ΚΥΠΕ
Εκδήλωση διαμαρτυρίας για τα δικαιώματα των παιδιών με αναπηρία στην εκπαίδευση, πραγματοποιήθηκε από οργανώσεις και συνδέσμους το πρωί της Δευτέρας, έξω από το προαύλιο του Υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, στη Λευκωσία, με αφορμή απόφαση για παραπομπή δύο παιδιών από τις γενικές τάξεις για φοίτηση σε Ειδικές Μονάδες, που σύμφωνα με τους διοργανωτές αποτελεί κίνηση «αποκλεισμού» τους. Πάγια πολιτική του Υπουργείου Παιδείας είναι η διασφάλιση της πρόσβασης όλων των παιδιών στην εκπαίδευση, χωρίς αποκλεισμούς, ανέφερε από την πλευρά του ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου, Γιώργος Παντελή.
Η διαμαρτυρία διοργανώθηκε από την Παγκύπρια Οργάνωση για την εγκεφαλική παράλυση και άλλες αναπηρίες «Αγκαλιά Ελπίδας» και στηρίχθηκε από την Κυπριακή Συνομοσπονδία Οργανώσεων Αναπήρων (ΚΥΣΟΑ), τον Παγκύπριο Σύνδεσμο για άτομα με αυτισμό Κύπρου, τον Σύνδεσμο ΔΕΠΥ Κύπρου, την Παγκύπρια Οργάνωση Τυφλών, τον Παγκύπριο Σύνδεσμο για άτομα με Σύνδρομο Ντάουν, την Παγκύπρια Ομοσπονδία Συνδέσμων Γονέων Παιδιών με ειδικές ανάγκες (ΠΟΣΥΓΟΠΕΑ) και τον Παγκύπριο Σύνδεσμο Σπάνιων Γενετικών Παθήσεων «Μοναδικά Χαμόγελα».
Οι συμμετέχοντες κρατούσαν πανό που έγραφαν, μεταξύ άλλων, «Κανένας αποκλεισμός δεν είναι για το καλό κανενός παιδιού», «Ο ρατσισμός σας μας δυναμώνει», «Καταγγελία στην ΕΕ και στον ΟΗΕ τώρα», «Η παιδεία σας είναι ο ρατσισμός», «Η συμπερίληψη δεν είναι χάρη, είναι δικαίωμα», «Η συμπερίληψη είναι δικαίωμα όχι προνόμιο», «Η εκπαίδευση είναι δικαίωμα όλων των παιδιών», «Τα σχολεία ανήκουν σε όλα τα παιδιά», «Όχι στον αποκλεισμό», «Κανένα παιδί αόρατο. Κανένα παιδί πίσω από την πόρτα», «Όλα τα παιδιά έχουν ίσο δικαίωμα στην εκπαίδευση, στο παιχνίδι, στην ζωή», «Η συμπερίληψη είναι αγάπη στην πράξη», «Η αναπηρία δεν είναι αδυναμία. Η αδιαφορία όμως είναι».
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης μέλη της Αστυνομίας βρίσκονταν στο προαύλιο χώρο του Υπουργείου για διασφάλιση της ομαλής διεξαγωγής της διαμαρτυρίας.
Οι συμμετέχοντες ανέφεραν πως υψώνουν τη φωνή τους ενάντια στον αποκλεισμό των παιδιών με αναπηρία από τις τάξεις τους, με αφορμή την απόφαση της Επαρχιακής Επιτροπής Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης Λεμεσού, η οποία επικυρώθηκε από την Κεντρική Επιτροπή Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, για αλλαγή του πλαισίου φοίτησης δύο παιδιών από τη γενική τάξη στην Ειδική Μονάδα.
«Δεν μένουμε σιωπηλοί. Κάθε παιδί έχει δικαίωμα στην εκπαίδευση, στη συμμετοχή, στην αποδοχή, στην αξιοπρέπεια. Όλοι μαζί φωνάζουμε: Όχι στον αποκλεισμό - Ναι στην ισότιμη, συμπεριληπτική εκπαίδευση. Ζητούμε την άμεση ανάκληση της απόφασης διαχωρισμού/αποκλεισμού τους. Ζητούμε ισότιμη εκπαίδευση για όλα τα παιδιά», αναφέρεται σε υπόμνημα των Οργανισμών και Συνδέσμων που συμμετείχαν στην εκδήλωση.
