REUTERS, A.P.
Μεγάλες νίκες πέτυχαν οι Δημοκρατικοί στις πρώτες σημαντικές εκλογικές αναμετρήσεις κατά τη δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ, ένα χρόνο μετά την επανεκλογή του στο προεδρικό αξίωμα. Η συγκομιδή νικών σε διαφορετικών ειδών αναμετρήσεις πολλών πολιτειών περιλαμβάνει την ανάδειξη κυβερνητών στη Βιρτζίνια και στο Νιου Τζέρσεϊ. Ωστόσο η μάχη που έκλεψε την παράσταση ήταν εκείνη της Νέας Υόρκης, με πρωταγωνιστή τον νέο ροκ σταρ των Δημοκρατικών, τον 34χρονο Ζοράν Μαμντάνι.
Μέχρι πριν από ένα χρόνο, ο γεννημένος στην Ουγκάντα και ινδικής καταγωγής Μαμντάνι, ο οποίος απέκτησε την αμερικανική υπηκοότητα μόλις το 2018, ήταν άγνωστος στο ευρύ κοινό. Οταν ο νεαρός τοπικός βουλευτής της Νέας Υόρκης ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του για τη δημαρχία της μεγαλύτερης αμερικανικής πόλης, οι αρχικές δημοσκοπήσεις τού έδιναν γύρω στο 1%. Ακόμη και μετά τη νίκη-έκπληξη στις προκριματικές εκλογές για το χρίσμα των Δημοκρατικών, τον Ιούνιο, πολλοί αναλυτές εξακολουθούσαν να τον θεωρούν πολιτική φούσκα με ημερομηνία λήξης.
Υστερα όμως από μια εξαιρετικά δυναμική προεκλογική εκστρατεία που στηρίχθηκε σε 50.00 εθελοντές και ηλέκτρισε την αριστερή βάση των Δημοκρατικών, ο Μαμντάνι θριάμβευσε με ποσοστό 50,5% και διαφορά εννέα μονάδων απέναντι στον γόνο μιας από τις μεγαλύτερες πολιτικές δυναστείες των Δημοκρατικών, τον Αντριου Κουόμο, που κατέβαινε ως ανεξάρτητος μετά την ήττα του Ιουνίου. Ο τελευταίος υποστηρίχθηκε από δισεκατομμυριούχους της Γουόλ Στριτ, σαν τον Μάικλ Μπλούμπεργκ και τον Μπιλ Ακμαν, όπως και από τις μεγάλης επιρροής εφημερίδες της πόλης, σαν τους New York Times και τη Wall Street Journal. Ακόμη και ο Ντόναλντ Τραμπ τον υποστήριξε, λέγοντας ότι είναι καλύτερα να εκλεγεί ένας κακός Δημοκρατικός παρά ένας χείριστος «κομμουνιστής» (ο Μαμντάνι είναι δηλωμένος οπαδός του δημοκρατικού σοσιαλισμού), αν και δεν είναι βέβαιο ότι με αυτό τον τρόπο τον ωφέλησε.
Εσπασε ρεκόρ
Με την εκλογική νίκη του, ο Μαμντάνι έσπασε πολλά ρεκόρ ταυτόχρονα. Θα είναι ο πρώτος σοσιαλιστής, ο πρώτος μουσουλμάνος και ο πρώτος ινδικής καταγωγής δήμαρχος της μεγαλούπολης, εκλεγμένος με τις περισσότερους ψήφους από τη δεκαετία του ’60 και σε μικρότερη ηλικία εδώ και πάνω από έναν αιώνα.
«Η Νέα Υόρκη θα παραμείνει πόλη μεταναστών, πόλη που χτίστηκε από μετανάστες, πόλη που λειτουργεί χάρη σε μετανάστες και, από αύριο, πόλη που θα διοικείται από έναν μετανάστη», είπε ο Μαμντάνι σε ένα ηλεκτρισμένο πλήθος, στην επινίκια ομιλία του, που περιείχε ευθείες βολές κατά του Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Ζοράν Μαμντάνι μιλάει στους δημοσιογράφους σε πάρκο στο Κουίνς, στη Νέα Υόρκη. «Αν κάποιος μπορεί να δείξει σε ένα έθνος προδομένο από τον Ντόναλντ Τραμπ πώς μπορούμε να τον νικήσουμε, αυτός είναι η πόλη που τον ανέδειξε», είπε μετά τη νίκη του. [Vincent Alban / The New York Times]
«Αν κάποιος μπορεί να δείξει σε ένα έθνος προδομένο από τον Ντόναλντ Τραμπ πώς μπορούμε να τον νικήσουμε, αυτός είναι η πόλη που τον ανέδειξε. Και αν υπάρχει τρόπος να τρομοκρατήσουμε έναν τύραννο, αυτός είναι με το να ανατρέψουμε τις συνθήκες που του επέτρεψαν να συσσωρεύσει ισχύ», τόνισε ο Μαμντάνι, για να συμπληρώσει: «Λοιπόν, Ντόναλντ Τραμπ, μια και ξέρω ότι με ακούς, έχω μόνο τρεις λέξεις για σένα: Δυνάμωσε τον ήχο»! Τις τελευταίες ημέρες, ο Αμερικανός πρόεδρος είχε απειλήσει να κόψει την κρατική χρηματοδότηση της Νέας Υόρκης αν εκλεγεί ο Μαμντάνι, ακόμη και να τον συλλάβει και να τον απελάσει από τις ΗΠΑ.
