«Πάει ο Μάο, άνοιξε τις πόρτες στους αμερικάνους», θυμάμαι τον αριστερό από τα γεννοφάσκια του πατέρα μου, να λέει κουνώντας επιτιμητικά το κεφάλι καθώς βλέπαμε στην ασπρόμαυρη οθόνη του ΡΙΚ, την υποδοχή στο Πεκίνο του αμερικανού προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον από τον Μάο Τσε Τουνγκ. Ήταν το 1972. Τότε ο Μάο ήταν η Κίνα και η Κίνα ο Μάο, με «Το Κόκκινο Βιβλιαράκι» του, την «Πολιτιστική του Επανάσταση» και ένα σοσιαλισμό μεταξύ ολοκληρωτισμού και πείνας.
Στον παράλληλό της, ο «υγιής σοσιαλισμός» της Σοβιετικής Ένωσης και στον αντίποδα ο απαστράπτων καπιταλισμός του Νίξον. Αποβιβαζόμενος, 45 χρόνια μετά (29/10/2017), στο αεροδρόμιο του Πεκίνου μαζί με άλλους 12 συναδέλφους από την Κύπρο, ύστερα από την ευγενή πρόσκληση του Κινέζου πρέσβη στη Λευκωσία, οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες της μνήμης κατέρρεαν η μία μετά την άλλη και τη θέση τους έπαιρναν οι πανέγχρωμες digital εικόνες ενός σοσιαλισμού που κράτησε τον μονοκομματισμό του αλλά στο παζάρι τρέχει με τρένα των 400 χλμ. την ώρα και ρυθμούς ανάπτυξης που αγγίζουν το 7%.
Αντίθετα με τον «υγιή σοβιετικό σοσιαλισμό», όπου η νομενκλατούρα δεν άντεξε στο λίπος της καλοπέρασής της και κατακρημνίστηκε, αφήνοντας τις πύλες ορθάνοικτες στον επεκτατικό καπιταλισμό, οι κινέζοι ηγέτες που ακολούθησαν τον Μάο, προσαρμόστηκαν στις επιταγές του σύγχρονου κόσμου και σήμερα με τον Σι Τζινπίνγκ τιμονιέρη, επιχειρούν να κατακτήσουν τον πλανήτη.
Αιχμή του κινέζικου εγχειρήματος το ασύλληπτο πρότζεκτ των 2 τρισ., του «Belt and Road» ή «Οικονομική Ζώνη του Δρόμου του Μεταξιού» που δημιουργήθηκε το 2013. Σύμφωνα με το Πεκίνο, αποτελεί τη σπουδαιότερη προσφορά της Κίνας στην παγκόσμια κοινότητα σε επίπεδο διεθνών συνεργασιών, αλλά και το δημοφιλέστερο δημόσιο αγαθό στον διεθνή στίβο. Θετικά έχουν ανταποκριθεί ήδη περισσότερες από 100 χώρες και διεθνείς οργανισμοί ενώ 40 έχουν συνάψει και συμφωνίες με το Πεκίνο.
Αρμονία και καινοτομία
Η αρμονία είναι το τρισυπόστατο της αρχαίας κινεζικής φιλοσοφίας που επηρεάζει άμεσα την ψυχοσύνθεση του ενάμιση δισεκατομμυρίου Κινέζων που πιστεύουν: στην αρμονία του ανθρώπου με τη φύση, στην αρμονία της κοινωνίας και στην αρμονία σώματος και πνεύματος. Από το 1949, όταν μετά τον εμφύλιο, ο «μεγάλος τιμονιέρης» Μάο με το χακί χωρίς πέτα σακάκι, κήρυξε την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, κράτους ελεγχόμενου από το Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ), μέχρι πριν από τρεις εβδομάδες, όταν ο σημερινός τιμονιέρης του ΚΚΚ και της χώρας Σι Τζινπίνγκ, με το εμφανώς ακριβό και κομψότατο κουστούμι, διακήρυξε από το βήμα του 19ου Εθνικού Κογκρέσου, ότι στη νέα εποχή που σχεδίασε, «η Κίνα θα γίνει πανίσχυρη δύναμη», κύλησε πολύ νερό στον Κίτρινο Ποταμό, με την αχανή χώρα να ψάχνει κυρίως την αρμονία στην κοινωνία της αλλά και την ηγεμονία στον πλανήτη.
