Kathimerini.gr
Χρύσα Λιάγγου
Τη λήψη επενδυτικής απόφασης για την πραγματοποίηση ερευνητικής γεώτρησης νoτιοδυτικώς της Κρήτης αναμένεται να ανακοινώσει εκτός απροόπτου η ExxonMobil στη διυπουργική σύνοδο της Σύμπραξης για τη Διατλαντική Συνεργασία για την Ενέργεια (P-TEC) που πραγματοποιείται στην Αθήνα το διήμερο 6-7 Νοεμβρίου, με τη συμμετοχή τριών υπουργών των ΗΠΑ.
Εάν οι πληροφορίες επιβεβαιωθούν, σε διάστημα 12 έως 18 μηνών που απαιτείται για την ολοκλήρωση της αδειοδοτικής διαδικασίας, δηλαδή το αργότερο μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2027, θα πραγματοποιηθεί στη χώρα μας η πρώτη ιστορικά ερευνητική γεώτρηση σε πολύ μεγάλο βάθος νερού και σε εξαιρετικά μεγάλη απόσταση από τις ακτές. Οι πιθανοί στόχοι κοιτασμάτων στις περιοχές της Κρήτης εντοπίζονται σε μεγάλα βάθη πάνω από 1.000 μέτρα, που φτάνουν και τα 3.000 μέτρα, ενώ η διερεύνησή τους χαρακτηρίζεται υψηλού επενδυτικού ρίσκου.
Η απόφαση της ExxonMobil να αναλάβει αυτό το ρίσκο, επενδύοντας περί τα 70-80 εκατ. ευρώ, αντανακλά, σύμφωνα με παράγοντες της πετρελαϊκής αγοράς, τις ισχυρές ενδείξεις του αμερικανικού κολοσσού για τον εντοπισμό μεγάλων κοιτασμάτων.
Τα αποτελέσματα της πρώτης ερευνητικής γεώτρησης θα καθορίσουν τις επόμενες κινήσεις της κοινοπραξίας. Κατά την πρακτική που ακολουθείται διεθνώς, ακόμη και στην περίπτωση θετικού αποτελέσματος θα χρειαστεί επιβεβαιωτική γεώτρηση για να ληφθεί επενδυτική απόφαση παραγωγής του κοιτάσματος. Ο χρόνος που θα απαιτηθεί στη συνέχεια για την άντληση του κοιτάσματος, σύμφωνα με ανθρώπους της πετρελαϊκής βιομηχανίας, είναι συνάρτηση του μεγέθους της ανακάλυψης, του χρόνου και του αριθμού των γεωτρήσεων, ώστε να περιχαρακωθεί το μέγεθος του κοιτάσματος, ο τύπος των υδρογονανθράκων, τα χαρακτηριστικών του ταμιευτήρα, το βάθος και η απόσταση από τη στεριά. Στη βάση ενός πρόχειρου υπολογισμού θα μπορούσε να πει κανείς ότι απαιτούνται τρία χρόνια για να βεβαιωθούμε εάν πράγματι διαθέτουμε κοίτασμα και 5-8 χρόνια για την έναρξη της παραγωγής.
Σε κάθε περίπτωση τα αποτελέσματα των γεωτρήσεων θα επιβεβαιώσουν ή θα διαψεύσουν τις ενδείξεις για κοιτάσματα στην περιοχή της Κρήτης, με την ExxonMobil να θέτει σε προτεραιότητα το οικόπεδο νοτιοδυτικώς του νησιού, όπου οι γεωλογικές μελέτες και η αξιολόγηση των σεισμικών που ακολούθησαν, έδειξαν να επιβεβαιώνουν την ύπαρξη γεωλογικής δομής παρόμοιας με αυτήν του γιγάντιου κοιτάσματος Zor (800 δισ. κ.μ. αερίου), που φέρει τη μυθική ονομασία «Τάλως».
Την απόφαση για ερευνητική γεώτρηση αναμένεται να ανακοινώσει ο αντιπρόεδρος της ExxonMobil Τζον Αρντιλ με τον οποίο είχε συνάντηση τον περασμένο Μάιο ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου κατά την επίσκεψή του στα γραφεία της εταιρείας στο Χιούστον.
Με ενδιαφέρον αναμένονται και οι αποφάσεις της αμερικανικής εταιρείας για το δεύτερο οικόπεδο, δυτικώς της Κρήτης, για το οποίο έχει ζητήσει και έχει λάβει από την ΕΔΕΥΕΠ δύο παρατάσεις μέχρι σήμερα για την ολοκλήρωση του προγράμματος ερευνών, με την τελευταία να λήγει τον Μάρτιο του 2026.
