ΠΗΓΗ: CNN
Ο Ντόναλντ Τραμπ έμοιαζε με τον τελευταίο βασιλιά της Σκωτίας. Υπό τον ήχο της γκάιντας, ο Αμερικανός πρόεδρος καλωσόρισε τον Κιρ Στάρμερ σε σκωτσέζικο παλάτι γκολφ στην πατρίδα της μητέρας του. Ο Βρετανός πρωθυπουργός έφτασε χθες, Δευτέρα, ως φιλοξενούμενος και ικέτης στην ίδια του τη χώρα, σύμφωνα με το CNN.
Ο Στάρμερ έμοιαζε με απλό κομπάρσο, καθώς ο Τραμπ παρέθετε μια συναρπαστική συνέντευξη Τύπου στην οποία ανέλυε διάφορα θέματα, εκφράζοντας μεταξύ άλλων το μίσος του για την αιολική ενέργεια.
Στο τέλος της ημέρας, ο Τραμπ ανέτρεψε το πρωτόκολλο, μεταφέροντας τον Βρετανό πρωθυπουργό στη Σκωτία με το Air Force One σε άλλο κλαμπ του στην περιοχή, σε ακόμη μία επίδειξη αμερικανικής ισχύος, σύμφωνα με το αμερικανικό ειδησεογραφικό δίκτυο.
Μία ημέρα νωρίτερα, η κορυφαία αξιωματούχος της Ε.Ε., Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κατέληξε σε εμπορική συμφωνία, την οποία κάποιοι Ευρωπαίοι χαρακτήρισαν ως υποταγή.
Τα μαθήματα από τη Σκωτία
Όπως αναφέρει στην ανάλυσή του το CNN, τα γεγονότα στη «νέα προσωρινή πρωτεύουσα» της Αμερικής στη νοτιοδυτική Σκωτία ήταν άλλο ένα μάθημα σε ό,τι αφορά την προσωπικότητα του Τραμπ και τον αμείλικτο τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει τις αδυναμίες των άλλων για να επιβληθεί και να επιτύχει μεγάλες νίκες.
Έξι μήνες μετά την έναρξη της δεύτερης προεδρίας του, ο Τραμπ πετυχαίνει ακριβώς αυτό που θέλει σε πολλά μέτωπα. Καταστρέφει το παγκόσμιο σύστημα ελεύθερου εμπορίου συνάπτοντας εμπορικές συμφωνίες-πλαίσια που κατοχυρώνουν μία από τις μακροχρόνιες εμμονές του – τους δασμούς. Εστειλε αμερικανικά stealth σε όλο τον κόσμο για να βομβαρδίσουν το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Και έχει αποσπάσει υποσχέσεις για τεράστια αύξηση των στρατιωτικών δαπανών από τα μέλη του ΝΑΤΟ.
Το ίδιο ισχύει και στην πατρίδα του. Ο Τραμπ εκφοβίζοντας το Κογκρέσο επιβάλλει την υποταγή του, σχολιάζει το CNN, προσθέτοντας πως επιβάλλει επίσης την ιδεολογία του σε σπουδαία πανεπιστήμια. Εχει αναγκάσει ιδιωτικές δικηγορικές εταιρείες να εργαστούν για αυτόν και χρησιμοποιεί το δικαστικό σύστημα ως όπλο ενάντια στους εχθρούς του. Και ουσιαστικά έχει κλείσει τα νότια σύνορα και έχει σταματήσει τη μετανάστευση.
Αυτό είναι το είδος της «νίκης» που δεν πέτυχε στην πρώτη του θητεία, ενώ, στο μεταξύ, είχε υποσχεθεί στους υποστηρικτές του εντός του κινήματος MAGA ότι κατά τη δεύτερη θητεία του θα «κουράζονταν να κερδίζουν».
Σύμφωνα ωστόσο με το CNN, ο Τραμπ είναι ένας τόσο πολωτικός πρόεδρος –του οποίου οι «νίκες» είναι μερικές φορές περισσότερο θεατρικές παρά ουσιαστικές– που η τρέχουσα πορεία του χρήζει προσεκτικής εξέτασης.