Εκφράζουν, παράλληλα, τη βαθιά τους ανησυχία για τη «συνεχιζόμενη πολιτική αποκλεισμού» των παιδιών με αναπηρία από τη γενική εκπαίδευση.
«Σε μια περίοδο κατά την οποία η Πολιτεία οφείλει να εγγυάται το δικαίωμα όλων των μαθητών στη συμπεριληπτική εκπαίδευση και στην απρόσκοπτη συμμετοχή στη σχολική κοινότητα, διαπιστώνουμε συστηματικές πρακτικές που οδηγούν σε διαχωρισμό και απομόνωση. Η εφαρμογή αποφάσεων οι οποίες δεν λαμβάνουν υπόψη την πρόοδο και τις πραγματικές ανάγκες των παιδιών, αλλά επιβάλλουν την παραπομπή τους σε "ειδικές μονάδες", έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη νομοθεσία και το διεθνές δίκαιο», προσθέτουν και παραπέμπουν στο Άρθρο 24 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, την οποία η Κυπριακή Δημοκρατία έχει κυρώσει από το 2011, και η οποία προβλέπει ρητά ότι τα παιδιά με αναπηρίες δεν πρέπει να αποκλείονται από το γενικό εκπαιδευτικό σύστημα.
«Το κράτος οφείλει να διασφαλίζει τις εύλογες προσαρμογές και τη στοχευμένη υποστήριξη, ώστε όλα τα παιδιά να συμμετέχουν ισότιμα στη μαθησιακή διαδικασία και στη σχολική ζωή. Παρά ταύτα, οι εισηγήσεις των ανεξάρτητων ειδικών που επιβεβαιώνουν τη βελτίωση και την ανάπτυξη των παιδιών μέσα στο πλαίσιο της γενικής τάξης έχουν αγνοηθεί. Αντίθετα, οι αποφάσεις βασίστηκαν αποκλειστικά σε αξιολογήσεις λειτουργών του ΥΠΑΝ, οι οποίες εδράζονται σε μια παρωχημένη φιλοσοφία αποκλεισμού που παρουσιάζεται ως δήθεν στήριξη», αναφέρουν στο υπόμνημα τους.
Σημειώνουν, παράλληλα, ότι η απουσία θεσμοθετημένου διαλόγου με τις οικογένειες και η άρνηση συμμετοχής εκπροσώπων οργανώσεων στη λήψη αποφάσεων εντείνει το «έλλειμμα δημοκρατίας και διαφάνειας».
«Ο διαχωρισμός με βάση την αναπηρία δεν συνιστά σύγχρονη παιδαγωγική, αλλά παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Προκαλεί τραυματικές εμπειρίες στα παιδιά και διαιωνίζει κοινωνικές ανισότητες και στερεότυπα. Με γνώμονα τη διασφάλιση του συμφέροντος των παιδιών, ζητούμε την άμεση ανάκληση της απόφασης που οδηγεί στον αποκλεισμό τους από τη γενική τάξη και τον τερματισμό της πολιτικής απομόνωσης σε ειδικές μονάδες», προσθέτουν.
Οι οργανώσεις που στηρίζουν τη διαμαρτυρία δηλώνουν, στο υπόμνημα τους, την αταλάντευτη προσήλωσή τους στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων των παιδιών με αναπηρία και ζητούν από την Υπουργό Παιδείας να παρέμβει ώστε να ανακληθεί η απόφαση της κεντρικής επιτροπής, ημερομηνίας 16 Οκτωβρίου 2025 για «διαχωρισμό/ αποκλεισμό» των δύο παιδιών από τις τάξεις τους.
Η μητέρα των δύο παιδιών, Ελπίδα, αφού ευχαρίστησε όλους για τη στήριξη τους είπε, μεταξύ άλλων, ότι τα παιδιά «νιώθουν τον αποκλεισμό», προσθέτοντας ότι «βίωσαν απίστευτο ρατσισμό» λέγοντας πως η ίδια δεν θα το επιτρέψει ξανά να νιώσουν αυτό το πράγμα. Αναφερόμενη στη σχετική απόφαση είπε ότι καμία Επιτροπή δεν μπορεί να της επιβάλει κάτι τέτοιο, καθώς «είναι απάνθρωπο». «Εμείς δε θα το δεχτούμε, θα το φτάσουμε μέχρι τέλους, ακόμα και στο Ευρωπαϊκό [Δικαστήριο] θα πάμε» κατέληξε.
