Kathimerini.gr
Ευρυδίκη Μπερσή
Λιγότερο από μισή ώρα μετά την ορκωμοσία του, ο νέος πρωθυπουργός του Ισραήλ Ναφτάλι Μπένετ έλαβε συγχαρητήριο τηλεφώνημα από τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν. Το γεγονός ότι ο οκτακομματικός συνασπισμός των Μπένετ – Λάπιντ έβαλε τέλος στη 12ετή διακυβέρνηση του Μπέντζαμιν Νετανιάχου θεωρήθηκε ξεκάθαρα θετική εξέλιξη από τον Λευκό Οίκο.
Η αλλαγή φρουράς αντιμετωπίστηκε με ανακούφιση και από τους Παλαιστινίους, παρότι από πολλές απόψεις, ο Μπένετ είναι ακόμη σκληρότερος απέναντί τους από ό,τι ήταν ο απερχόμενος πρωθυπουργός. Ο Μπένετ έχει διατελέσει επικεφαλής οργάνωσης εποίκων, έχει υπάρξει μέλος μονάδας επίλεκτων δυνάμεων «Σαγιερέτ» και έχει δηλώσει δημοσίως ότι έχει σκοτώσει πολλούς Αραβες «και δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με αυτό». Το αναμενόμενο από μια κυβέρνηση υπό τον Μπένετ είναι να συνεχιστεί ή και να ενταθεί η εγκατάσταση Εβραίων εποίκων στη Δυτική Οχθη, η εκδίωξη Παλαιστινίων από την Ανατολική Ιερουσαλήμ και η θεσμική υποβάθμιση των Παλαιστινίων σε πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Η νέα κυβέρνηση έδειξε ξεκάθαρα τις προθέσεις της την νύχτα της Τετάρτης, βομβαρδίζοντας στόχους στη Γάζα για πρώτη φορά μετά την εκεχειρία του περασμένου μήνα.
Το αν θα σπάσει ο κύκλος της βίας θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το αν η αμερικανική στήριξη προς το Ισραήλ θα παραμείνει άνευ όρων ή αν οι όλο και δυνατότερες φωνές που ακούγονται στις ΗΠΑ υπέρ των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων θα ασκήσουν κάποια επιρροή στην αμερικανική πολιτική. Μέχρι στιγμής, ψηφίσματα όπως αυτό που ζητάει από την κυβέρνηση Μπάιντεν να εξαρτήσει τη στρατιωτική βοήθεια προς το Ισραήλ από την τήρηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων λαμβάνουν την υποστήριξη μόνο λίγων δεκάδων βουλευτών και δεν τίθενται καν σε ψηφοφορία, αλλά το πεδίο για την άσκηση πολιτικής πίεσης στο εσωτερικό των ΗΠΑ έχει διευρυνθεί σημαντικά.
Αντιθέτως στο Ισραήλ, το ζήτημα της κατοχής διαδραματίζει εντελώς περιφερειακό ρόλο στον σχηματισμό του νέου κυβερνητικού συνασπισμού. Ο Μπένετ προτιμά να αποφεύγει τις σχετικές συζητήσεις, αφού μεταξύ των οκτώ κομμάτων υπάρχουν κάποια που συνεχίζουν να πιστεύουν ότι μπορεί να υπάρξει λύση δύο κρατών, με την ίδρυση υποτυπώδους παλαιστινιακού κράτους, ενώ άλλα υποστηρίζουν την επέκταση του Ισραήλ μέχρι τον Ιορδάνη και την πλήρη ενσωμάτωση των εδαφών της Δυτικής Οχθης. «Προτιμώ να αφήσουμε στην άκρη αυτά που μας χωρίζουν και να εστιάσουμε σε αυτά που μας ενώνουν, π.χ. στην παιδεία, στις μεταφορές», δήλωσε χαρακτηριστικά ο νέος πρωθυπουργός.
Εκτός οι υπερορθόδοξοι
Η κοινή αντίληψη είναι ότι η συγκολλητική ουσία του «συνασπισμού της αλλαγής» είναι η απαλλαγή από τον Νετανιάχου. Σημαντικό ρόλο, όμως, παίζει και η έξωση των υπερορθόδοξων κομμάτων από τις κυβερνητικές θέσεις. Η μη συμμετοχή τους στον κυβερνητικό συνασπισμό παρέχει για πρώτη φορά τη δυνατότητα να τους επιβληθεί η υποχρεωτική στράτευση και να αναθεωρηθούν οι χρηματοδοτικές προτεραιότητες του ισραηλινού κράτους, στερώντας από τα θρησκευτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα πόρους, αν δεν εντάξουν στα προγράμματά τους τη διδασκαλία μαθηματικών, φυσικών επιστημών και αγγλικών.