Σε διεθνές επίπεδο, είναι δίκαιο να αναρωτηθούμε: Ο Τραμπ συγκεντρώνει νίκες για τον αμερικανικό λαό ή για τον εαυτό του; Αποτελεί ο εξαναγκασμός των συμμάχων και των μικρότερων κρατών ένδειξη ισχύος ή έχει στοιχεία συμπεριφοράς ενός «νταή»;
Και ποιες θα είναι οι συνέπειες μακροπρόθεσμα; Οι συμμαχίες που έκαναν τις ΗΠΑ υπερδύναμη φαίνονται πιο ευάλωτες.
Τρία «τεστ» ισχύος για τον Τραμπ
Εάν ο Τραμπ είναι πραγματικά κυρίαρχη παγκόσμια δύναμη, η απόδειξη θα έρθει στον χειρισμό τριών κρίσιμων ζητημάτων που επισημάνθηκαν στο ταξίδι του στη Σκωτία: ο λιμός στη Γάζα, ο πόλεμος στην Ουκρανία και το εμπόριο.
Ο Τραμπ προέβη σε απροσδόκητη αλλαγή τόνου χθες, Δευτέρα, για τη Γάζα και την Ουκρανία. Αντέκρουσε τον ισχυρισμό του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου ότι δεν υπάρχει λιμός στον θύλακο έπειτα από μήνες ισραηλινών βομβαρδισμών.
«Πρέπει να ταΐσουμε τα παιδιά», είπε ο Τραμπ, υποσχόμενος να δημιουργήσει κέντρα διανομής τροφίμων για να ανακουφίσει τον αυξανόμενο λιμό. Αλλά έδωσε λίγες λεπτομέρειες για το πώς θα λειτουργήσει αυτό σε μια εμπόλεμη ζώνη όπου άμαχοι έχουν σκοτωθεί σε ουρές για φαγητό. Αγνόησε επίσης την ευθύνη των ΗΠΑ στην κρίση μετά τις δυσκολίες υποστηριζόμενου από την Ουάσιγκτον ισραηλινού προγράμματος που παρέκαμψε τους ειδικούς του ΟΗΕ.
Η δεύτερη δοκιμασία της παγκόσμιας ισχύος του Τραμπ συνδέεται με την Ουκρανία.
Ο Αμερικανός πρόεδρος εξέφρασε χθες την αυξανόμενη απογοήτευσή του για την άρνηση του Ρώσου ομολόγου του Βλαντιμίρ Πούτιν να δεχτεί τις γενναιόδωρες προτάσεις του για ειρηνευτική συμφωνία στην Ουκρανία, περιορίζοντας την προηγούμενη προθεσμία των 50 ημερών για δράση σε 10 ή 12 ημέρες.
«Κάνουμε τόσο ωραίες συζητήσεις, τόσο σεβαστές και ωραίες συζητήσεις. Και μετά άνθρωποι πεθαίνουν το επόμενο βράδυ», είπε ο Τραμπ. Ο Τραμπ ενδεχομένως θα αλλάξει στάση και θα αποφασίσει την επιβολή κυρώσεων που θα μειώσουν τα κέρδη της Μόσχας από τις εξαγωγές πετρελαίου. Υπάρχει όμως ένα τεράστιο πρόβλημα: αυτό θα απαιτούσε από τις ΗΠΑ να αντιμετωπίσουν άμεσα αντιδράσεις δυνάμεων όπως η Ινδία και η Κίνα, ρισκάροντας παγκόσμια οικονομική ύφεση.
Τη στιγμή που ο Τραμπ βρισκόταν στη Σκωτία, οι διαπραγματευτές του για το εμπόριο ήταν στη Σουηδία, όπου πραγματοποιούσαν συνομιλίες υψηλού επιπέδου με την Κίνα, οι οποίες θα μπορούσαν να αποφέρουν ακόμη μία «νίκη» για τη δασμολογική του στρατηγική και ενδεχομένως το θέαμα μιας επίσκεψης στο Πεκίνο φέτος. Είναι πραγματικά έτοιμος να τα ρισκάρει όλα αυτά για την Ουκρανία – μία χώρα για την οποία έχει δηλώσει ότι ήδη έχει λάβει υπερβολική βοήθεια από τις ΗΠΑ;
Μια δυναμική κίνηση εναντίον του Πούτιν τις επόμενες ημέρες, η οποία θα μπορούσε επίσης να ανατρέψει τη στάση του Σι –ακόμη και κατά των ίδιων των πολιτικών συμφερόντων του Τραμπ–, θα έδειχνε ότι ο πρόεδρος είναι πρόθυμος όχι μόνο να κυριαρχήσει στους Ευρωπαίους, αλλά και να αντισταθεί στους πιο αδίστακτους ηγέτες.