Η Πρόεδρος της «Αγκαλιάς Ελπίδας», Γιούλα Πιτσιάλη, η οποία είναι και η ίδια μητέρα παιδιού με αναπηρία, είπε ότι ο αποκλεισμός είναι «θέμα πολιτικό, κοινωνικό». Δεν πρέπει να πηγαίνουν τα παιδιά για αξιολόγηση, συνέχισε. «Δεν είναι το παιδί το θέμα. Είναι θέμα νοοτροπίας, είναι θέμα το πως αντιλαμβανόμαστε την αναπηρία σε αυτό τον τόπο, και επιτέλους, πρέπει να σταματήσει να θεωρείται ο οποιοσδήποτε αποκλεισμός ότι είναι προς όφελος οποιουδήποτε παιδιού», πρόσθεσε.
Ανέφερε, επίσης, ότι έχουν πάρα πολλές περιπτώσεις παιδιών που αποκλείστηκαν και όταν μπήκαν στις τάξεις με τις εύλογες προσαρμογές, τα παιδιά τα κατάφεραν και φοίτησαν χωρίς κανένα πρόβλημα και στα πανεπιστήμια και εργάζονται.
Μια άλλη μητέρα παιδιού με αναπηρία, μιλώντας με έντονη συναισθηματική φόρτιση και κρατώντας το απολυτήριο του παιδιού της, είπε ότι η Κεντρική Επιτροπή και στη δική της περίπτωση αποφάνθηκε ότι το παιδί έπρεπε να μπει σε ειδική μονάδα. Κρατώντας το απολυτήριο ανά χείρας είπε ότι «μπορούν τα μωρά μας» ζητώντας να τους δίνεται το δικαίωμα. Είπε ότι δεν μπορεί να κρίνεται το μέλλον αυτών των παιδιών από την απόφαση «κάθε Κεντρική Επιτροπή». Ζήτησε να δώσουν στα παιδιά το δικαίωμα να είναι στις τάξεις τους στο γενικό σχολείο, γιατί «είναι εκεί που μπορούν να αναπτυχθούν και όχι στις ειδικές μονάδες».
Η Πρόεδρος της Κυπριακή Συνομοσπονδία Οργανώσεων Αναπήρων (ΚΥΣΟΑ), Θέμιδα Ανθοπούλου, στη δική της τοποθέτηση είπε ότι οι αντιπροσωπείες οργανώσεων ατόμων με αναπηρίες βρίσκονται στην εκδήλωση ως «μια γροθιά» για να διεκδικήσουν τις εύλογες προσαρμογές. «Αυτά τα παιδιά δεν θέλουν αποκλεισμό, θέλουν εύλογες προσαρμογές για να μπορούν να ανταποκριθούν και να μπορούν να εξελιχθούν μέσα στο Ενιαίο Εκπαιδευτικό Πλαίσιο», πρόσθεσε.
Η Πρόεδρος του Συνδέσμου ΔΕΠΥ Κύπρου, Μαρίνα Γεωργίου, είπε ότι για χρόνια αυτό που ακούνε από το Υπουργείο Παιδείας είναι ότι η κάθε οργάνωση θέλει κάτι διαφορετικό. «Σήμερα από εδώ στέλνουμε ένα ηχηρό μήνυμα: Είμαστε ενωμένοι. Ζητούμε τα αυτονόητα δικαιώματα των παιδιών με αναπηρία, όπως τα καταγράφει η σύμβαση του ΟΗΕ. Δεν υπάρχουν δικαιολογίες. Ενιαία συμπεριληπτική εκπαίδευση. Αυτό είναι το μήνυμα. Κανένας αποκλεισμός. Καμία επαρχιακή, καμία Κεντρική δεν μπορεί να αποφασίζει για το γονιό και για το παιδί», συμπλήρωσε.
