Kathimerini.gr
Επί 18 μήνες, ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου απέφευγε τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα, εν μέρει επειδή κάτι τέτοιο θα μπορούσε να διαλύσει την εύθραυστη κυβερνητική συμμαχία του και να οδηγήσει σε πρόωρες εκλογές που, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, ήταν πιθανό να χάσει.
Πλέον, μετά τα ισραηλινά πλήγματα στο Ιράν και την επίθεση των ΗΠΑ σε κρίσιμες πυρηνικές εγκαταστάσεις της Τεχεράνης, η θέση του Νετανιάχου έχει σαφώς ενισχυθεί. Στο εσωτερικό, επικρατεί ευφορία για την επιχείρηση κατά του Ιράν και η δημοφιλία του βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα από την έναρξη του πολέμου, τον Οκτώβριο του 2023. Αν η κυβέρνησή του κατέρρεε αύριο, ο Νετανιάχου θα είχε βάσιμες ελπίδες επανεκλογής.
Αναλυτές εκτιμούν ότι η ενίσχυση της θέσης του, του επιτρέπει να αψηφά τις πιέσεις των κυβερνητικών εταίρων του και να επιδεικνύει μεγαλύτερη ευελιξία στη διαχείριση της κρίσης στη Γάζα.
«Είναι πιο ισχυρός από ποτέ τα τελευταία χρόνια», σχολίασε ο Μίτσελ Μπαράκ, πρώην σύμβουλός του. «Οταν βρίσκεσαι σε τέτοια θέση, μπορείς να κλείσεις μια συμφωνία, να βάλεις τέλος στον πόλεμο, χωρίς να φοβάσαι ότι θα πέσει η κυβέρνησή σου ή ότι θα απομακρυνθείς από την εξουσία».
Μέχρι στιγμής, πάντως, ο Νετανιάχου δεν έχει επιδείξει δημοσίως κάποιο σημάδι για αλλαγή στάσης στη Γάζα. Εμμένει στη γραμμή ότι ο πόλεμος δεν μπορεί να λήξει αν δεν παραδοθεί η Χαμάς και αν δεν εξοριστεί η ηγεσία της – όροι που η Χαμάς απορρίπτει. Την Τρίτη, το γραφείο του επανέλαβε πως «η Χαμάς είναι το μόνο εμπόδιο για την ειρήνη» και ότι «οφείλει να απελευθερώσει όλους τους ομήρους, να παραδοθεί, να εγκαταλείψει τη Γάζα και να αποσυρθεί από την εξουσία».
Ωστόσο, αναλυτές αλλά και σύμμαχοι του Νετανιάχου υποστηρίζουν πως ο ίδιος διαθέτει πλέον το απαραίτητο πολιτικό κεφάλαιο για να χαράξει νέα πορεία. Σύμφωνα με μέλος του συνασπισμού, που μίλησε υπό καθεστώς ανωνυμίας, οι Ισραηλινοί εκπρόσωποι στις διαπραγματεύσεις για εκεχειρία έχουν λάβει πλέον εντολή «μεγαλύτερης ευελιξίας».
Η ισραηλινή κυβέρνηση παρουσίασε σήμερα μία λίστα με τα «επιτεύγματα» της 12ήμερης σύγκρουσης με το Ιράν: περιορισμός της πυρηνικής απειλής, πλήγματα σε αποθήκες βαλλιστικών πυραύλων, δεκάδες νεκροί παραστρατιωτικοί και καταστροφή στρατηγικών στόχων στην καρδιά της Τεχεράνης. Η πραγματική έκταση, ωστόσο, των ζημιών στο πυρηνικό πρόγραμμα της Ισλαμικής Δημοκρατίας παραμένει άγνωστη, κυρίως λόγω της αβεβαιότητας για την τύχη των αποθεμάτων εμπλουτισμένου ουρανίου.
Στο εσωτερικό του Ισραήλ, οι λεπτομέρειες έχουν μικρότερη σημασία από τη συνολική εικόνα, σχολιάζουν οι New York Times. Ακόμα και οι πιο σφοδροί επικριτές του Νετανιάχου παραδέχονται ότι η επιτυχία της εμπλοκής των ΗΠΑ στην επίθεση κατά του Ιράν ήταν εντυπωσιακή. Στα μέσα ενημέρωσης, πληθαίνουν οι εικασίες ότι ενδέχεται να επιχειρήσει σύντομα να τερματίσει τον πόλεμο στη Γάζα, να προκηρύξει πρόωρες εκλογές και να διεκδικήσει επανεκλογή με «όπλο» τη νίκη του κατά του Ιράν. Πιθανό αντάλλαγμα μπορεί να είναι η επιστροφή δεκάδων Ισραηλινών ομήρων, ζωντανών και νεκρών.
