Σάιμον Νίξον*
Στις 7 Οκτωβρίου 2023, το Ισραήλ υπήρξε θύμα μιας βάρβαρης τρομοκρατικής επίθεσης, στην οποία 1.195 πολίτες του δολοφονήθηκαν. Ολόκληρος ο πολιτισμένος κόσμος ανατρίχιασε με φρίκη. Κανείς δεν αμφισβήτησε το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα απέναντι στη Χαμάς, μια οργάνωση με διακηρυγμένο στόχο τη γενοκτονία και την καταστροφή του Ισραήλ, η οποία καυχιόταν ότι θα επαναλάμβανε την 7η Οκτωβρίου «ξανά και ξανά».
Ωστόσο, ακόμη και στις πρώτες μέρες της σύγκρουσης, υπήρχαν ερωτήματα για το πώς αυτή θα τελείωνε. Ποιος θα διοικούσε τη Γάζα την επόμενη μέρα μετά την ήττα της Χαμάς; Ποιος θα την ανοικοδομούσε; Από την αρχή, ήταν δύσκολο να αποφύγει κάποιος την υποψία πως η αληθινή απάντηση που έδιναν κάποιοι στην ισραηλινή κυβέρνηση στο ερώτημα της «επόμενης μέρας» ήταν η εθνοκάθαρση και η προσάρτηση της Λωρίδας της Γάζας.
Μετά την εκεχειρία
Αυτές οι υποψίες έχουν μόνον ενισχυθεί φέτος. Από τότε που το Ισραήλ παραβίασε μια εκεχειρία τον Μάρτιο, έχει επαναλάβει τους βομβαρδισμούς της Γάζας και έχει περιορίσει τη διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας, προκαλώντας φόβους για μαζικό λιμό. Εχει προωθήσει την ιδέα να συγκεντρώσει τους Παλαιστινίους σε αυτό που ουσιαστικά θα αποτελούσε ένα τεράστιο στρατόπεδο συγκέντρωσης, από το οποίο θα τους επιτρεπόταν να φύγουν μόνο για να εγκαταλείψουν τη χώρα.
Τώρα, ο πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου έχει ανακοινώσει σχέδια για μια νέα επίθεση με στόχο την κατάληψη της πόλης της Γάζας, μιας από τις λίγες περιοχές της Λωρίδας που δεν ελέγχει αυτή τη στιγμή. Αυτό θα οδηγούσε στον εκτοπισμό 800.000 ανθρώπων. Σε συνέντευξη την περασμένη εβδομάδα, είπε ότι θα πρέπει να επιτραπεί στους Παλαιστινίους να φύγουν από τη Γάζα και ενθάρρυνε άλλες χώρες να τους δεχθούν.
Το Ισραήλ αρνείται ότι σκοτώνει εκ προθέσεως τους Παλαιστινίους μέσω λιμού. Εχει κατηγορήσει τη Χαμάς για κλοπή τροφίμων, χωρίς να προσκομίσει αποδείξεις, και ρίχνει την ευθύνη σε ανθρωπιστικές οργανώσεις επειδή δεν συνεργάζονται με το νέο σύστημα διανομής τροφίμων, το οποίο διαχειρίζεται το υπό αμερικανική μισθοφορική ηγεσία Gaza Humanitarian Foundation. Η κυβέρνηση Νετανιάχου πάντως χάνει πλέον το πλεονέκτημα της αμφιβολίας, κυρίως επειδή αρνείται να επιτρέψει στα διεθνή ΜΜΕ να καλύψουν τα τεκταινόμενα στη Γάζα. Την περασμένη εβδομάδα σκότωσε έξι δημοσιογράφους του Al Jazeera, ανεβάζοντας τον αριθμό των δημοσιογράφων που έχουν σκοτωθεί μέχρι στιγμής στη Γάζα σε 252 – περισσότερους απ’ ό,τι σε όλες τις συγκρούσεις από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μαζί. Αρνήθηκε ακόμη και να επιτρέψει σε δημοσιογράφους του BBC να κινηματογραφήσουν από αεροσκάφος που μετέφερε βοήθεια, αν και εικόνες που διέρρευσαν αποκάλυψαν ένα σεληνιακό τοπίο ολοσχερούς ερήμωσης.
Σεληνιακό τοπίο
Η ιδέα φυσικά ότι η Γάζα μπορεί να εκκαθαριστεί εθνοτικά από δύο εκατομμύρια Παλαιστινίους είναι φαντασίωση. Οι ίδιοι οι Παλαιστίνιοι δεν θέλουν να φύγουν, φοβούμενοι μια δεύτερη «Νάκμπα», μια επανάληψη της «καταστροφής» του 1948, όταν 700.000 Παλαιστίνιοι εκδιώχθηκαν από τη γη τους και δεν μπόρεσαν ποτέ να επιστρέψουν. Επιπλέον, καμία αραβική χώρα δεν θέλει να τους δεχθεί, δεδομένου του ιστορικού εσωτερικής αστάθειας, κάποιες φορές βίαιης, που ακολούθησε την άφιξη προηγούμενων κυμάτων προσφύγων. Οι αναφορές της περασμένης εβδομάδας ότι οι Παλαιστίνιοι μπορεί να σταλούν στο Νότιο Σουδάν, μία από τις φτωχότερες χώρες στον κόσμο, διαψεύστηκαν γρήγορα.