Σε παρέμβαση της, η δικηγόρος της οικογένειας, Ροδούλα Ευσταθίου, είπε ότι σήμερα ζητούν άμεση αναθεώρηση και ανάκληση της απόφασης, ζητούν από το Υπουργείο Παιδείας να σεβαστεί τις διεθνείς συμβάσεις για συμπεριληπτική εκπαίδευση και απαιτούν δικαιοσύνη για να μπορεί το κάθε παιδί να φοιτά στην τάξη του με τους συμμαθητές του. Ερωτηθείσα σχετικά, η κ. Ευσταθίου είπε ότι τα παιδιά φοιτούσαν εξαρχής σε νηπιαγωγείο, σε μονάδα.
«Η φοίτηση τους εκεί ήταν πάρα πολύ προβληματική και μετά είχε γίνει αίτηση και τα παιδιά πέρσι φοίτησαν στην κανονική τάξη επί δοκιμαστική βάση και τώρα τον Σεπτέμβρη, τρεις μέρες πριν ανοίξουν τα σχολεία, ήρθε η Επαρχιακή Επιτροπή Ειδικής Εκπαίδευσης Λεμεσού και έβγαλε μια απόφαση ότι τα παιδιά πηγαίνουν στην Μονάδα, ο ένας για την προδημοτική και ο άλλος για πρώτη Δημοτικού. Αντιλαμβάνεστε, στην αρχή της σχολικής τους πορείας αποφάσισαν να τα καταδικάσουν. Κάνουν 45 λεπτά την ημέρα ειδική εκπαίδευση και την υπόλοιπη ώρα βλέπουν τηλεόραση ή κρατούν κινητά. Και εμείς μετά κάναμε ένσταση και η Κεντρική Επιτροπή επικύρωσε την απόφαση της Επαρχιακής Επιτροπής», συμπλήρωσε.
Ο Νίκος Νικολάου, εκ μέρους του Παγκύπριου Συνδέσμου για άτομα με Σύνδρομο Ντάουν, είπε ότι «το μοναδικό πρόβλημα που έχει η αναπηρία είναι ότι προβάλλει και βγάζει στην επιφάνεια συνεχώς την ανικανότητα του κράτους και του Υπουργείου Παιδείας».
«Τα παιδιά μας μια χαρά είναι, και για να διδαχθούν και να μάθουν. Το να τα αποκλείσουν, για να μην αναπτυχθούν, αυτό δεν είναι βοήθεια για κανένα», πρόσθεσε.
Η νεαρή Μαρία, ένα παιδί το οποίο όταν ξεκινούσε το σχολείο είχε ενταχθεί στην ειδική μονάδα και ακολούθως εντάχθηκε στη γενική τάξη και τα κατάφερε, είπε ότι δεν πρέπει να πηγαίνουν στην ειδική μονάδα, διότι πρέπει να έχουν γνώσεις, να εμπιστεύονται τους ανθρώπους, να ξέρουν να μιλούν, να εκφράζονται. «Αυτά τα παιδιά δεν πρέπει να είναι στην ειδική μονάδα. Πρέπει να στηριχθούν αυτά τα μωρά, να είναι με τους συμμαθητές τους», πρόσθεσε.
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Παιδείας, και Πρόεδρος της Κεντρικής Επιτροπής Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, Γιώργος Παντελή, ήρθε στο χώρο του προαύλιου και σε δηλώσεις του, είπε ότι είναι πάγια πολιτική του Υπουργείου Παιδείας η διασφάλιση της πρόσβασης όλων των παιδιών στην εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς.
Εν μέσω αντιδράσεων από τους συμμετέχοντες, ο κ. Παντελή συνέχισε, λέγοντας ότι «αυτή είναι η πάγια πολιτική και αυτό εφαρμόζουμε τόσα χρόνια».