Η ExxonMobil ανέλαβε τη διαχείριση των δύο θαλάσσιων οικοπέδων της Κρήτης τον Ιούλιο του 2022, λίγους μήνες μετά την αποχώρηση της γαλλικής Total, τον Απρίλιο του ίδιου έτους. Στην ExxonMobil μεταβιβάστηκε το 30% από το 40% που κατείχε η Total στην κοινοπραξία με τη HELLENiQ ENERGY, ανεβάζοντας το ποσοστό της στο 70%. Το 10% μεταβιβάστηκε στη HELLENiQ ENERGY, το ποσοστό της οποίας αυξήθηκε από το 20% πριν στην κάθε περιοχή στο 30%.
Εντός τεσσάρων μηνών από την ανάληψη της διαχείρισης στα μπλοκ της Κρήτης, η κοινοπραξία ΕxxonMobil – HELLENiQ ENERGY σε συνεργασία με την ΕΔΕΥΕΠ ξεκίνησε να εκτελεί το πρόγραμμα δισδιάστατων σεισμογραφικών ερευνών που δεν είχε προχωρήσει η Total. Οι δισδιάστατες σεισμικές έρευνες ολοκληρώθηκαν στα μέσα Φεβρουαρίου του 2023 και σε λίγο περισσότερο από τρεις μήνες συνελέγησαν δεδομένα 12.278 σεισμογραφικών γραμμών, όγκος σχεδόν διπλάσιος απ’ ό,τι προέβλεπε η σύμβαση μίσθωσης για τα δύο οικόπεδα.
Οι μισθώτριες εταιρείες επένδυσαν στο 150% των συμβατικών τους υποχρεώσεων, δίνοντας ένα ξεκάθαρο μήνυμα για το ισχυρό ενδιαφέρον τους για την περιοχή της Κρήτης. Η ExxonMobil προχώρησε σε τρισδιάστατες έρευνες μετά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα της επεξεργασίας και αξιολόγησης αυτών των δεδομένων. Η δωδεκάμηνη επεξεργασία τους επιβεβαίωσε στόχους που είχαν εντοπιστεί στις δύο περιοχές της Κρήτης το 2012 από την PGS για λογαριασμό της ΕΔΕΥΕΠ και τα οποία είχε αγοράσει η ExxonMobil και λίγα χρόνια αργότερα η δεύτερη μεγαλύτερη αμερικανική εταιρεία, η Chevron, που εκδήλωσε ενδιαφέρον για ακόμη δύο περιοχές της Κρήτης και δύο στην Πελοπόννησο.
Το επίσημο χρονοδιάγραμμα που έχει θέσει η ΕΔΕΥΕΠ για τις δύο περιοχές της Κρήτης τοποθετεί την απόφαση για την πρώτη ερευνητική γεώτρηση το διάστημα 2025-2026, την ανάπτυξη του κοιτάσματος το 2027 και την έναρξη της παραγωγής, εφόσον όλα εξελιχθούν ομαλά και οι έρευνες στεφθούν με επιτυχία, το 2029.
Αν και από τις αρμόδιες ελληνικές αρχές είχε καλλιεργηθεί η εντύπωση ότι η ExxonMobil θα προχωρούσε σε απόφαση για γεώτρηση μέσα στο 2024, αυτό δεν επιβεβαιώθηκε, κάτι που το προηγούμενο διάστημα είχε προκαλέσει και ανησυχίες σχετικά με το κατά πόσον η αμερικανική εταιρεία που έχει τοποθετηθεί από το 2015 στην Ανατολική Μεσόγειο, θα εντάξει στα πλάνα της ερευνητικό πρόγραμμα γεωτρήσεων και για την Ελλάδα.
Η παρουσία της Chevron, του μεγαλύτερου ανταγωνιστή της διεθνώς, στην Κρήτη, και σε περιοχές που γειτνιάζουν με αυτές που έχουν παραχωρηθεί στην κοινοπραξία της ExxonMobil, σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις κινητοποίησε την αμερικανική εταιρεία στο να πάρει την απόφαση για την πρώτη ερευνητική γεώτρηση.
Παλαιότερη μελέτη της ΕΔΕΥΕΠ εκτιμά ότι τα δυνητικά εκτιμώμενα αποθέματα της περιοχής είναι της τάξης των 70-90 τρισ. κυβικών ποδιών φυσικού αερίου, ποσότητα ικανή να καλύψει το 15%-20% των ετήσιων αναγκών της Ευρώπης σε φυσικό αέριο.