Ομως οι σκληροπυρηνικοί του συνασπισμού του δεν οπισθοχωρούν: ο υπουργός Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς δήλωσε ότι «το Ισραήλ πρέπει να επιστρέψει με πλήρη ισχύ στη Γάζα για να ολοκληρώσει την αποστολή: να καταστρέψει τη Χαμάς και να φέρει πίσω τους ομήρους».
Αναλυτές εκτιμούν πως ο Νετανιάχου ίσως καθυστερήσει τις όποιες κινήσεις για πιθανή συμφωνία μέχρι το κλείσιμο της Βουλής στα τέλη Ιουλίου, για τις θερινές διακοπές. Κατά τη διάρκεια αυτού του διαστήματος, δεν μπορεί να γίνει πρόταση μομφής, άρα θα έχει περιθώριο χρόνου μέχρι το φθινόπωρο.
«Η επιχείρηση στο Ιράν του δίνει το πολιτικό κεφάλαιο που χρειαζόταν για τις επόμενες εκλογές και μπορεί πλέον να ρισκάρει ακόμα και την πτώση της κυβέρνησης», δήλωσε η Ισραηλινή πολιτική αναλύτρια Ταλί Σαλέβ. «Ομως δεν είναι βέβαιο ότι θέλει τόσο άμεσα εκλογές».
Αλλωστε, ακόμα και αν ο Νετανιάχου επιδείξει ευελιξία, η Χαμάς μπορεί να μπλοκάρει ή να καθυστερήσει τις διαπραγματεύσεις, όπως έκανε και πέρυσι. Οι ηγέτες της θεωρείται απίθανο να δεχτούν τον όρο της εξορίας, που για το Ισραήλ αποτελεί «κόκκινη γραμμή».
Το μεγάλο αγκάθι παραμένει η εκεχειρία. Η Χαμάς ζητά τον τερματισμό των εχθροπραξιών για να επιβιώσει πολιτικά, ενώ το Ισραήλ θέλει μόνο προσωρινή συμφωνία, ώστε να διατηρήσει τη δυνατότητα επιστροφής στη μάχη, όπως έκανε τον Μάρτιο.
Πλέον, όμως, ορισμένοι πιστεύουν ότι ο Νετανιάχου μπορεί να δείξει μεγαλύτερη διάθεση για συμβιβασμό, αφού δεν θα φαίνεται πλέον ότι υποχωρεί από θέση αδυναμίας. Η επίθεση της 7ης Οκτωβρίου από τη Χαμάς είχε καταστρέψει τη φήμη του ως προστάτη της ασφάλειας του Ισραήλ. Ομως με τα πλήγματα στο Ιράν και στη Χεζμπολάχ στον Λίβανο, ο Νετανιάχου επιχειρεί να οικοδομήσει εκ νέου το προφίλ του.
«Προσπαθεί να “απομακρυνθεί” όσο περισσότερο γίνεται από το φιάσκο της 7ης Οκτωβρίου, ώστε να πάει στις εκλογές με μια διαφορετικό αφήγημα», λέει η Σαλέβ. «Η εκστρατεία κατά του Ιράν του προσφέρει αυτή την επιλογή».
Ωστόσο, δεν είναι βέβαιο ότι αυτή η έκλαμψη επιτυχίας θα έχει και διάρκεια. Αν το Ιράν επανεκκινήσει γρήγορα το πυρηνικό του πρόγραμμα ή αν αποδειχθεί ότι τα πλήγματα ΗΠΑ και Ισραήλ δεν ήταν τόσο αποτελεσματικά όσο φάνηκε αρχικά, τότε το αφήγημα της «νίκης» μπορεί να καταρρεύσει.
Η Ισραηλινή πολιτική επιστήμων Νέτα Ορεν, που έχει κάνει διατριβή στην επίδραση των κρίσεων στην ισραηλινή κοινή γνώμη, παραλληλίζει την τρέχουσα κατάσταση με τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ το 1973: και τότε μετά την αρχική αποτυχία, ακολούθησε στρατιωτική ανάκαμψη. Τελικά, ο πόλεμος έμεινε στη συλλογική μνήμη ως αποτυχία.
«Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με τον Νετανιάχου», εκτιμά η Ορεν, συγγραφέας του βιβλίου «Το Ισραήλ υπό τον Νετανιάχου». «Σήμερα τα μέσα παρουσιάζουν την εκστρατεία στο Ιράν ως θρίαμβο, αλλά μακροπρόθεσμα δεν γνωρίζουμε πώς θα καταγραφεί στην Ιστορία».
