Η Μέση Ανατολή βιώνει δραματική αναδιάταξη – όχι όμως αυτή που οραματίζονταν οι ηγέτες των ΗΠΑ και της περιοχής πριν από λιγότερο από δύο χρόνια, αναφέρεται σε ανάλυση της Wall Street Journal.
Πριν από τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, χρόνια επίπονων διαπραγματεύσεων έφεραν τη Σαουδική Αραβία στο κατώφλι μιας ιστορικής συμφωνίας για τη διπλωματική αναγνώριση του Ισραήλ.
Αυτό θα είχε εδραιώσει έναν ισραηλινο-αραβικό συνασπισμό εναντίον του Ιράν, θα είχε κλειδώσει την υποστήριξη των ΗΠΑ για την ασφάλεια της Σαουδικής Αραβίας και θα είχε ανοίξει την πόρτα για μεγαλύτερη αποδοχή του Ισραήλ στον αραβικό και μουσουλμανικό κόσμο, σύμφωνα με την ανάλυση του αμερικανικού Μέσου.
Αυτόν τον μήνα, μέσα σε μόλις 12 ημέρες, η συντριβή -όπως αναφέρει η WSJ- του Ιράν από το Ισραήλ άλλαξε ριζικά τους συσχετισμούς σε βάρος εκείνων που υποστηρίζουν την προτεινόμενη συμφωνία. Σφράγισε «το τέλος σειράς συγκρούσεων με τους ισχυρούς συμμάχους του Ιράν, Χεζμπολάχ και Χαμάς, που συνέβαλε στην κατάρρευση του υποστηριζόμενου από το Ιράν καθεστώτος Ασαντ στη Συρία και τελικά έβαλαν το ίδιο το Ιράν σε δύσκολη θέση», αναφέρει η WSJ.
Η κυβέρνηση Τραμπ και Νετανιάχου έχουν δώσει «σήμα» ότι θέλουν να δώσουν νέα ώθηση στην ομαλοποίηση. Αλλά με το Ιράν τώρα σε οπισθοδρόμηση, υπάρχει μικρότερο κίνητρο για τη Σαουδική Αραβία να αφήσει στην άκρη άλλες ανησυχίες.
Θα χρειαστεί χρόνος για να αξιολογηθούν οι επιπτώσεις του «συγκλονιστικού πλεονεκτήματος», όπως σημειώνει η WSJ, που επέδειξε το Ισραήλ ως προς τις στρατιωτικές του δυνατότητες και τις ικανότητες των μυστικών υπηρεσιών του, καθώς και μετά την «υψηλή ανοχή έναντι των κινδύνων χρήσης τους».
Φόβοι για ευρύτερο πόλεμο
Ανώτεροι αξιωματούχοι του Κόλπου ανησυχούν ότι η επένδυσή τους στις σχέσεις με την Ουάσιγκτον, έπειτα και από τη φιλοξενία του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στον Κόλπο τον περασμένο μήνα, δεν έχει αποδώσει καρπούς ως προς την επιρροή που ασκούν. Η επανειλημμένη ενθάρρυνση του Τραμπ για τις επιθέσεις του Ισραήλ και οι απειλές κατά του ανώτατου ηγέτη του Ιράν τους έκαναν να φοβούνται ευρύτερο πόλεμο.
«Η κατάσταση είναι ρευστή», δήλωσε ο Μπάντερ αλ-Σάιφ, ειδικός σε θέματα Περσικού Κόλπου και Αραβίας στο Πανεπιστήμιο του Κουβέιτ.
Ο Τραμπ είναι πρόθυμος να αξιοποιήσει την ορμή από την κατάπαυση του πυρός στο Ιράν για να πιέσει περισσότερες χώρες να συνάψουν διπλωματικούς δεσμούς με το Ισραήλ, βασιζόμενος στις Συμφωνίες του Αβραάμ για τις οποίες μεσολάβησε κατά την πρώτη του θητεία, όπου συμμετείχαν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν, το Μαρόκο και το Σουδάν.
«Ενας από τους βασικούς στόχους του προέδρου είναι η επέκταση των Συμφωνιών του Αβραάμ, η συμμετοχή περισσότερων χωρών και εργαζόμαστε πάνω σε αυτό», δήλωσε προχθές, Τετάρτη στο CNBC ο ειδικός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ. «Ελπίζουμε για ομαλοποίηση σε σειρά από χώρες που ίσως δεν είχαν ποτέ σκεφτεί ότι θα συμμετείχαν», σύμφωνα με τον Γουίτκοφ.
Ωστόσο, οι Σαουδάραβες έχουν καταστήσει σαφές ότι δεν θα καταλήξουν σε συμφωνία όσο ο πόλεμος συνεχίζεται στη Λωρίδα της Γάζας, όπου περισσότεροι από 56.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί μέχρι στιγμής, σύμφωνα με τις παλαιστινιακές αρχές.
Η Σαουδική Αραβία επιμένει επίσης σε αξιόπιστη οδό προς ένα παλαιστινιακό κράτος -κάτι που το Ισραήλ απορρίπτει σθεναρά- επιμένοντας ότι θέλει να αντιμετωπίσει αυτό που θεωρεί ως τη ρίζα της σύγκρουσης.
Η γεωπολιτική αναδιάρθρωση που βρίσκεται σε εξέλιξη στη Μέση Ανατολή επιδεινώνει την κατάσταση. Οι στρατιωτικές και μυστικές επιχειρήσεις του Ισραήλ εναντίον του Ιράν και της Χεζμπολάχ εκφόβισαν τα αραβικά κράτη, τα οποία ανησυχούν ότι το Ισραήλ θα προβεί σε ενέργειες που δεν υποστηρίζει και δεν μπορεί να επηρεάσει, δήλωσε ο βουλευτής Ζακ Ναν (Ρεπουμπλικάνος, Αϊόβα).
«Το Ισραήλ μόλις έγινε θύμα της επιτυχίας του», τόνισε έπειτα από συνάντηση με ηγέτες στη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν, στο πλαίσιο δικομματικής αντιπροσωπείας του Κογκρέσου εν μέσω του πολέμου Ισραήλ – Ιράν. Οι μοναρχίες του Κόλπου βλέπουν τις στρατιωτικές δυνατότητες του Ισραήλ και θέλουν διαβεβαιώσεις ότι θα τις χρησιμοποιήσουν υπεύθυνα, τόνισε.
Τα κράτη του Κόλπου χαίρονται που βλέπουν το Ιράν να αποδυναμώνεται, ωστόσο η συζήτηση για αλλαγή καθεστώτος τους θύμισε την αμερικανική κατοχή του Ιράκ και το χάος που προκλήθηκε μετά την ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν. Ακόμα και μετά την κατάπαυση του πυρός που σταμάτησε τον πόλεμο Ισραήλ – Ιράν, η Σαουδική Αραβία ανησυχεί ότι το Ιράν παραμένει πολιτικά ασταθές και ικανό να επιτεθεί, σύμφωνα με αξιωματούχους του Κόλπου.
«Υπάρχουν πολλά ζητήματα στην περιοχή», δήλωσε στους δημοσιογράφους o Aνουάρ Γκαργκάς, σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής των Εμιράτων μια ημέρα προτού οι ΗΠΑ βομβαρδίσουν τις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις το περασμένο Σαββατοκύριακο. «Αν επιλέξουμε να αντιμετωπίσουμε τα πάντα με ένα σφυρί, τίποτα δεν θα μείνει όρθιο», τόνισε ο ίδιος.
Πηγή: WSJ
