ΚΥΠΕ
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) σε απόφασή του την Πέμπτη, στην υπόθεση «Αρβανίτης και Φιλελεύθερος Δημόσια Εταιρεία Λτδ κατά Κύπρου», αποφάνθηκε ότι η Κύπρος παραβίασε το Άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Συμβάσεως Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο εγγυάται το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης.
Όπως αναφέρεται, η υπόθεση αφορούσε αστική δυσφήμιση που ξεκίνησε μετά τη δημοσίευση ενός άρθρου στην κυπριακή εφημερίδα "Φιλελεύθερος", γραμμένο από τον δημοσιογράφο Χρήστο Αρβανίτη, ο οποίος επέκρινε τον δικηγόρο C.K. στην κυριακάτικη έκδοση της ελληνικής εφημερίδας "Το Βήμα" τον Ιούνιο του 2007, σχετικά με τον τρόπο που κατάφερε να ανακτήσει δύο πίνακες ζωγραφικής που ανήκαν στην οικογένειά του και είχαν μείνει στα κατεχόμενα όταν η οικογένεια αναγκάστηκε να φύγει κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής το 1974.
Ο C.K. εξήγησε ότι είχε ανακτήσει τον πρώτο πίνακα «μετά που πλήρωσε σε άγνωστα άτομα, πάνω από τριάντα ασημένια νομίσματα». Αδυνατώντας να ανακτήσει τον δεύτερο πίνακα με χρήματα, και εμπνευσμένος από την αμερικάνικη ταινία "The Thomas Crown Affair", κατάφερε τελικά να τον αποκτήσει αντικαθιστώντας τον με πλαστό, σημειώνεται.
Την 1 Ιουλίου 2007, ο πρώτος αιτητής, κ. Αρβανίτης, σε άρθρο που δημοσιεύθηκε από τον δεύτερο αιτητή "Φιλελεύθερο", με τίτλο «Ιδιοκτησία - Αξιοπρέπεια, 1-0», στο οποίο ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι «όπως το βλέπω, από καιρό η κυπριακή [υπόθεση] έχει περιοριστεί σε μια ‘υπόθεση Thomas Crown’ alla turca...»
Τα εγχώρια δικαστήρια είχαν επιβάλει στους αιτούντες να πληρώσουν αποζημιώσεις, θεωρώντας το άρθρο δυσφήμιση, και η υπόθεση εστίασε στο εάν οι κυρώσεις και οι αποφάσεις ήταν ανάλογες και συμβατές με την ελευθερία της έκφρασης, αναφέρεται.
Το ΕΔΑΔ επεσήμανε ότι το εν λόγω άρθρο, απαντούσε στην δημοσίευση του C.K., που αναφερόταν στο πώς ανέκτησε την οικογενειακή περιουσία λόγω της κατάστασης του κυπριακού προβλήματος. Παρόλο που το άρθρο περιείχε έντονη γλώσσα, το Δικαστήριο τόνισε ότι η δημοσιογραφική έκφραση, ιδιαίτερα σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος, όπως η αποκατάσταση ιδιοκτησιών και η εθνική ταυτότητα, πρέπει να προστατεύεται ακόμη και αν περιέχει υπερβολές ή προκλητικές δηλώσεις.
Αναγνωρίζοντας τη σημασία του πολιτικού διαλόγου και τον ρόλο του Τύπου ως «δημόσιο φύλακα», το Δικαστήριο υπογράμμισε ότι οι περιορισμοί στην ελευθερία της πληροφόρησης πρέπει να είναι αναγκαίοι σε μια δημοκρατική κοινωνία και ανάλογοι με τον σκοπό που επιδιώκουν. Κατέληξε ότι τα εγχώρια δικαστήρια, εφαρμόζοντας τις αποφάσεις τους, υιοθέτησαν μια υπερβολικά περιοριστική προσέγγιση, η οποία δεν ήταν σύμφωνη με τις αρχές του Άρθρου 10.
Αναγνωρίζοντας τη σημασία του πολιτικού διαλόγου και του ρόλου του Τύπου ως «δημόσιου φύλακα», το Δικαστήριο τόνισε ότι οι περιορισμοί στην ελευθερία της δημοσιογραφίας πρέπει να είναι αναγκαίοι σε μια δημοκρατική κοινωνία και ανάλογοι ταυτόχρονα με τον επιδιωκόμενο σκοπό. Κατά το Δικαστήριο, τα εγχώρια δικαστήρια, εφαρμόζοντας τις αποφάσεις τους, υιοθέτησαν μια υπερβολικά περιοριστική προσέγγιση, αποτυγχάνοντας να εξετάσουν επαρκώς το πλαίσιο και τις εκφρασμένες εκτιμήσεις του δημοσιογράφου.
Το Δικαστήριο δήλωσε ότι είναι της γνώμης ότι οι λόγοι που προέβαλαν τα εγχώρια δικαστήρια δεν μπορούν να θεωρηθούν σχετικά και επαρκείς για να δικαιολογήσουν την παρέμβαση. Κατά την απόφασή του, οι αστικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν στους αιτούντες — ιδιαίτερα οι αποζημιώσεις και τα δικαστικά έξοδα — αποτέλεσαν μια δυσανάλογη παρέμβαση στο δικαίωμά τους στην ελευθερία της έκφρασης και δεν ήταν δικαιολογημένες ως αναγκαίες σε μια δημοκρατική κοινωνία. Συνεπώς, το Δικαστήριο διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 10.
Στην απόφασή του, το Δικαστήριο υποχρέωσε την Κύπρο να καταβάλει στους αιτούντες 24.980,43 ευρώ ως χρηματική αποζημίωση, 6.500 ευρώ για ηθική βλάβη και 8.919,02 ευρώ για έξοδα, με τόκο που θα αρχίσει να υπολογίζεται αν δεν πληρωθούν εντός τριών μηνών. Το Δικαστήριο τόνισε ότι η απόφασή του ενισχύει τη σημασία της προστασίας της ερευνητικής δημοσιογραφίας και του ελεύθερου διαλόγου για ζητήματα δημόσιου ενδιαφέροντος, διαφυλάσσοντας τον ρόλο του Τύπου ως βασικό πυλώνα της δημοκρατίας.
