Η φράση «εγγυήσεις ασφάλειας» ακούγεται ολοένα περισσότερο τους τελευταίους μήνες στην Ευρώπη, καθώς συνεχίζονται οι συζητήσεις και οι διαπραγματεύσεις για εκεχειρία στην Ουκρανία. Αλλά τι σημαίνει;
Καθώς η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ είναι εκτός συζήτησης για το άμεσο μέλλον, οι εγγυήσεις ασφαλείας έχουν βρεθεί στο επίκεντρο της διπλωματικής προσπάθειας για κατάπαυση του πυρός.
Το Κίεβο ισχυρίζεται ότι χωρίς αυτές τίποτα δεν θα εμπόδιζε τη Ρωσία από το να επιτεθεί ξανά στο μέλλον.
Τι συζήτησαν Τραμπ – Πούτιν για τις εγγυήσεις
Ο Στιβ Γουίτκοφ, ειδικός απεσταλμένος του Ντόναλντ Τραμπ που βρισκόταν στην Αλάσκα την Παρασκευή, κατά τη σύνοδο του Αμερικανού προέδρου με τον Ρώσο ομόλογό του, δήλωσε χθες, Κυριακή στα αμερικανικά Μέσα ότι η Ρωσία συμφώνησε να επιτρέψει στις ΗΠΑ και την Ευρώπη να προσφέρουν στην Ουκρανία «ισχυρές» εγγυήσεις ασφάλειας στο πλαίσιο ενδεχόμενης ειρηνευτικής συμφωνίας.
Ωστόσο, δεν είναι ακόμη σαφές ποια μορφή θα έχουν αυτές οι εγγυήσεις.
Ο Γουίτκοφ, περίπου ένα 24ωρο πριν από τη σημερινή συνάντηση Ουκρανίας και Ευρωπαίων με τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο, σε δηλώσεις του στο CNN ανέφερε ότι στη σύνοδο κορυφής της Αλάσκας συμφωνήθηκε πως οι ΗΠΑ και η Ευρώπη θα διασφαλίσουν «διατύπωση παρόμοια με του ‘Αρθρο 5′ του ΝΑΤΟ για να καλύψουν τις ανάγκες για εγγυήσεις ασφάλειας» της Ουκρανίας.
Παρόλο που ο διαπραγματευτής του Αμερικανού προέδρου συνέκρινε τις εγγυήσεις με το «όλοι για έναν» του «Αρθρου 5» του ΝΑΤΟ πάντως, ο Τραμπ δεν έχει ακόμη καταστήσει σαφές το εύρος των εγγυήσεων.
Τι προβλέπει το «Αρθρο 5» του ΝΑΤΟ
Το «Αρθρο 5» είναι η συμφωνία του ΝΑΤΟ που ορίζει ότι ένοπλη επίθεση εναντίον ενός κράτους μέλους θεωρείται επίθεση εναντίον και των 32 μελών του. Η περίφημη ρήτρα ορίζει ότι τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ θα υπερασπιστούν έναν σύμμαχο που δέχεται επίθεση.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι χαρακτήρισε την απόφαση των ΗΠΑ να προσφέρουν εγγυήσεις ασφαλείας ως «ιστορική».
Μετά την άφιξή του στην Ουάσιγκτον νωρίτερα σήμερα, ο Ζελένσκι ευχαρίστησε τον Τραμπ για την πρόσκληση στον Λευκό Οίκο σε ανάρτηση στο X.
«Ολοι μοιραζόμαστε την έντονη επιθυμία να τερματιστεί αυτός ο πόλεμος γρήγορα και αξιόπιστα. Και η ειρήνη πρέπει να είναι διαρκής», έγραψε.
«Είμαι βέβαιος ότι θα υπερασπιστούμε την Ουκρανία, θα εγγυηθούμε αποτελεσματικά την ασφάλεια και ότι ο λαός μας θα είναι πάντα ευγνώμων στον πρόεδρο Τραμπ, σε όλους τους Αμερικανούς και σε όλους τους εταίρους και συμμάχους μας για την υποστήριξη και την πολύτιμη βοήθειά τους».
Ποιος ο ρόλος των Ευρωπαίων
Οι Ευρωπαίοι από την πλευρά τους, έχουν δεσμευτεί πως μία «συμμαχία των προθύμων» – ομάδα συμμάχων της Ουκρανίας που περιλαμβάνει τη Βρετανία, τη Γαλλία και τη Γερμανία – θα προστατεύσει την ειρήνη στην Ουκρανία εφόσον αυτή επιτευχθεί.
Η ομάδα προτείνει να αναπτυχθεί αυτό που η βρετανική κυβέρνηση έχει περιγράψει ως «δύναμη αποτροπής» μόλις τελειώσει ο πόλεμος, η οποία, σύμφωνα με την Ντάουνινγκ Στριτ, θα «βοηθήσει στην ασφάλεια του ουρανού και των θαλασσών της Ουκρανίας και στην ανασυγκρότηση των ενόπλων δυνάμεων της χώρας».
Ωστόσο, δεν είναι ακόμη σαφές τι θα περιλαμβάνει αυτή η δύναμη ούτε έχει γίνει γνωστό από ποιον θα αποτελείται.
Τι ζητά η Ουκρανία
Η ουκρανική διπλωματία διεκδικεί εγγυήσεις «ανάλογες με εκείνες του ‘Αρθρου 5’ της Συνθήκης του ΝΑΤΟ», κάτι που σύμφωνα με τον Αμερικανό απεσταλμένο, Γουίτκοφ επιτεύχθηκε κατά τη συνάντηση Τραμπ – Πούτιν την Παρασκευή.