«Αναλόγως της περίπτωσης υπάρχουν εκθέσεις ειδικών εμπειρογνωμόνων που διαμορφώνουν ποιο είναι το κατάλληλο πλαίσιο εκπαίδευσης των παιδιών αυτών» ανέφερε. Για τη συγκεκριμένη περίπτωση των δύο παιδιών είπε ότι «είναι μια απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής της Ειδικής Αγωγής, η οποία παρέχει την εκπαίδευση στα δύο παιδιά στην γενική τάξη, δηλαδή στην κανονική τάξη φοίτησης, και δύο περιόδους την ημέρα παρέχεται εξατομικευμένη εκπαίδευση στα παιδιά ανάλογα με τις ανάγκες τους στη βάση των εκθέσεων των εμπειρογνωμόνων. Δεν πρέπει να παρερμηνεύονται οι αποφάσεις της Κεντρικής Επιτροπής».
Οι συμμετέχοντες αντέδρασαν στην τελευταία δήλωση του κ. Παντελή, λέγοντας ότι δεν είναι στην κανονική τάξη αλλά στην Ειδική Μονάδα, σύμφωνα με την απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής.
Ζήτησαν επίσης να απαντήσει στην Επίτροπο Διοικήσεως, η οποία, σύμφωνα με την δικηγόρο της οικογένειας, έχει διαπιστώσει διάκριση και έχει στείλει επιστολή, με την οποία έχει δώσει 1 εβδομάδα προθεσμία στο Υπουργείο να απαντήσει εμπεριστατωμένα γιατί γίνεται αυτή η διάκριση και η προθεσμία αυτή λήγει την Τετάρτη. «Αναμένουμε να ακούσουμε πως θα δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα το Υπουργείο», είπε η Ροδούλα Ευσταθίου.
Ο Πρόεδρος της Παγκύπρια Οργάνωση Τυφλών, Χριστάκης Νικολαΐδης, στη δική του παρέμβαση του είπε ότι η Οργάνωση καλεί το Υπουργείο Παιδείας να ανακαλέσει άμεσα τις «αναχρονιστικές» του αποφάσεις για τα παιδιά με αναπηρίες και να τους επιτρέψει να μετέχουν στο σχολείο μαζί με τα παιδιά της γειτονιάς τους, μαζί με τους φίλους και τους συμμαθητές τους.
«Οι πολιτικές αυτές δημιουργούν τεράστια προβλήματα στα ίδια τα παιδιά και στις οικογένειες τους, τα αποκλείουν σε μεγάλο βαθμό από τη συμμετοχή στην ίδια τη ζωή και τους στερούν το δικαίωμα να επικοινωνούν με τα παιδιά της ηλικίας τους, τους συμμαθητές και τους φίλους τους. Οι πολιτικές αυτές πρέπει να σταματήσουν», ανέφερε.
Ο Επίτροπος Παιδείας του ΔΗΣΥ, Γεώργιος Σκαλιάς, σε δήλωση του είπε ότι ο αγώνας των γονέων αυτών είναι απόλυτα δίκαιος.
«Οι γονείς αυτοί, δεν είναι γονείς ενός κατώτερου Θεού. Τα παιδιά αυτά δεν είναι παιδιά ενός κατώτερου Θεού», σημείωσε.
Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Γιώργος Κουκουμάς, σε δηλώσεις του είπε ότι αποφάσεις απαράδεκτες, που είναι αναιτιολόγητες, αποφάσεις που αναπαράγουν διακρίσεις σε βάρος των παιδιών με αναπηρία πρέπει να ανακληθούν άμεσα.
«Το Υπουργείο Παιδείας πρέπει να διαβουλεύεται και με τις άλλες πολιτικές δυνάμεις και με συνδικαλιστικές οργανώσεις, πάνω από όλα όμως πρέπει να ακούει τις ίδιες τις οικογένειες των παιδιών με αναπηρία, να ακούει τις οργανώσεις του αναπηρικού κινήματος και βεβαίως να ακούει και τα ίδια τα παιδιά που τους αφορούν αυτές τις αποφάσεις», συμπλήρωσε.
Ο Αντρέας Μαυρίκιος, εκ μέρους του Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών, σε δηλώσεις του είπε ότι κανένα παιδί δεν πρέπει να μένει έξω από το σχολείο.
«Η συμπερίληψη είναι δικαίωμα, όχι επιλογή. Ζητούμε άμεση ανάκληση της απόφασης και ίσες ευκαιρίες για όλα τα παιδιά. Η κοινωνία μας κρίνεται από το πως φέρεται στα πιο ευάλωτα μέλη της», κατέληξε.