Αμερικανοί αναλυτές αποδίδουν τη νίκη του Μαμντάνι κυρίως στην εκστρατεία του, που εστιάστηκε στο κόστος ζωής με εξαγγελίες για δωρεάν μεταφορές, καθολική πρόσβαση σε παιδικούς σταθμούς και «πάγωμα» των ενοικίων, οι οποίες του επέτρεψαν να κερδίσει σε μαζική κλίμακα τα εργατικά στρώματα και την κατώτερη μεσαία τάξη. Η δυναμική παρουσία του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου απέπνεε μιαν αύρα αισιοδοξίας και ανανέωσης, έπαιξε επίσης τον ρόλο της. Βοηθήθηκε επίσης από τις αδυναμίες των αντιπάλων του: ο 67χρονος Κουόμο στιγματίστηκε από οικονομικά σκάνδαλα και κατηγορίες για σεξουαλική παρενόχληση, ενώ ο Ρεπουμπλικανός Κέρτις Σλίβα εθεωρείτο ιδιόρρυθμος ακόμη και από τους ψηφοφόρους του κόμματός του, όπως δείχνει το γλίσχρο 7% στο οποίο περιορίστηκε.
Συνεχίζεται ο εμφύλιος
Δεν είναι βέβαιο, ωστόσο, ότι ο θρίαμβος του Μαμντάνι στην πάντα προοδευτική Νέα Υόρκη των 8,5 εκατομμυρίων κατοίκων θα αποτελέσει τη συνταγή επιτυχίας που αναζητούν οι Δημοκρατικοί για την Αμερική των 340 εκατομμυρίων. Αλλωστε, η νίκη της Τρίτης είχε δύο πρόσωπα: στη Βιρτζίνια εξελέγη κυβερνήτης η 46χρονη Αμπιγκέιλ Σπανμπέργκερ και στο Νιου Τζέρσεϊ η 53χρονη Μίκι Σέριλ, προερχόμενες από την κεντρώα πτέρυγα των Δημοκρατικών. Και οι δύο κέρδισαν τους αντιπάλους τους με διψήφια διαφορά, ρίχνοντας βάρος σε ζητήματα νόμου και τάξης και επιμένοντας στην ανάγκη πολιτικών συναινέσεων. «Αν και οι Δημοκρατικοί πανηγύρισαν τη νύχτα της Τρίτης, είναι σαφές ότι τα εκλογικά αποτελέσματα δεν τερμάτισαν τον εμφύλιο πόλεμο στις γραμμές του κόμματος», έγραφε το ρεπορτάζ της ιστοσελίδας Axios.
Σημαντική, αν και από μια άποψη αμφιλεγόμενη, επιτυχία των Δημοκρατικών ήταν και η έγκριση της πρότασης του κυβερνήτη της Καλιφόρνιας Γκάβιν Νιούσομ στο σχετικό δημοψήφισμα της Τρίτης. Η πρόταση αφορούσε την επαναχάραξη των εκλογικών περιφερειών της πολιτείας με τρόπο που πιστεύεται ότι θα επιτρέψει στους Δημοκρατικούς να κερδίσουν έως και πέντε έδρες παραπάνω στη Βουλή των Αντιπροσώπων κατά τις ενδιάμεσες εκλογές για το Κογκρέσο, που θα διεξαχθούν σε ένα χρόνο. Οι Ρεπουμπλικανοί, με εντολή του Τραμπ, είχαν ανοίξει τον χορό, προωθώντας έναν ευνοϊκό για αυτούς επανασχεδιασμό των εκλογικών περιφερειών του Τέξας και ο Νιούσομ, ο οποίος έχει εκδηλώσει ήδη τη φιλοδοξία του να κατέβει στις προεδρικές εκλογές του 2028, αποφάσισε να ανταποδώσει τα ίσα. Παρά τις αντιδράσεις μερίδας των Δημοκρατικών, που δεν είδαν με καλό μάτι την προσπάθεια να καταπολεμηθεί η πολιτική Τραμπ με μεθόδους Τραμπ, η πρόταση Νιούσομ εγκρίθηκε από άνω του 60% όσων ψήφισαν.
