Kathimerini.gr
Ξένια Κουναλάκη
Αποκαρδιωτικά ήταν τα αποτελέσματα από τον πρώτο γύρο των περιφερειακών εκλογών για το κόμμα του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, Δημοκρατία σε Κίνηση (La République en Marche), που ήρθε πέμπτο, και τον ακροδεξιό Εθνικό Συναγερμό της Μαρίν Λεπέν, ο οποίος κατάφερε να προηγηθεί μόνο σε μία περιοχή, αυτήν της Προβάνς, των Αλπεων και της Κυανής Ακτής, με πιθανότερη εξέλιξη την απώλειά της κατά τον σημερινό δεύτερο γύρο.
Οι δύο επικρατέστεροι μονομάχοι ενόψει των προεδρικών εκλογών του 2022 υπέστησαν δεινή ήττα και προσανατολίζονται τώρα στην αναθεώρηση της στρατηγικής τους, καθώς το μόνο ασφαλές συμπέρασμα από την αναμέτρηση είναι πως αμφότεροι απέτυχαν να εμπνεύσουν το εκλογικό σώμα, το οποίο στη συντριπτική του πλειοψηφία έμεινε σπίτι του.
Η στρατηγική επανεκλογής του Μακρόν μέχρι στιγμής είναι η αναπόδραστη επιλογή μεταξύ μιας νέας θητείας του και της ανάδειξης της επικίνδυνης ακροδεξιάς αντιπάλου του στην προεδρία. Η προοπτική μιας ανόδου αρχικά του ακροδεξιού ιδρυτή του Εθνικού Μετώπου Ζαν-Μαρί Λεπέν και τώρα της κόρης του ενεργοποιούσε ανέκαθεν τα δημοκρατικά αντανακλαστικά των υπόλοιπων κομμάτων, που δημιουργούσαν μια πολιτική υγειονομική ζώνη απέναντί τους και συσπειρώνονταν γύρω από τον εκάστοτε αντίπαλό τους. Το επιτυχημένο μέχρι σήμερα χαρτί αναμένεται να ξαναπαίξει ο Μακρόν του χρόνου. Ωστόσο, οι παλινωδίες του, οι φτωχές κυβερνητικές επιδόσεις του και τα ερωτήματα γύρω από τον χαρακτήρα του δημιουργούν αμφιβολίες κατά πόσον είναι ο Γάλλος πρόεδρος ικανός να επικρατήσει της Ακροδεξιάς, σημειώνουν σε ανάλυσή τους οι Financial Times. Μπορεί το κόμμα της Λεπέν να σημείωσε επίσης ταπεινωτική εμφάνιση, αλλά η ήττα αυτή δεν μπορεί να πιστωθεί στο κόμμα του Μακρόν.
Εκείνοι που μπορούν να μιλήσουν για ισχυρή παρουσία στις τοπικές εκλογές είναι οι κεντροδεξιοί Ρεπουμπλικανοί και οι σύμμαχοί τους, ειδικά ο Ξαβιέ Μπερτράν, επικεφαλής της πρώην βιομηχανικής περιοχής στη βόρεια Γαλλία, της διοικητικής περιφέρειας Ο-ντε-Φρανς, όπου το κόμμα έχει στιβαρή εκλογική βάση. Ετσι ο Μπερτράν θα μπορούσε να αποτελέσει απειλή για τον Μακρόν στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, υπό τον όρο βέβαια ότι η συνήθως κατακερματισμένη γαλλική Δεξιά θα καταφέρει να ενωθεί γύρω από την υποψηφιότητά του. Σε προσωπικό επίπεδο, η καλή εμφάνισή του αποτελεί δικαίωση για τον συντηρητικό «επαρχιώτη», τον οποίο αποκήρυτταν μέχρι πρότινος οι παρισινές ελίτ.
