Γράφει ο Βασίλης Κωστούλας
Οι αραβικές χώρες που συμμετείχαν στη διαπραγμάτευση για την εκεχειρία στη Γάζα, μαζί με την Τουρκία, άσκησαν από την πλευρά τους έντονες πιέσεις στη Χαμάς να ανταποκριθεί στο σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ για την κατάπαυση του πυρός και την απελευθέρωση των ομήρων. Προσδοκούν τώρα να «εξαργυρώσουν» τη συμβολή τους μέσα από τις σχέσεις τους με τον πρόεδρο των ΗΠΑ.
Η ικανότητα του Τραμπ να ασκεί επιρροή στο Ισραήλ είναι η μία όψη του νομίσματος στις διαβουλεύσεις για τη Γάζα. Η άλλη έχει να κάνει με τη «γοητεία» του Αμερικανού προέδρου στις ισλαμικές χώρες, οι οποίες για διαφορετικούς λόγους αναζητούν στρατηγικές ευκαιρίες που θα μπορούν να κεφαλαιοποιήσουν σε σχέση με τις αξιώσεις τους απέναντι στην Ουάσιγκτον. Το γεγονός ότι οι παίκτες της Μέσης Ανατολής επιθυμούν καλές σχέσεις με τον πρόεδρο Τραμπ, του προσφέρει δυνατότητα να ασκεί έμμεση επιρροή στη Χαμάς. Γι’ αυτό και η λογική υπαγορεύει ότι θα έχει τώρα τα αυτιά του ακόμη πιο ανοιχτά στις στρατηγικές επιδιώξεις τους.
«Ο κ. Τραμπ μας ζήτησε να μιλήσουμε με τη Χαμάς και να την πείσουμε. Επικοινωνήσαμε γρήγορα με τους ομολόγους μας και τους εξηγήσαμε τι πρέπει να γίνει», έλεγε τις προάλλες ο Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος έχει τώρα αυξημένους λόγους να αισθάνεται ότι διατηρεί προνομιακή σχέση με τον Αμερικανό πρόεδρο. Ιδίως μετά και τις τελευταίες δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ, οι οποίες μπορούν να εκληφθούν ως τεκμήριο της προσωπικής χημείας τους: «Είναι σκληρός άνθρωπος, αλλά είναι φίλος μου και βρίσκεται πάντα εκεί όταν τον χρειάζομαι. Οταν το ΝΑΤΟ αντιμετωπίζει προβλήματα μαζί του, με καλεί. Μιλάω με τον Ερντογάν και δεν με απογοητεύει ποτέ».
Πρώτη και καλύτερη λοιπόν στις προσδοκίες η Τουρκία, η οποία καταβάλλει μεγάλες προσπάθειες να επιστρέψει στο αμερικανικό πρόγραμμα των F-35 και να ανακτήσει την πρόσβαση στον αμερικανικό κινητήρα General Electric F110, τον οποίο έχει ανάγκη για την παραγωγή του τουρκικού μαχητικού ΚΑΑΝ. Επειτα η Σαουδική Αραβία αλλά και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που επιζητούν ρητά την αμερικανική υποστήριξη στους τομείς της άμυνας αλλά και της τεχνητής νοημοσύνης. Είδαν άλλωστε με καλό μάτι τη θεαματική δέσμευση του Τραμπ στη θωράκιση του Κατάρ, του έτερου κερδισμένου της υπόθεσης, η οποία παραπέμπει στο «άρθρο 5 του ΝΑΤΟ» για τη χώρα της Μέσης Ανατολής· ο Αμερικανός πρόεδρος υποσχέθηκε ότι μια επίθεση στο Κατάρ από τρίτη χώρα θα προκαλούσε πλέον τη στρατιωτική αντίδραση των ΗΠΑ. Οι περισσότερες χώρες εξ αυτών επιθυμούσαν ούτως ή άλλως τον τερματισμό του πολέμου. Η κατάπαυση του πυρός είναι αδιαπραγμάτευτης αξίας για την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής και άλλωστε η συνέχιση του πολέμου διέγειρε επικίνδυνα την κοινωνική οργή στο εσωτερικό τους. Την επιδίωξαν όμως με αυξημένο ζήλο μπροστά στην προοπτική της ενίσχυσης των διμερών τους σχέσεων με τις ΗΠΑ, εξ ου και έφτασαν στο σημείο να υπογράψουν μια συμφωνία η οποία –τουλάχιστον στα χαρτιά– προβλέπει αφοπλισμό και παραγκωνισμό της Χαμάς.
Η συνεργασία τους ήταν περισσότερο στρατηγική επένδυση και λιγότερο ανθρωπιστική μεσολάβηση, στον βαθμό που τους διασφαλίζει διπλωματικό κύρος, πολιτικό κεφάλαιο αλλά και πιο απτά ανταλλάγματα, που εκτείνονται από απλές επενδύσεις μέχρι στρατιωτικούς εξοπλισμούς και ενεργειακές συνεργασίες. Στην πράξη θα φανεί η επιτυχία στην επίτευξη των στόχων τους. Για την ώρα, πάντως, έχουν μόνο να κερδίσουν από τα ανοιχτά αυτιά του περιχαρούς Ντόναλντ Τραμπ. Στη χειρότερη περίπτωση, έχουν το μομέντουμ με το μέρος τους.