Σε αντίθεση με τα δύο πειράματα του Μάο, το «Άλμα προς τα Εμπρός» και την «Πολιτιστική Επανάσταση», τα οποία έκανε μετά το 1957, αναζητώντας τον κινέζικο δρόμο στον σοσιαλισμό και αποδείχθηκαν καταστροφικά, 60 χρόνια μετά ο Σι Τζινπίνγκ, «με εργαλείο την οικονομία της αγοράς», όπως μας εξήγησε αξιωματούχος της κυβέρνησης, η Κίνα μετεξελίσσεται σε χώρα καινοτομίας, με αιχμές την αεροδυναμική, τον κυβερνοχώρο και τις μεταφορές.
Πεκίνο με ελληνική υποδοχή
Στο υπερσύγχρονο αεροδρόμιο μας υποδέχθηκαν συνάδελφοι της ελληνικής υπηρεσίας του Chinese Radio International, που μας συστήθηκαν με τα ελληνικά τους ονόματα που τους έδωσαν οι καθηγητές τους: Άρτεμις, Μάνος και Αναστασία! Ευγενείς, μειλίχιοι και πρόθυμοι, διευκόλυναν κάθε στιγμή της παραμονής μας στη φιλόξενη χώρα τους. Το Πεκίνο, όσο είδαμε, μια τεράστια σύγχρονη μεγαλούπολη, με ουρανοξύστες και πανύψηλα οικιστικά συγκροτήματα που ηρεμεί μόνο μερικές ώρες το βράδυ και ξυπνά πολύ πρωί για να πιάσει δουλειά, αν και πολλά μικρά καταστήματα είναι ανοικτά όλο το 24ωρο. Τα ξενοδοχεία άνετα και καθαρά, με την αγγλική γλώσσα να έχει δυσκολίες «διακίνησης», το πρόγευμα όμως, κινέζικο και ευρωπαϊκό να αγγίζει 5 (κίτρινα) αστέρια! Συνεργούντως του Jet lag ξύπνησα στις 5:30 και κοιτάζοντας στον δρόμο είδα και τις 6 λωρίδες γεμάτες αυτοκίνητα. Η κίνηση στους δρόμους έσπρωχνε τη μέρα να ξημερώσει.
Εμείς το πήγαμε κανονικά. Με το λεωφορείο κατεβήκαμε κατά τις 9:30 στη Hutong, σ’ ένα υπέροχο πεζόδρομο με παραδοσιακά μαγαζάκια και παρτέρια. Κάναμε –αλίμονο– μερικά ψώνια, δοκιμάσαμε εδέσματα και ήπιαμε καφέ στο Sturbacks! Μισή ώρα με τα πόδια από τη Hutong είναι η λίμνη του Πεκίνου. Θαυμάσιο μέρος για χαλάρωση και φωτογραφίες. Κι ύστερα σαν τη Γερακίνα του άσματος κινήσαμε για την κυπριακή πρεσβεία, όπου μας περίμενε ο πρέσβης Άγις Λοΐζου και το προσωπικό με στρωμένο ένα υπέροχο μπουφέ. Ζεστή υποδοχή, σαν στο (κινέζικο) σπίτι μας! Δυο-τρεις δεκάδες οι Κύπριοι στην Κίνα –κυρίως φοιτητές, που έχουν επαφή με την εκεί διπλωματική μας αποστολή, πολλή η δουλειά και πολλαπλάσιες οι προοπτικές αλλά η Κύπρος μικρή και οι δυνατότητες περιορισμένες.
Στο ΥΠΕΞ… απέναντι!