Η περίπτωση Ζεμούρ
Για τη Λεπέν το πρόβλημα είναι η αδιαφορία των ψηφοφόρων της. Η πιο ορατή αιτία είναι ότι οι περιφερειακές εκλογές δεν κινητοποιούν τους πολίτες σε τέτοιο βαθμό όσο οι προεδρικές, αν και το 2015 το κόμμα της είχε θριαμβεύσει. Μια δεύτερη εξήγηση θα μπορούσε να είναι ότι η πανδημία δεν ευνόησε σε γενικές γραμμές τα ευρωπαϊκά ακροδεξιά κόμματα. Τέλος, πολλοί παρατηρητές θεωρούν πως ίσως η Λεπέν έχει χάσει πλέον το αντισυστημικό προφίλ της και έχει γίνει και η ίδια μέρος του κομματικού κατεστημένου στα μάτια των ψηφοφόρων της. Γι’ αυτό άλλωστε διακινείται το σενάριο μιας υποψηφιότητας του τηλεαστέρα, ακτιβιστή της γαλλικής Alt-right, Ερικ Ζεμούρ, ο οποίος θα μπορούσε να την υποσκελίσει από τα δεξιά. To γεγονός ότι η Λεπέν έχει εγκαταλείψει ορισμένες από τις πλέον ακραίες θέσεις της, την καθιστά ευάλωτη σε μια υπερσυντηρητική υποψηφιότητα, σαν αυτήν του Ζεμούρ. Ο αλγερινής καταγωγής δημοσιογράφος έχει γίνει διάσημος με τις προκλητικές απόψεις του περί «μεγάλης αντικατάστασης», μιας θεωρίας συνωμοσίας, που θέλει τους Ευρωπαίους να αντικαθίστανται σταδιακά από μετανάστες. Παράλληλα μοιράζεται με τον Τζόρνταν Πίτερσον την άποψη ότι οι δυτικές κοινωνίες πάσχουν από μια κρίση του ανδρικού φύλου.
Συγκεχυμένο είναι το πεδίο και στην Αριστερά, καθώς ήττα υπέστη και η δήμαρχος του Παρισιού, Αν Ινταλγκό, η οποία στήριξε τη δημοσιογράφο Οντρέ Πιλβάρ για την προεδρία της περιφέρειας (μόλις 11% των ψήφων), με τον Ζιλιέν Μπαγιού, επικεφαλής της λίστας των Οικολόγων, να αναλαμβάνει επικεφαλής ενιαίου ψηφοδελτίου με την Αριστερά στον σημερινό δεύτερο γύρο. Η Ινταλγκό έχει αφήσει να εννοηθεί πως σκοπεύει να κατέβει στις προεδρικές εκλογές, λέγοντας ότι μια γυναίκα πρόεδρος της χώρας θα άλλαζε τη σχέση του γαλλικού λαού με την εξουσία. Κατά τη γνώμη της, η αποξένωση της μεσαίας τάξης από την πολιτική είναι τέτοια, ώστε η Γαλλία κινδυνεύει με άνοδο του λαϊκισμού και διάβρωση των δημοκρατικών θεσμών. Οι Σοσιαλιστές ωστόσο δεν έχουν συνέλθει ακόμη από την προεδρία του Φρανσουά Ολάντ (2012-2017), ο οποίος έφυγε από το Μέγαρο των Ηλυσίων τόσο αντιδημοφιλής ώστε δεν έκανε καν τον κόπο να ξαναβάλει υποψηφιότητα.
Στο μεταξύ, στους κερδισμένους του πρώτου γύρου ήταν ο 41χρονος ηγέτης των Πρασίνων, Μπαγιού, ο οποίος απέσπασε 13% και εξασφάλισε την υποστήριξη των Σοσιαλιστών και του αριστερού κόμματος του Ζαν-Λικ Μελανσόν. Πολιτικοί αναλυτές θεωρούν πως η επίδοση του Μπαγιού και η συσπείρωση της Αριστεράς γύρω του στον δεύτερο γύρο συνιστούν μια υπενθύμιση ότι είναι πρόωρο να εκφωνηθεί ο επικήδειός της, παρά τον διχασμό και τα τραύματα που της προκάλεσε η εκλογική νίκη Μακρόν το 2017.
Η αποχή είναι το μήνυμα
Το γεγονός ότι μόλις το ένα τρίτο των ψηφοφόρων προσήλθε στις κάλπες, ενώ στις ηλικίες 18-24 ετών η αποχή ξεπέρασε το 80%, καθιστά δύσκολη την εξαγωγή συμπερασμάτων για τις προσεχείς προεδρικές εκλογές. Ήταν το χαμηλότερο ποσοστό συμμετοχής από το 1958, με εξαίρεση το δημοψήφισμα του 2000 για τη διάρκεια της προεδρικής θητείας. «Η αποχή είναι ένα μήνυμα. Ο γαλλικός λαός λέει στους πολιτικούς ότι δεν τους εμπιστεύεται», ήταν η ερμηνεία του υπουργού Εσωτερικών, Ζεράρ Νταρμανέν. Εξίσου απογοητευμένη από το αποτέλεσμα εμφανίστηκε και η Μαρίν Λεπέν. Πάντως, οι αναλυτές συμφωνούν ότι δεν είναι δυνατόν το αποτέλεσμα των περιφερειακών εκλογών να αποτελέσει πρόκριμα για την κρίσιμη αναμέτρηση του 2022, αφού π.χ. και η Δεξιά και οι Σοσιαλιστές, που σημείωσαν καλές επιδόσεις, δεν έχουν –προς το παρόν τουλάχιστον– κάποιον σοβαρό υποψήφιο πρόεδρο.