Οι Ευρωπαίοι, δικαίως, φοβούνται πως ένας μαζικός εκτοπισμός θα οδηγήσει αναπόφευκτα πολλούς Παλαιστινίους να κατευθυνθούν προς την Ευρώπη, τροφοδοτώντας την ήδη υπάρχουσα πολιτική αντίδραση κατά της μετανάστευσης. Πράγματι, οι ενέργειες του Ισραήλ στη Γάζα αποσταθεροποιούν ήδη την πολιτική σκηνή σε όλη την Ευρώπη. Οι πολίτες φρίττουν με την έκταση του δράματος και καλούν τις κυβερνήσεις να διακόψουν τη στήριξη προς το Ισραήλ, ενώ οι πολιτικοί ηγέτες φοβούνται ότι μπορεί να θεωρηθούν συνένοχοι σε εγκλήματα πολέμου.
Μέχρι στιγμής, πάντως, ευρωπαϊκές εκκλήσεις πέφτουν στο κενό. Δήλωση που υπεγράφη την περασμένη εβδομάδα από 32 κυβερνήσεις κατήγγειλε ότι το Ισραήλ εξακολουθεί να περιορίζει τη διανομή βοήθειας, ενώ «ο λιμός ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια μας». Πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, με επικεφαλής τη Βρετανία και τη Γαλλία, δηλώνουν τώρα ότι θα αναγνωρίσουν την παλαιστινιακή κρατική υπόσταση ως μέσο πίεσης προς το Ισραήλ. Αυτή είναι ωστόσο μια μάταιη χειρονομία, δεδομένου ότι η λύση των δύο κρατών δεν φάνηκε ποτέ πιο μακρινή. Η ισραηλινή κυβέρνηση ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ότι θα εγκρίνει μια νέα εγκατάσταση εποίκων, η οποία θα κόψει τη Δυτική Οχθη στα δύο.
Αντιδράσεις εκ των έσω
Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση Νετανιάχου φαίνεται απρόσβλητη ακόμη και από πιέσεις στο εσωτερικό του Ισραήλ, όπου αυξάνεται η ανησυχία για τη διεθνή απομόνωση της χώρας και την προοπτική ενός ατελείωτου πολέμου, από τον οποίο οι 20 εναπομείναντες όμηροι είναι απίθανο να επιστρέψουν ζωντανοί. Δύο κορυφαίες ισραηλινές οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν δηλώσει ότι το Ισραήλ διαπράττει γενοκτονία στη Γάζα.
Ενας πρώην πρωθυπουργός, ο Εχούντ Ολμέρτ, έχει κατηγορήσει την κυβέρνηση για εγκλήματα πολέμου. Περίπου 600 απόστρατοι αξιωματούχοι ασφαλείας έγραψαν αυτόν τον μήνα στον Ντόναλντ Τραμπ, παροτρύνοντάς τον να ασκήσει πίεση στον Νετανιάχου για να επιδιώξει μια εκεχειρία. Υποστήριξαν ότι η Χαμάς δεν αποτελεί πλέον απειλή για την ασφάλεια του Ισραήλ και ότι δεν μπορεί να υπάρξει μακροπρόθεσμη ασφάλεια χωρίς μια διαπραγματευμένη συμφωνία με τους Παλαιστινίους.
Αλλά θα μπορούσε ο Τραμπ να αναγκάσει τον Νετανιάχου να σταματήσει, ακόμη κι αν το ήθελε; Η Αμερική έχει στο παρελθόν αναγκάσει το Ισραήλ να τερματίσει όλους τους προηγούμενους πολέμους του, αλλά ο Τραμπ δεν έκανε τίποτα όταν ο Νετανιάχου παραβίασε την εκεχειρία. Αντιθέτως, ενθάρρυνε την εθνοκάθαρση, μιλώντας για τη μετατροπή της Γάζας σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής». Επιπλέον, ο Νετανιάχου και οι ακροδεξιοί σύμμαχοί του δηλώνουν ότι το Ισραήλ θα αποδεχθεί μόνο την πλήρη παράδοση της Χαμάς, καθώς οτιδήποτε λιγότερο θα άφηνε το Ισραήλ εκτεθειμένο σε μελλοντικές επιθέσεις.
Η Χαμάς άλλωστε λέει ότι δεν θα αφοπλιστεί μέχρι το Ισραήλ να αποσυρθεί από τη Γάζα, καθώς διαφορετικά οι Παλαιστίνιοι θα είναι ευάλωτοι σε μια δεύτερη «Νάκμπα». Το πραγματικό ερώτημα παραμένει το ίδιο: Ποιος θα διοικεί τη Γάζα την επόμενη ημέρα; Απάντηση εξακολουθεί να μην υπάρχει – πέρα από εκείνη που η ισραηλινή άκρα Δεξιά υιοθέτησε από την αρχή.
*Ο κ. Σάιμον Νίξον είναι ανεξάρτητος σχολιαστής και εκδότης του δελτίου Wealth of Nations στο Substack.