Νωρίς το βράδυ, είχαμε συνάντηση-δείπνο με τον υφυπουργό Επικοινωνίας του Υπουργείου Εξωτερικών, όχι ακριβώς στο Υπουργείο αλλά σε ένα παραδοσιακό κινέζικο εστιατόριο απέναντι! Εκεί μάθαμε αρκετά από αυτά που γίνονται ή και προγραμματίζονται για τα επόμενα 30 χρόνια, όπως αποφασίστηκαν στο 19ο Εθνικό Κογκρέσο, για τις «Έννοιες Διακυβέρνησης του Σι Τζινπίνγκ», που τις πήραμε και σε βιβλίο και που ως κορυφαία εμφανίζεται η πραγματεία του για τους «Τέσσερις Ανέμους» που πρέπει να φυσήξουν – κατά του φορμαλισμού, της γραφειοκρατίας, της εκκεντρικότητας και του ηδονισμού! Επιστέγασμα της πρώτης ουσιαστικά μέρας στο Πεκίνο ήταν η επίσκεψή μας σε ένα mall όπου πήραμε το βάφτισμα του πυρός στο κινέζικο παζαρλίκι. Σου ζητάνε 100, καταλήγετε στα 25 και είσαι και σίγουρος ότι μπορούσες να το πάρεις και πιο φτηνά. Έτσι είναι όμως το παιχνίδι!
Οι οικοδεσπότες μας
Την επόμενη η Άρτεμις, ο Μάνος και η Αναστασία μας πήγανε στο Chinese Radio International, τους οικοδεσπότες μας στην Κίνα. Πρόκειται για ένα επιβλητικό μέγαρο με φρουρούς και διατυπώσεις που μετρά 76 χρόνια ύπαρξης, εκπέμπει σε 65 γλώσσες –μεταξύ των οποίων και η ελληνική, και διαδικτυακά ενώ πλέον έχει και τηλεοπτικές εκπομπές. Μας υποδέχθηκαν αρχικά με ένα digital καλωσόρισμα. Ο πρόεδρος του Δ.Σ. Γουάνγκ Γκεγκνιάν, ο οποίος τον Απρίλη είχε επισκεφθεί την Κύπρο, μας φίλεψε τσάι και μας ενημέρωσε για το CRI ενώ στο επίσημο μέρος τα είπανε με τον πρόεδρο του Δ.Σ. του ΡΙΚ Θανάση Τσώκο και του ΚΥΠΕ Λάρκο Λάρκου, για τις προοπτικές συνεργασίας.
Το Σινικό Τείχος
Από τη στιγμή που μπορείς να το δεις από το διάστημα, είναι κρίμα να είσαι στο Πεκίνο και να μην επισκεφθείς το Σινικό Τείχος. Πρόκειται για το μεγαλύτερο μνημείο που έκτισε ο άνθρωπος, έχει έκταση 8.851 χλμ. και εκτιμάται ότι στην κατασκευή του που κράτησε αιώνες πέθαναν πέραν των 2 εκατ. ανθρώπων. Εμείς ανεβήκαμε επάνω με τελεφερίκ, δοκιμάσαμε τις αντοχές μας για ένα δίωρο και νιώσαμε το δέος του ύψους και του μεγέθους σε υπερθετικό βαθμό.
Η Απαγορευμένη Πόλη και ο ποδαρόδρομος
Για να μπεις στην Απαγορευμένη Πόλη, πρέπει να περάσεις από τη μεγαλύτερη πλατεία στον κόσμο την Τιενανμέν, που το 1989 έγινε θέατρο της φοιτητικής εξέγερσης. Εκεί είναι το επιβλητικό μέγαρο του Κοινοβουλίου, η «Αίθουσα του Λαού» και απέναντι από ένα εξίσου εντυπωσιακό κτίσμα σε κοιτάζει από το τεράστιο πορτρέτο του ο Μάο, λες και πρέπει να πάρεις την έγκρισή του για να μπεις στην Απαγορευμένη Πόλη, το πιο δημοφιλές αξιοθέατο του Πεκίνου. Πρόκειται για σύμπλεγμα αυτοκρατορικών ανακτόρων που φιλοξένησαν τις δυναστείες Μινγκ και Κινγκ, σε 980 κτίρια και 8.704 δωμάτια. Στην Πόλη, εξ ου και απαγορευμένη, δεν μπορούσαν να μπουν άνθρωποι άνευ αξιώματος. Από την Πύλη εισόδου μέχρι την Πύλη εξόδου είναι πάνω-κάτω 3 ώρες ποδαρόδρομος! Πάρτε μαζί σας νερό και αφήστε πίσω τους αναπτήρες.
