Οι ΗΠΑ συζητούν το ενδεχόμενο να βοηθήσουν το Ιράν να αποκτήσει πρόσβαση σε κεφάλαια ύψους έως και 30 δισ. δολ. για την ανάπτυξη πυρηνικού προγράμματος παραγωγής ενέργειας για μη στρατιωτικούς σκοπούς, να χαλαρώσουν τις κυρώσεις τους σε βάρος της Τεχεράνης και να απελευθερώσουν τρισεκατομμύρια δολάρια ιρανικών κεφαλαίων που έχει «παγώσει».
Ολα αυτά, στο πλαίσιο εντατικών προσπαθειών «να επαναφέρουν την Τεχεράνη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων», σύμφωνα με τέσσερις πηγές που γνωρίζουν το θέμα και τις οποίες επικαλείται το CNN.
Αξιωματούχοι των ΗΠΑ και της Μέσης Ανατολής έχουν συνομιλήσει με τους Ιρανούς στο παρασκήνιο, ακόμη και εν μέσω της σωρείας στρατιωτικών επιθέσεων στο Ιράν και το Ισραήλ τις δύο προηγούμενες εβδομάδες, ανέφεραν οι πηγές. Αυτές οι συζητήσεις συνεχίστηκαν αυτή την εβδομάδα μετά την επίτευξη συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός, σύμφωνα με τις ίδιες πάντα πηγές.
Η «κόκκινη γραμμή» των ΗΠΑ
Αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ τόνισαν ότι έχουν υποβληθεί αρκετές προτάσεις. Είναι προκαταρκτικές, αλλά σταθερά, περιλαμβάνουν μία «κόκκινη γραμμή»: Μηδενικό εμπλουτισμό ουρανίου από το Ιράν, κάτι που η Τεχεράνη έχει επανειλημμένα δηλώσει πως θεωρεί απαραίτητο για τη χώρα. Παράλληλα, τουλάχιστον ένα προκαταρκτικό σχέδιο πρότασης, που περιγράφηκε στο CNN από δύο πηγές, περιλαμβάνει πολλά κίνητρα για το Ιράν.
Κάποιες λεπτομέρειες διευθετήθηκαν σε μυστική, ωριαία συνάντηση μεταξύ του ειδικού απεσταλμένου των ΗΠΑ, Στιβ Γουίτκοφ, και των εταίρων του Κόλπου στον Λευκό Οίκο την περασμένη Παρασκευή, μία ημέρα πριν από τις στρατιωτικές επιθέσεις των ΗΠΑ κατά του Ιράν, δήλωσαν στο CNN δύο πηγές που γνωρίζουν τη συνάντηση.
«Οι ΗΠΑ είναι πρόθυμες να ηγηθούν αυτών των συνομιλιών», δήλωσε ο αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ στο CNN.
Μεταξύ των προτάσεων που διατυπώθηκαν την περασμένη εβδομάδα και εξετάζονται είναι το να πληρώσουν οι σύμμαχοι που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ στον Κόλπο για την αποκατάσταση ή την αντικατάσταση της πυρηνικής εγκατάστασης του Φορντό, την οποία οι ΗΠΑ έπληξαν με βόμβες-καταστροφείς το Σαββατοκύριακο. Δεν είναι σαφές εάν το Ιράν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τον ίδιο χώρο, ούτε το πόσο σοβαρά εξετάζεται αυτή η πρόταση.
Ο Γουίτκοφ δήλωσε στο CNBC προχθές, Τετάρτη ότι οι ΗΠΑ επιδιώκουν «ολοκληρωμένη ειρηνευτική συμφωνία» και αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ τόνισε ότι όλες οι προτάσεις έχουν σχεδιαστεί για να εμποδίσουν το Ιράν από το να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.
Ο Τραμπ δήλωσε ότι οι ΗΠΑ και το Ιράν θα συναντηθούν την επόμενη εβδομάδα – αν και ο εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών, Εσμαήλ Μπαγκαεϊ, ανέφερε πως δεν γνωρίζει για συνομιλίες την επόμενη εβδομάδα και άτομα που συμμετείχαν στον σχεδιασμό επισήμαναν πως λεπτομέρειες είναι υπό επεξεργασία.
Η Τεχεράνη τόνισε επίσημα χθες, Τετάρτη, πως δεν υπάρχει ακόμη κανένα «σχέδιο» για την επανέναρξη των έμμεσων διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ όσον αφορά το πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Είναι απαραίτητη η πυρηνική συμφωνία;
Παρά την ένθερμη διπλωματία της οποίας φέρεται να ηγήθηκε ο Γουίτκοφ στο παρασκήνιο πάντως, ο Τραμπ από πλευράς του υποβάθμισε αυτή την εβδομάδα δημόσια την αναγκαιότητα πυρηνικής συμφωνίας, δηλώνοντας την Τετάρτη ότι «δεν είναι απαραίτητη».
Αν και ο Αμερικανός πρόεδρος φάνηκε δημόσια αδιάφορος ως προς την επίτευξη νέας συμφωνίας μετά την κατάπαυση του πυρός, πολλοί από τους συμβούλους του εκτιμούν πως μόνο μία μακροπρόθεσμη συμφωνία θα διασφαλίσει το μέλλον της εκεχειρίας.
Οι όροι που αναπτύχθηκαν κατά τη μυστική συνάντηση υπό τον Γουίτκοφ έχουν αποτελέσει αντικείμενο συνεχιζόμενων συζητήσεων των ΗΠΑ με το Ιράν μέσω περιφερειακών συνομιλητών – κυρίως του Κατάρ – τις τελευταίες ημέρες. Το Κατάρ έπαιξε επίσης βασικό ρόλο στη διαμεσολάβηση για την εύθραυστη κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ισραήλ και Ιράν νωρίτερα αυτή την εβδομάδα και θα συνεργαστεί πολύ στενά με τις ΗΠΑ για να διασφαλίσει ότι οι μάχες μεταξύ τους δεν θα ξαναρχίσουν, πρόσθεσε μία από τις πηγές.
Καλό και κακό σενάριο – Το μήνυμα των ΗΠΑ
Υπάρχουν ελπίδες στην κυβέρνηση Τραμπ ότι μετά τα γεγονότα των τελευταίων δύο εβδομάδων, το Ιράν είναι πιο πιθανό να αποδεχτεί τους όρους των ΗΠΑ και να σταματήσει τις προσπάθειες για τη φερόμενη ανάπτυξη πυρηνικών όπλων.
Ωστόσο, Ιρανοί ειδικοί ανέφεραν ως πιθανό σενάριο, το ιρανικό καθεστώς να αποφασίσει ότι τώρα χρειάζεται ακόμη περισσότερο να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα, το ιρανικό κοινοβούλιο ενέκρινε νομοθεσία για τον τερματισμό της συνεργασίας με την πυρηνική αρχή του ΟΗΕ, «σηματοδοτώντας την επιθυμία να αποκρύψει περαιτέρω λεπτομέρειες του πυρηνικού του προγράμματος», σχολιάζει το CNN.
Το μήνυμα της Ουάσιγκτον πριν από τις επιθέσεις του Σαββατοκύριακου πάντως, ήταν σαφές και διττό: οι επερχόμενες αμερικανικές επιθέσεις θα περιορίζονταν, αλλά ο βασικός όρος των ΗΠΑ για διπλωματική συμφωνία παραμένει, σύμφωνα με τις πηγές, απαράλλακτος: Μηδενικός εμπλουτισμός ουρανίου από το Ιράν.
Με πληροφορίες από CNN
