου Ζαρούνα
Η άτυπη πενταμερής στη Γενεύη παρά τον τίτλο της άτυπης θα είναι μία διάσκεψη ουσίας. Τα αποτελέσματά της θα καθορίσουν σε σημαντικό βαθμό το μέλλον της Κύπρου. Όπως όλα δείχνουν σε αυτή ως Κ.Δ. και ως ε/κ πλευρά θα τεθούμε ενώπιον του εξής διλήμματος: Είτε αποδοχής ενός νέου συνομοσπονδιακού πλαισίου Γκουτιέρες είτε σε απόρριψή του και κατάρρευση της όλης διαδικασίας.
Θα αναρωτηθείτε φυσικά πώς φτάσαμε ώς εδώ. Όλα ξεκίνησαν με το αδιέξοδο στο Κραν Μοντάνα. Από εκείνη τη μέρα ο πρόεδρος Αναστασιάδης άρχισε δυστυχώς να βολιδοσκοπεί τους πάντες περιλαμβανομένης και της Τουρκίας για λύση δύο κρατών. Τη σκυτάλη πήραν στη συνέχεια η Τουρκία και ο ηγέτης των Τ/κ και των εποίκων Τατάρ που έθεσαν δημόσια πλέον τη θέση τους για δύο κράτη χωρίς κανένα ουσιαστικό κόστος και την όποια ισχυρή διεθνή αντίδραση.
Έτσι, στο δείπνο στην οικία της Σπέχαρ το περασμένο Νοέμβριο, συμφωνήθηκε από τους Αναστασιάδη και Τατάρ η πραγματοποίηση της άτυπης πενταμερούς χωρίς τις προϋποθέσεις που είχαν συμφωνηθεί μεταξύ Αναστασιάδη και Ακιντζί κατά τη συνάντηση του Βερολίνου τον Νοέμβριο του 2019. Τότε υπήρχε εκτενής αναφορά τόσο στην ΔΔΟ με πολιτική ισότητα όσο και στις μέχρι τότε συγκλίσεις. Στη συνέχεια είχαμε τον γ.γ. του ΟΗΕ Γκουτιέρες να διευκρινίζει ότι πρώτο δεν θέτει τους όποιους περιορισμούς στις θέσεις που θα κατατεθούν και δεύτερο ότι στόχος θα είναι να αναζητηθεί κοινό έδαφος ανάμεσα στις θέσεις που θα παρουσιαστούν. Ξεκαθάρισε πως στην περίπτωση που συμφωνήσουν σε κάτι και αν ακόμα αυτό ευρίσκεται πέραν της δικής του εντολής αυτός θα το παρουσιάσει στο Συμβούλιο Ασφαλείας.
Οι Βρετανοί έτρεξαν να προετοιμάσουν την προσπάθεια γεφυρώματος των θέσεων των δύο πλευρών. Παρουσίασαν νέες ιδέες συνομοσπονδιακού χαρακτήρα. Αυτό ήταν αναμενόμενο, αφού η μέση απόσταση ανάμεσα στη νέα τουρκική θέση (δύο κράτη) και την νέα ε/κ θέση (αποκεντρωμένη ομοσπονδία) είναι η συνομοσπονδία. Ούτε όμως στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τέθηκε η όποια προϋπόθεση για τις θέσεις που θα καταθέσει η Τουρκία στην άτυπη πενταμερή.
Η Ε.Ε. το μόνο που έκανε ήταν απλώς να διασφαλίσει ότι θα υπάρξει αποκλιμάκωση έτσι ώστε να δοθεί η ευκαιρία για μία νέα προσπάθεια για το Κυπριακό στη Γενεύη. Με τον ΟΗΕ και την Ε.Ε. να μη θέτουν καμία προϋπόθεση αναμένεται η Τουρκία να καταθέσει και επίσημα τις περί δύο χωριστών κρατών θέσεις της. Τα περί μη αποδοχής από την Ε.Ε. λύσης δύο κρατών είναι παραπλανητικά. Αυτό που αναμένεται να παρουσιαστεί από τον γ.γ. ως γεφυρωτική ιδέα δεν θα είναι λύση δύο κρατών. Θα προβλέπει μία κατ’ όνομα ομοσπονδία που θα έχει όμως ισχυρά συνομοσπονδιακά χαρακτηριστικά (sovereign communal states). Έγκυρες πληροφορίες από τις Βρυξέλες φέρουν ανώτατους Ευρωπαίους αξιωματούχους να μην ενίστανται στη λογική των βρετανικών ιδεών.
Η μόνη προϋπόθεση που θέτουν είναι να διασφαλίζεται πως η Ενωμένη Κύπρος θα ψηφίζει στα ευρωπαϊκά όργανα μόνο όταν και τα δύο κοινοτικά κράτη συμφωνούν.
Σε διαφορετική περίπτωση η Ενωμένη Κύπρος να απέχει και να εκτελεί απλά τις όποιες αποφάσεις ληφθούν. Ανάλογη ρύθμιση είχε ενσωματωθεί με ευρωπαϊκή συναίνεση και στο σχέδιο Ανάν. Όλα δείχνουν πως στη Γενεύη θα βρεθούμε κάτω από την πίεση για να αποδεχθούμε μία συνομοσπονδιακή φόρμουλα. Η Τουρκία αναμένεται να την αποδεχθεί, αφού η συνομοσπονδία υπηρετεί τα δικά της συμφέροντα.
Αν τη δεχθούμε και εμείς τότε μπαίνουμε σε μία καταστροφική πορεία. Αν την απορρίψουμε τότε πολύ πιθανόν ο γ.γ. να κηρύξει αδιέξοδο και να καταθέσει την εντολή του στο Συμβούλιο Ασφαλείας ζητώντας νέες οδηγίες. Η επόμενη μέρα μιας τέτοιας εξέλιξης θα είναι ιδιαίτερα δύσκολη για την Κ.Δ. Οι ευθύνες του προέδρου Αναστασιάδη στο γιατί φτάσαμε ώς εδώ είναι τεράστιες.