Σαγκάη με ταχύτητα 400 χλμ. την ώρα
Από τον περασμένο Σεπτέμβριο μια νέα σειρά τρένων υψηλών ταχυτήτων με την ονομασία Fuxing, (Αναζωογόνηση) κάνει το ταξίδι Πεκίνου και Σαγκάης με ταχύτητες που αγγίζουν σχεδόν τα 400 χλμ. Με τέτοιες ταχύτητες ταξιδέψαμε για τη Σαγκάη, το μεγαλύτερο εμπορικό και χρηματοοικονομικό κέντρο της Κίνας, όπου φτάσαμε νύχτα και το επόμενο πρωί φύγαμε για την πόλη Χανγκτζού, όπου το Σεπτέμβρη του 2016 είχε γίνει η σύνοδος των G20. Πρόκειται για μια μικρή ιστορική πόλη των 9 εκατ., πρωτεύουσα της επαρχίας Ζετζιάνγκ και μία από τις επτά αρχαίες πρωτεύουσες της Κίνας. Σήμερα είναι πόλη τεχνολογικής αιχμής, το Σίλικον Βάλεϊ της Κίνας, με εταιρίες κολοσσούς, όπως η HIKVISION, που δημιουργεί π.χ. drones, ρομπότ αλλά και όλων των ειδών τις κάμερες, που αν και δεν σου δείχνουν το μέλλον σου σίγουρα προδιαγράφουν το μέλλον της ηλεκτρονικής τεχνολογίας. Τα ποσά δε των επενδύσεων που γίνονται είναι εκκωφαντικά.
Η Σαγκάη των ελεύθερων ζωνών
Η επιστροφή μας στη Σαγκάη μας οδήγησε την επόμενη μέρα στον μεγαλύτερο οίκο των ΜΜΕ, με χιλιάδες εργαζόμενους, δεκάδες έντυπα και ηλεκτρονικά Μέσα. Οι αριθμοί και τα στοιχεία είναι τόσα και τέτοια που σε κάνουν να νιώθεις μυρμήγκι απέναντι σε ελέφαντα. Εκεί που είχαμε μια στενάχωρη κουβέντα ήταν η χρήση των δυτικών μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπως facebook, twitter και του Google που στη χώρα με τους περισσότερους χρήστες του διαδικτύου, είναι αποκλεισμένα. Όπως μας ελέχθη επισήμως οι Κινέζοι είναι ευτυχείς με τη δική τους μηχανή αναζήτησης και μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ τα αμερικανικής προέλευσης αντίστοιχα διάκεινται κατά κανόνα εχθρικά στην Κίνα.
Τελευταίος επίσημος σταθμός μας στη Σαγκάη ήταν Δοκιμαστικής Ζώνης, όπου ο διευθυντής Τύπου Γιανγκ Γινγκ, εξήγησε ότι από το 2013 που έχει ιδρυθεί έχει μέχρι σήμερα προσελκύσει 48.000 επενδύσεις οι 8.000 των οποίων ξένες κυρίως από το Χονγκ Κονγκ, την Αμερική και την Ευρώπη. Μόνο το 2015 έχουν επενδυθεί 50 δισ. δολάρια, ενώ έχουν περιορίσει τους κανόνες εγγραφής μιας νέας εταιρείας από 190 σε 95 τον χρόνο σε μια μέρα, γεγονός που προσελκύει διαρκώς και νέες επενδύσεις.
Το φαγητό!
«Δεν μπορείς να επισκεφθείς το Πεκίνο χωρίς να δεις το Σινικό Τείχος ή να δοκιμάσεις ψητή πάπια», λέει μια κινεζική παροιμία. Οι 13 Κύπριοι δημοσιογράφοι τα κάναμε και τα δύο με το φαγητό σε υπερθετικό βαθμό. Υπέροχα πιάτα, σε καταπληκτικά εστιατόρια. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ένα παραδοσιακό εστιατόριο στη Σαγκάη, με πολύ κόσμο όπου μπορείς να επιλέξεις όσα πιάτα θες. Εμείς ως γνήσιοι Κύπριοι επιλέξαμε φουλ μενού, με την τιμή στα 15 ευρώ ανά άτομο!
