Κόκκινο καμπανάκι για το δάσος Τροόδους (εικόνες)

Η τελευταία καταστροφική πυρκαγιά στην ορεινή Λεμεσό, με απώλειες και σε ανθρώπινες ζωές, άφησε πίσω της κενά, παραλείψεις αλλά και τεράστια ερωτηματικά για την ετοιμότητα των κρατικών υπηρεσιών στο κομμάτι πρόληψης και καταπολέμησης. Η μία από τις διαπιστώσεις, ότι ο ανθρώπινος παράγοντας αποτελεί τη σοβαρότερη αιτία πρόκλησης πυρκαγιών, σε αρκετές περιπτώσεις παραμένει κενό γράμμα, μιας και όπως αποδεικνύεται στο κομμάτι αυτό τόσο το κοινό όσο και οι αρμόδιες υπηρεσίες δεν λειτουργούν όσο θα έπρεπε προληπτικά. Η προσπάθεια της πολιτείας να περιορίσει τον ανθρώπινο παράγοντα στην πρόκληση πυρκαγιών μόνο με αύξηση των ποινών, όπως φαίνεται δεν έχει αποδώσει τα αναμενόμενα. Οι τσουχτερές ποινές δεν περιόρισαν την απαγορευμένη ανθρώπινη δραστηριότητα κατά τους θερμούς καλοκαιρινούς μήνες, καθώς και την ανεύθυνη συμπεριφορά κάποιων μέσα σε περιοχές, όπως τα δάση, με μεγάλο βαθμό επικινδυνότητας πρόκλησης πυρκαγιών. Κάτι ανάλογο φαίνεται ότι συνέβη λίγο πριν ή μετά την πυρκαγιά στη Λεμεσό. Σύμφωνα με στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η «Κ», οι τεράστιες καταστροφές που προκλήθηκαν δεν φαίνεται να λειτούργησαν αποτρεπτικά για κάποιους ενοικιαστές στις κρατικές κατοικίες του Τροόδους, οι οποίοι την περίοδο της πυρκαγιάς επιδίδονταν σε επικίνδυνα παιχνίδια με φωτιές για λόγους αναψυχής. Επίσης, τεράστιο ζήτημα φαίνεται να προκύπτει και με τη διοργάνωση εκδηλώσεων κατά τους καλοκαιρινούς μήνες στις παρυφές ή εντός δασικών περιοχών.

Ανευθυνότητα

Την ώρα που κοινότητες της ορεινής Λεμεσού έδιναν μάχη για να τιθασεύουν την καταστροφική πυρκαγιά, κάποιοι ανεύθυνοι εντός του κρατικού δάσους Τροόδους στην κυριολεξία έπαιζαν με τη φωτιά. Όπως φαίνεται ξεκάθαρα στις φωτογραφίες που έχει στη διάθεσή της η «Κ», σε σημεία εντός της περιοχής που βρίσκονται οι κυβερνητικές κατοικίες κάποιοι είχαν δημιουργήσει πρόχειρες εστίες με πέτρες προκειμένου να βάλουν φωτιά ή να ανάψουν κάρβουνα, προφανώς για να απολαύσουν τα αγαπημένα κυπριακά εδέσματα. Σε μία περίπτωση μάλιστα οι ανεγκέφαλοι δεν μπήκαν στον κόπο να δημιουργήσουν ούτε μια στοιχειώδη υποδομή προστασίας, ενώ σε άλλες δύο η πρόχειρη ψησταριά είχε στηθεί δίπλα σε μια κατοικία και η άλλη σε ανοιχτό χώρο και πλησίον δένδρων, όπως φαίνεται στις φωτογραφίες. Βαρύτατες ευθύνες για την απερίσκεπτη έως εγκληματική συμπεριφορά κάποιων, που υπήρξε ενδεχόμενο να προκαλέσουν ανυπολόγιστη περιβαλλοντική καταστροφή, φέρει και το Τμήμα Δημοσίων Έργων, το οποίο είναι αρμόδιο για την ενοικίαση και επιτήρηση των κρατικών κατοικιών του Τροόδους. Ευθύνες βαραίνουν και το Τμήμα Δασών, το οποίο, αν και αρμόδιο για τον έλεγχο εντός των δασών, στην προκειμένη περίπτωση όπως προκύπτει από τα φωτογραφικά στοιχεία δεν λειτούργησε αποτρεπτικά.