Σχετικά με την εμπορική νίκη του Τραμπ στην Ε.Ε., μπορεί να αποδειχθεί λιγότερο μεγάλη από όσο δείχνει. Ο Τραμπ πέτυχε πραγματική νίκη εναντίον της Ευρωπαϊκής Ενωσης στην εμπορική συμφωνία στο πλαίσιο της ιδέας του «Πρώτα η Αμερική».
Η Ε.Ε. επέλεξε να μη χρησιμοποιήσει τη δική της οικονομική ισχύ για να επιφέρει πλήγμα στην οικονομία των ΗΠΑ. Αντ’ αυτού, αποδέχτηκε συμφωνία που θα οδηγήσει στην επιβολή δασμού 15% στις ευρωπαϊκές εξαγωγές.
Η αντίδραση ήταν άμεση.
«Μια συμμαχία ελεύθερων λαών, που συγκεντρώθηκαν για να διεκδικήσουν τις αξίες τους και να υπερασπιστούν τα συμφέροντά τους, αποφασίζει να υποταχθεί», έγραψε ο Γάλλος πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού στο X.
Το «παιχνίδι» των Βρυξελλών
Αλλά άλλοι είδαν τον πραγματισμό αντί για τη συνθηκολόγηση, επειδή γίνεται σαφές ότι οι δασμοί είναι υπαρξιακοί για τον Τραμπ – όπως φαίνεται από παρόμοιους δασμούς που συμπεριλήφθηκαν σε πρόσφατες εμπορικές συμφωνίες που ανακοινώθηκαν με την Ιαπωνία και τις Φιλιππίνες. Η ήδη υποτονική οικονομική ανάπτυξη της Ευρώπης θα δεχθεί πλήγμα. Αλλά ένας εμπορικός πόλεμος θα ήταν χειρότερος.
«Όσοι περιμένουν έναν τυφώνα είναι ευγνώμονες για μια καταιγίδα», δήλωσε ο Βόλφγκανγκ Γκρόβε Εντρουπ, επικεφαλής της Γερμανικής Ενωσης Χημικής Βιομηχανίας.
Η εκτίμηση του Τραμπ ότι η συμφωνία της Ε.Ε. είναι «η μεγαλύτερη που έχει επιτευχθεί ποτέ» είναι υπερβολή. Το πλαίσιο απέχει πολύ από μια λεπτομερή συμφωνία, η διαπραγμάτευση της οποίας μπορεί να διαρκέσει χρόνια.
Η ανακοίνωση του πλαισίου από τον Λευκό Οίκο είναι ισχνή. Με μια πιο προσεκτική ματιά, δεν είναι σαφές τι ακριβώς έχει δώσει η Ε.Ε. Δεν υπάρχει σαφής ένδειξη ότι οι Ευρωπαίοι έχουν υποχωρήσει στις απαιτήσεις των ΗΠΑ.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες παίζουν παιχνίδι μακράς διαρκείας.
Καθώς κάποιοι από τους παραδοσιακούς συμμάχους της Αμερικής εξετάζουν στενότερους δεσμούς με την Κίνα, υπάρχουν σαφή σημάδια ότι η προσέγγιση του Τραμπ θα μπορούσε να προκαλέσει μακροπρόθεσμη ζημιά.
Στο τελευταίο τεύχος του Foreign Affairs, η πρώην αξιωματούχος εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης Μπους, Κόρι Σάκε, γράφει ότι η ομάδα Τραμπ επιταχύνει ένα μέλλον στο οποίο οι χώρες «θα επιλέξουν να αποχωρήσουν από την υπάρχουσα διεθνή τάξη υπό την ηγεσία των ΗΠΑ ή θα οικοδομήσουν μια νέα που θα είναι ανταγωνιστική προς τα αμερικανικά συμφέροντα».
Και δεν είναι καν σαφές εάν πολλές από τις νίκες του Τραμπ θα φέρουν μεγαλύτερη ασφάλεια στο εσωτερικό, τονίζει το CNN. Αλλωστε, τιμωρώντας την Ευρώπη με δασμό 15% στα προϊόντα της, ο Τραμπ επέβαλε έναν ακόμη φόρο κατανάλωσης στους Αμερικανούς.