Ελένη Κουναλάκη* στην «Κ»: Σαφές το μήνυμα της Καλιφόρνιας
Η χθεσινή συντριπτική νίκη στην Καλιφόρνια απέδειξε ότι ο αγώνας για την αμερικανική δημοκρατία δεν έχει τελειώσει. Οι ψηφοφόροι οργανώθηκαν, κινητοποιήθηκαν και παρά την κινδυνολογία και τις απειλές Τραμπ πήγαν στις κάλπες και ψήφισαν. Με αναλογία δύο προς το ένα, το μήνυμα προς την Ουάσιγκτον είναι σαφές: Οι Καλιφορνέζοι απαιτούν ένα τέλος στις ανάλγητες πολιτικές του Τραμπ και της MAGA Δεξιάς, που βλάπτουν τα παιδιά, τις οικογένειες και την οικονομία μας.
*Αντικυβερνήτης της Καλιφόρνιας
Πώς αντέδρασαν οι επιχειρηματίες της Γουόλ Στριτ
Οι παράγοντες της Γουόλ Στριτ απέτυχαν να πείσουν τους Νεοϋορκέζους ψηφοφόρους να μη στηρίξουν τον Δημοκρατικό υποψήφιο και τώρα ελπίζουν πως οι φόβοι τους για την επιρροή που θα ασκήσει ο Μαμντάνι στους επιχειρηματικούς κύκλους της πόλης δεν θα βγουν αληθινοί.
Πλέον, η ελίτ του Μεγάλου Μήλου καλείται να συμφιλιωθεί (αν όχι να συνεργαστεί) με τον «σοσιαλιστή» δήμαρχο, σε ένα αύριο που προμηνύεται αβέβαιο. Ηδη χθες το πρωί ο δισεκατομμυριούχος και μανιώδης επικριτής του Μαμντάνι, Μπιλ Ακμαν, συνεχάρη τον δήμαρχο, προσθέτοντας ότι «αν μπορώ να βοηθήσω τη Νέα Υόρκη, πες μου τι να κάνω».
Η νίκη του Μαμντάνι «θα είναι ένα ενδιαφέρον πείραμα, οπότε θα δούμε πόσο πραγματικά μπορεί να αλλάξει την πόλη της Νέας Υόρκης και αν αυτές οι αλλαγές θα γίνουν τελικώς αποδεκτές», υπογράμμισε στο πρακτορείο Reuters ο Τιμ Γκρίσκεϊ, αναλυτής στην εταιρεία Ingalls & Snyder. Ο δήμαρχος της πόλης δεν έχει, βέβαια, άμεση εποπτεία ή δικαιοδοσία στη Γουόλ Στριτ, ωστόσο η θέση του επηρεάζει πολύ την ευρύτερη αντίληψη για το αν η πόλη είναι φιλική για επενδύσεις.
Ορισμένοι επιχειρηματίες έχουν ήδη δηλώσει ότι θα προσπαθήσουν να μπλοκάρουν ορισμένες από τις προτάσεις του Μαμντάνι, συμπεριλαμβανομένης αυτής για το άνοιγμα πέντε δημοτικών παντοπωλείων που θα πωλούν τρόφιμα σε τιμές χονδρικής. Θεωρούν την πρόταση ανεφάρμοστη, υποστηρίζοντας ότι θα υπονομεύσει τους ιδιοκτήτες καταστημάτων.
Ο Ντέιβιντ Σβαρτς, διευθυντής της Ενωσης Παντοπωλείων της Νέας Υόρκης (NYAGS), τόνισε ότι θα συμμετάσχει σε ομάδα που θα αντιταχθεί στην πρόταση αυτή. «Το γεγονός ότι το έθεσε ως προεκλογικό του σύνθημα δεν σημαίνει ότι θα είναι σε θέση να το εφαρμόσει», είπε. Ο Τζέιμι Κοξ, διευθύνων σύμβουλος της Harris Financial Group, σχολίασε ότι τα εκλογικά αποτελέσματα πρέπει να λειτουργήσουν σαν ένα «ξυπνητήρι για τους Ρεπουμπλικανούς ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών».
Ο Μαμντάνι πάντως έχει προσπαθήσει να χτίσει γέφυρες με τον επιχειρηματικό κόσμο. Παρά τη ρητορική του κατά των πλουσίων, η άνοδός του βασίστηκε εν πολλοίς στη στήριξη των νέων επαγγελματιών της πόλης, πολλοί από τους οποίους μόλις αρχίζουν να ανεβαίνουν οικονομικά.