«Εγγυήσεις ασφαλείας, ανάλογες με του Αρθρου 5 της Συνθήκης του ΝΑΤΟ ακούγονται καλές», δήλωσε νωρίτερα σήμερα στη Γερμανική Ραδιοφωνία (Deutschlandfunk) ο πρεσβευτής της Ουκρανίας στο Βερολίνο, Ολέξιι Μακάιεφ.
Ο Ουκρανός διπλωμάτης δήλωσε ακόμη ότι «φυσικά η καλύτερη εγγύηση ασφαλείας θα ήταν η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ» και τόνισε ότι η χώρα του θα μπορούσε να προσφέρει πολλά στη Συμμαχία, καθώς διαθέτει ισχυρό και έμπειρο στρατό.
«Αλλά αυτό απαιτεί θάρρος από τους εταίρους μας και πίεση προς τη Ρωσία. Χωρίς πίεση, ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν θα σταματήσει να μας σκοτώνει, καθώς στόχος του είναι η καταστροφή μας», πρόσθεσε ο Μακάιεφ.
Ποιες οι προσδοκίες ενόψει της συνάντησης με τον Τραμπ
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ θα συνομιλήσει πρώτα με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, προτού συναντηθεί με τους ηγέτες τουλάχιστον πέντε ευρωπαϊκών χωρών, καθώς και τους επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ΝΑΤΟ – σε επίδειξη ενότητας στον Λευκό Οίκο από τους βασικούς υποστηρικτές της Ουκρανίας.
Ο αρμόδιος του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) για θέματα εξωτερικής πολιτικής Ρόντεριχ Κιζεβέτερ εμφανίστηκε πάντως «συγκρατημένα αισιόδοξος» για τις σημερινές συνομιλίες στον Λευκό Οίκο, κάνοντας παράλληλα λόγο για «προσπάθεια περιορισμού της ζημιάς».
Αυτή τη στιγμή, δήλωσε στη Βαυαρική Ραδιοτηλεόραση BR, «το θέμα δεν είναι να διαπραγματευτούμε για την Ευρώπη, αλλά το να μην ανταμειφθεί ο επιτιθέμενος, ο οποίος όμως ανταμείβεται».
Ο Κιζεβέτερ τάχθηκε ωστόσο υπέρ της συμμετοχής της Γερμανίας σε πιθανή μελλοντική δύναμη εγγύησης της ασφάλειας της Ουκρανίας.
«Το σύμφωνο αμοιβαίας βοήθειας περιλαμβάνει τη διασφάλιση πιθανής κατάπαυσης του πυρός. Και αυτή η διασφάλιση μπορεί να επιτευχθεί μόνο με χερσαία στρατεύματα», τόνισε ο Κιζεβέτερ.
Πρόσθεσε χαρακτηριστικά, με το βλέμμα στις δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ, ο οποίος απέκλεισε κατηγορηματικά συμμετοχή της Γερμανίας σε χερσαία δύναμη στην Ουκρανία: Η Γερμανία «δεν μπορεί να ηγείται από την κεντρική Ευρώπη και να αρνείται να εμπλακεί επί τόπου. Εμείς οι ίδιοι πρέπει να επανεξετάσουμε τη στρατηγική μας κουλτούρα. Γιατί αν θέλουμε πραγματικά να ηγηθούμε, τότε αυτό σημαίνει ότι πρέπει και να βοηθήσουμε».
Ποιοι οι κίνδυνοι για τον Ζελένσκι
Μετά τη σύνοδο κορυφής στην Αλάσκα, ο Τραμπ φάνηκε να στρέφεται προς τη θέση του Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος επιδιώκει να διαπραγματευτεί για τα εδαφικά ζητήματα προτού η Μόσχα δεσμευτεί για παύση των εχθροπραξιών, κάτι που οι Ευρωπαίοι προσπαθούν απεγνωσμένα να αποφύγουν.
Ο Ρώσος πρόεδρος θέλει να καταλάβει τον έλεγχο ολόκληρης της περιοχής του Ντονμπάς στα ανατολικά, την οποία ο Ζελένσκι έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν πρόκειται να παραχωρήσει.
Ο ηγέτης της Ουκρανίας θα αναγκαστεί να σήμερα να κινηθεί σε τεντωμένο σχοινί, προσπαθώντας να διατηρήσει όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος των εδαφών του, χωρίς να προκαλέσει την οργή του Αμερικανού προέδρου και επιπλήξεις ανάλογες με εκείνες του Φεβρουαρίου, κατά την προηγούμενη συνάντησή τους στο Οβάλ Γραφείο.
Ωστόσο, τουλάχιστον ένα από τα διαπραγματευτικά «χαρτιά» πιθανόν είναι αυτή τη φορά υπέρ του.
Η κυβέρνηση Τραμπ φαίνεται πλέον πρόθυμη να στηρίξει το αίτημα των Ευρωπαίων για εγγυήσεις ασφάλειας και αποτροπή τυχόν ρωσικής επιθετικότητας.
Σε κάθε περίπτωση, οι ηγέτες του ΝΑΤΟ αναμένεται να ασκήσουν πίεση για να διασφαλίσουν ισχυρές διαβεβαιώσεις για τη διατήρηση της εκεχειρίας. Αντίστοιχα, ο Ζελένσκι αναμένεται να δεχθεί σημαντική πίεση από τον Τραμπ, ο οποίος επιδιώκει να επιτύχει την πολυπόθητη ειρηνευτική συμφωνία το συντομότερο δυνατόν.
Με πληροφορίες από Reuters, AFP, AP, BBC, CNN
