Kathimerini.gr
Οι πρώτοι από περίπου 2.000 Ρώσους στρατιώτες που πρόκειται να εγγυηθούν την εκεχειρία ανάμεσα στην Αρμενία και στο Αζερμπαϊτζάν έφθασαν χθες στην περιοχή, καθώς στο Αζερμπαϊτζάν ξεσπούσαν πανηγυρισμοί και στην Αρμενία αντικυβερνητικές διαδηλώσεις. Η κοινή διακήρυξη που φέρει τις υπογραφές του προέδρου της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, του πρωθυπουργού της Αρμενίας, Νικόλ Πασινιάν και του προέδρου του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίεφ, προβλέπει το «πάγωμα» των εχθροπραξιών και την επιστροφή στο Αζερμπαϊτζάν μέρους των εδαφών πέριξ του Ναγκόρνο-Καραμπάχ που κατείχε επί τρεις δεκαετίες η Αρμενία.
Η Ρωσία διαμεσολάβησε για την επίτευξη της εκεχειρίας μετά τις στρατιωτικές νίκες του Αζερμπαϊτζάν, το Σαββατοκύριακο, οι οποίες απειλούσαν ευθέως την υπό αρμενικό έλεγχο πρωτεύουσα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, Στεπανκέρτ. «Αν οι εχθροπραξίες συνεχίζονταν, μέσα σε λίγες ημέρες θα είχαμε χάσει ολόκληρο το Αρτσάκ (Ναγκόρνο-Καραμπάχ) και θα είχαμε ακόμα περισσότερες απώλειες», εξήγησε ο Πασινιάν σε βιντεοσκοπημένο μήνυμα. «H απόφαση ήταν απερίγραπτα επίπονη για εμένα και για τον λαό μας».
Με την ανακοίνωση της συμφωνίας, αργά το βράδυ της Δευτέρας, μερικές εκατοντάδες διαδηλωτές κατευθύνθηκαν προς το γραφείο του πρωθυπουργού και προξένησαν ζημιές. Επίσης, εισέβαλαν στην αίθουσα του αρμενικού Κοινοβουλίου και προπηλάκισαν βουλευτές, με αποτέλεσμα να πέσει αναίσθητος ο πρόεδρος της Βουλής. Αποστάσεις από τη συμφωνία πήρε ο πρόεδρος της Αρμενίας, Αρμέν Σαρκισιάν, ο οποίος δήλωσε ότι έμεινε εκτός των διαβουλεύσεων.
Εκτός έμεινε και η Τουρκία, παρά την ώς τώρα επιμονή του Αζερμπαϊτζάν να συμπεριληφθεί η Τουρκία στους διαμεσολαβητές. Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών ξεκαθάρισε χθες ότι η ειρηνευτική δύναμη που θα αποσταλεί στην περιοχή θα αποτελείται μόνο από Ρώσους, ενώ ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ επεσήμανε ότι η κοινή δήλωση των τριών (Ρωσίας, Αρμενίας, Αζερμπαϊτζάν) δεν αναφέρει πουθενά τη λέξη Τουρκία. «Οι τρεις πλευρές δεν έχουν συμφωνήσει σε αυτό, δεν υπάρχει συνεννόηση για την παραμονή Τούρκων στρατιωτών στο Καραμπάχ», σημείωσε. Η Τουρκία πανηγύρισε την εξέλιξη αυτή, στην οποία συνέβαλε στέλνοντας μη επανδρωμένα αεροσκάφη και άλλη βοήθεια προς το Αζερμπαϊτζάν.
Στον πόλεμο του 1993 είχε περάσει υπό αρμενικό έλεγχο όχι μόνο το κατοικούμενο κατά πλειοψηφία από Αρμενίους Ναγκόρνο-Καραμπάχ αλλά και γειτονικές περιοχές, κατοικούμενες κυρίως από Αζέρους. Οι περιοχές αυτές επανέρχονται τώρα υπό αζερικό έλεγχο, ενώ η Ρωσία εγγυάται την απρόσκοπτη επικοινωνία ανάμεσα στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ και στην Αρμενία, φυλάσσοντας τον λεγόμενο «διάδρομο του Λατσίν».
Ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν έκανε λόγο για «ιστορική συμφωνία» και «συνθηκολόγηση» της Αρμενίας, παροτρύνοντας τους συμπατριώτες του που είχαν υποχρεωθεί να εγκαταλείψουν τις περιοχές υπό αρμενικό έλεγχο να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Παράλληλα, το Αζερμπαϊτζάν εξασφάλισε τη συναίνεση της Αρμενίας για την απρόσκοπτη δίοδο προς την περιοχή του Ναχιτσεβάν, που ανήκει στο Αζερμπαϊτζάν αλλά δεν έχει εδαφική συνέχεια μαζί του.
Δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για τον αριθμό των νεκρών στις εχθροπραξίες, που διήρκεσαν έξι εβδομάδες, αν και την περασμένη εβδομάδα ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν είχε κάνει λόγο για 5.000 νεκρούς.