Οι κανονισμοί

Η διαχείριση των κυβερνητικών κατοικιών Τροόδους, κατάλοιπο της αγγλικής αποικιοκρατίας, έχει ανατεθεί στο Τμήμα Δημοσίων Έργων, το οποίο είναι αρμόδιο για τη συντήρησή τους, την ενοικίασή τους, και τον έλεγχο όσων τις χρησιμοποιούν. Οι αρμοδιότητες του Τμήματος Δημοσίων Έργων καθώς και οι υποχρεώσεις των ενοικιαστών περιλαμβάνονται στους κανονισμούς που έχουν ετοιμασθεί. Με βάση τους κανονισμούς οι κυβερνητικές κατοικίες Τροόδους παραχωρούνται μόνο σε δημοσίους υπαλλήλους, οι οποίοι έχουν ενημερωθεί για τις προϋποθέσεις ενοικίασής τους. Οι ενοικιαστές είναι υποχρεωμένοι να συμμορφώνονται με 11 κανονισμούς, για τυχόν παραβιάσεις των οποίων προβλέπονται κυρίως χρηματικές ποινές. Αυτό το οποίο όμως προκαλεί αίσθηση είναι η απουσία περιορισμών για χρήση φωτιάς, εντός ιδιαίτερα επικίνδυνων περιοχών και σε περιόδους με υψηλές θερμοκρασίες. Π.χ. οι κανονισμοί μεταξύ άλλων προβλέπουν:

• Το διαδικαστικό ενοικίασης των κατοικιών, του μισθώματος, της παραλαβής και επιστροφής των κατοικιών, ελέγχου του εξοπλισμού των κατοικιών.
• Ο ενοικιαστής είναι υποχρεωμένος να παραδώσει καθαρή την κατοικία μετά το τέλος της μίσθωσης, σε διαφορετική περίπτωση επιβαρύνεται με επιπρόσθετα έξοδα 20%.

Στους κανονισμούς έχει προβλεφθεί μέχρι και η θέση των επίπλων και του υπόλοιπου εξοπλισμού, προκειμένου να διευκολύνεται ο έλεγχος του Τμήματος Δημοσίων Έργων κατά την αποχώρηση των ενοικιαστών. Επιπλέον, οι κανονισμοί περιλαμβάνουν σειρά απαγορεύσεων:

• Απαγορεύεται η φιλοξενία τρίτων προσώπων εκτός από μικρό αριθμό στενών συγγενών ή φίλων.
• Απαγορεύεται η χρήση κυβερνητικής κατοικίας από άλλο δημόσιο υπάλληλο από αυτόν που του παραχωρήθηκε. Παραβάτες θα αποκλείονται από μελλοντική παραχώρηση κατοικίας.
• Τυχόν ζημιές σε έπιπλα και οικιακό εξοπλισμό βαραίνουν τον ενοικιαστή.

Και ενώ στους κανονισμούς παρατηρείται μια ιδιαίτερη αυστηρότητα ως προς τη φιλοξενία κατοικίδιων ζώων, ο συντάκτης των κανονισμών αγνόησε παντελώς να θέσει ένα πλαίσιο για όσους δεν μπορούν να αποχωριστούν τη χρήση ψησταριάς σε ανοιχτούς χώρους ιδιαίτερα επιρρεπείς σε πρόκληση πυρκαγιών. Η «Κ» επιχείρησε αρκετές φορές να έλθει σε επαφή με τα Δημόσια Έργα προκειμένου να λάβει απαντήσεις, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν κατέστη εφικτό.