Επίσης, οι χρηματοδοτήσεις που επιτρέπουν σε πολλούς υπερορθόδοξους νέους να μην εργάζονται αλλά να μελετούν την Τορά κινδυνεύουν, όπως κινδυνεύει και η ασυλία που εξασφάλισαν οι οργανώσεις της κοινότητας αυτής όταν αρνήθηκαν να επιτρέψουν κρατική έρευνα για τα όσα συνέβησαν στο Ορος Μερόν, όπου την άνοιξη ποδοπατήθηκαν μέχρι θανάτου 45 άνθρωποι σε θρησκευτική γιορτή.
Κάποια από τα κονδύλια αυτά θα τα διεκδικήσουν τώρα οι φτωχές κοινότητες Αράβων Βεδουίνων που ζουν στην έρημο Νεγκέβ και οι οποίες εξασφάλισαν για πρώτη φορά εκπροσώπηση στην κυβέρνηση του Ισραήλ μέσω του κόμματος Ράαμ του Μανσούρ Αμπάς. Η συμμετοχή του Αμπάς σε μια κυβέρνηση εποίκων έγινε ακριβώς στη βάση της οικονομικής αναβάθμισης της κοινότητάς του και όχι με γνώμονα την ευρύτερη υπεράσπιση της παλαιστινιακής υπόθεσης. Παρομοίως, το αριστερό Μέρετς επέλεξε να στηρίξει την κυβέρνηση όχι γιατί συμφωνεί με τις πολιτικές των εταίρων, αλλά γιατί έλαβε ως αντάλλαγμα υποσχέσεις για κοινωνική πολιτική, καθώς και την πιθανότητα φιλοπεριβαλλοντικών παρεμβάσεων, μέσω του υπουργείου Περιβάλλοντος.
Επειτα από όλα αυτά, η κιπά (κάλυμμα κεφαλής των θρησκευόμενων Εβραίων) που φοράει ο Μπένετ δεν τον έχει προστατέψει από τις κατάρες που διατυπώνουν δημοσίως εις βάρος του οι υπερορθόδοξοι υπουργοί της απερχόμενης κυβέρνησης, οι οποίοι τον θεωρούν προδότη και ηγέτη «αριστερής» κυβέρνησης. Οι υπερορθόδοξοι υπουργοί αρνήθηκαν να παραδώσουν τα υπουργεία τους στους διαδόχους τους, ενώ το ίδιο έκανε και ο Νετανιάχου, ο οποίος φέρεται να άφησε πίσω του «καμένη γη». Τελετή παράδοσης και παραλαβής της πρωθυπουργίας δεν έγινε, ενώ ο Νετανιάχου αποχώρησε παίρνοντας μαζί του όλες τις πληροφορίες σχετικά με τις εμπιστευτικές συζητήσεις που είχε με ξένους παράγοντες. Ο Νετανιάχου βλέπει τη νέα κυβέρνηση ως παρένθεση και το δηλώνει αρνούμενος, παρά την απώλεια της πρωθυπουργίας, να μετακομίσει από την πρωθυπουργική κατοικία, στην οδό Μπάλφουρ της Ιερουσαλήμ.
Πρώτο τεστ ο προϋπολογισμός
Το πρώτο μεγάλο τεστ της νέας κυβέρνησης θα είναι η ψήφιση προϋπολογισμού, στα τέλη Σεπτεμβρίου. Η απολύτως οριακή κοινοβουλευτική πλειοψηφία του νέου συνασπισμού (61 ψήφοι στην Κνέσετ των 120 μελών) μπορεί να καταστήσει αδύνατη την ψήφιση του προϋπολογισμού, ανοίγοντας τον δρόμο για πέμπτη εκλογική αναμέτρηση. Αν, αντιθέτως, η κυβέρνηση κατορθώσει να παραμείνει στην εξουσία, σε δύο χρόνια ο Μπένετ θα παραδώσει τη σκυτάλη της πρωθυπουργίας στον κεντρώο Γιαΐρ Λαπίντ, ο οποίος για την ώρα έχει αναλάβει το υπουργείο Εξωτερικών. Εν τω μεταξύ, αν η διεθνής κοινότητα δεν αντιδράσει, στη Δυτική Οχθη οι εποικισμοί και οι αυτοκινητόδρομοι που τους συνδέουν με το Ισραήλ θα συνεχίσουν να επεκτείνονται και οι Παλαιστίνιοι, όπως ο 17χρονος Αχμάντ Σάμσα που διαμαρτυρόταν εναντίον νέου εποικισμού που ξεπήδησε δίπλα στο χωριό του και η 29χρονη Μάι Αφάνα, που σύμφωνα με τους συγγενείς της απλώς οδηγούσε σε λάθος δρόμο, θα συνεχίσουν να πέφτουν νεκροί.