Αλλά, όπως πολλοί Νεοϋορκέζοι, ακόμη και εργαζόμενοι με εξαψήφιους μισθούς δυσκολεύονται με το κόστος ζωής. Τουλάχιστον 65.000 νοικοκυριά που βγάζουν από 100.000 έως 300.000 δολάρια τον χρόνο δίνουν το ένα τρίτο ή περισσότερο του εισοδήματός τους σε ενοίκιο. Ενδιαφέρον αποτελεί ότι σε πολλές από τις γειτονιές όπου κατοικεί αυτό το κομμάτι της τοπικής κοινωνίας, οι ψηφοφόροι στήριξαν τον Μαμντάνι ήδη στις προκριματικές του Ιουνίου.
Στο λουκέτο του Κογκρέσου αποδίδει την ήττα ο Τραμπ
Αναγνωρίζοντας την τριπλή ήττα των Ρεπουμπλικανών σε Νέα Υόρκη, Βιρτζίνια και Νιου Τζέρσεϊ, ο Ντόναλντ Τραμπ την απέδωσε στο γεγονός ότι δεν κρινόταν ο ίδιος από τους ψηφοφόρους και στη δυσφορία της κοινής γνώμης λόγω των προβλημάτων που συσσώρευσε η αναστολή λειτουργιών της ομοσπονδιακής κυβέρνησης (shutdown). «Η απουσία του Τραμπ από τα ψηφοδέλτια και το shutdown είναι οι δύο λόγοι για τους οποίους οι Ρεπουμπλικανοί έχασαν τις σημερινές εκλογές», έγραψε ο Αμερικανός πρόεδρος στη διαδικτυακή πλατφόρμα του, Truth Social.
Η αναστολή λειτουργιών της ομοσπονδιακής κυβέρνησης λόγω των αγεφύρωτων διαφωνιών Ρεπουμπλικανών και Δημοκρατικών στο Κογκρέσο για τον κρατικό προϋπολογισμό διαρκεί ήδη 36 ημέρες και έχει ως αποτέλεσμα πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι να μένουν απλήρωτοι και σειρά δημοσίων υπηρεσιών να τελούν σε αναστολή, με επιπτώσεις στο κοινωνικό σύνολο.
Χθες ο Αμερικανός πρόεδρος είχε πρόγευμα εργασίας με Ρεπουμπλικανούς γερουσιαστές, όπου τους ζήτησε να τερματίσουν το «λουκέτο» του Κογκρέσου, ώστε να προωθηθούν νομοσχέδια με θετικό αντίκτυπο στη ζωή των Αμερικανών και να αντιστραφεί το αρνητικό για το κόμμα πολιτικό κλίμα. Υπό αυτό το πρίσμα, τους ζήτησε να καταργήσουν το λεγόμενο filibuster, δηλαδή τη διαδικασία της κωλυσιεργίας με μακρηγορία των ομιλητών, η οποία ωστόσο είναι νομικά κατοχυρωμένη βάσει του κανονισμού του Σώματος. «Πρέπει να θέσουμε σε κανονική λειτουργία τη χώρα και για τον λόγο αυτό πρέπει να καταργήσουμε το filibuster», δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος. Ωστόσο, ο επικεφαλής των Ρεπουμπλικανών στη Γερουσία σημείωσε ότι «τα μαθηματικά δεν βγαίνουν, γι’ αυτό δεν πρόκειται να συμβεί», εννοώντας ότι δεν υπάρχει η απαιτούμενη πλειοψηφία για την κατάργηση του filibuster.
Ο Ντόναλντ Τραμπ μίλησε χθες στο Αμερικανικό Επιχειρηματικό Φόρουμ, στο Μαϊάμι, ακριβώς ένα χρόνο μετά την εκλογική του νίκη στις προεδρικές εκλογές του 2024. Στην ομιλία του χαρακτήρισε και πάλι «κομμουνιστή» τον Ζοράν Μαμντάνι, λέγοντας ότι οι Αμερικανοί καλούνται «να επιλέξουν ανάμεσα στον κομμουνισμό και στην κοινή λογική».
Στο μεταξύ, η πλειονότητα των δικαστών του Ανωτάτου Δικαστηρίου εξέφρασε σκεπτικισμό για τη δυνατότητα του Αμερικανού προέδρου να επικαλείται κατάσταση εκτάκτου ανάγκης προκειμένου να επιβάλλει δασμούς σε όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου. Η απόφαση επί του θέματος αναμένεται να εκδοθεί σε χρονικό ορίζοντα εβδομάδων ή και μηνών.