Το Τμήμα Δασών

Εκτός από τα Δημόσια Έργα ελλείμματα εντοπίζονται και στο Τμήμα Δασών, το οποίο στην προκειμένη περίπτωση θα έπρεπε να είχε εντοπίσει τα περιστατικά χρήσης φωτιάς ή άναμμα κάρβουνων μέσα σε δάσος. Μάλιστα, την περασμένη εβδομάδα το Τμήμα με ανακοίνωσή του προειδοποιούσε με βαριές καμπάνες όσους επιχειρούσαν να κατασκηνώσουν μέσα σε δασικές περιοχές χωρίς άδεια, ενέργεια που όπως αναφέρεται θέτει σε κίνδυνο τα κρατικά δάση. Και ενώ το Τμήμα Δασών ενημέρωνε για τις ποινές που αντιμετωπίζουν οι παραβάτες, φυλάκιση ενός έτους ή €5.000, προσδιόριζε την ανεξέλεγκτη δραστηριότητα μόνο στα Λουτρά της Αφροδίτης, Φοντάνα Αμορόζα και εντός του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα, το οποίο αποτελεί προστατευόμενη και ευαίσθητη περιοχή. Προφανώς το Τμήμα Δασών εντάσσει τις κυβερνητικές κατοικίες σε χαμηλότερη κατηγορία επικινδυνότητας ή θεωρεί ότι βρίσκονται υπό έλεγχο. Κάτι που δεν συμβαίνει στην προκειμένη περίπτωση, όπως επισήμανε χαρακτηριστικά πρώην στέλεχος του Τμήματος Δασών. Ωστόσο, όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, πριν από μερικά χρόνια το Τμήμα Δασών είχε ετοιμάσει μελέτη για τη διαμόρφωση ειδικών χώρων μέσα στις κυβερνητικές κατοικίες του Τροόδους, οι οποίοι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως ψησταριές όταν οι καιρικές συνθήκες το επέτρεπαν. Μελέτη που παρέμεινε σε κάποια συρτάρια.

Από τους κανονισμούς που διέπουν τη λειτουργία και ενοικίαση των κυβερνητικών κατοικιών Τροόδους απουσιάζουν παντελώς πρόνοιες που να θέτουν περιορισμούς στη χρήση φωτιάς για λόγους αναψυχής.

Παρτάρουν καλοκαιριάτικα μέσα στη φύση

Εκτός από τις παρανομίες και αυθαιρεσίες που φαίνεται να σημειώνονται εντός δασών, θέμα προκύπτει και με τη διοργάνωση καλοκαιρινών εκδηλώσεων σε μη αστικές περιοχές. Εκδηλώσεις που συγκεντρώνουν μεγάλο αριθμό συμμετεχόντων και που παρά τα μέτρα που λέγεται ότι λαμβάνονται, ενέχουν τον κίνδυνο πρόκλησης πυρκαγιών. Σύμφωνα με στοιχεία που άντλησε η «Κ» από το wiz-guide, οι φετινές υπαίθριες εκδηλώσεις, κυρίως μουσικές, είναι μειωμένες σε σχέση με προηγούμενες χρονιές. Όπως προκύπτει, η έξαρση του φαινομένου με τη διοργάνωση rave parties σε ορεινές περιοχές ή μέσα σε δασικές εκτάσεις έχει υποχωρήσει. Για φέτος πραγματοποιήθηκε το Φέγγαρος Φεστιβάλ στον Κόρνο σε ξέφωτο δασικής περιοχής, το Farmakas Summer Festival 2025, Keseta Retro Event στο Platres Arena, καθώς και άλλες 25 εκδηλώσεις στα ορεινά της Κύπρου. Από πλευράς των διοργανωτών υποστηρίζεται πως υπάρχει η κατάλληλη προετοιμασία με καθαρισμό των χώρων από εύφλεκτα υλικά, καθώς και προληπτικά μέτρα για αντιμετώπιση έκτακτων περιστατικών.

Από τις φωτογραφίες που δημοσιεύει η «Κ» προκύπτει ότι εντός των κυβερνητικών κατοικιών έχουν κατασκευαστεί πρόχειροι χώροι που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις ασφαλείας στην παρασκευή φαγητού.