Kathimerini.com.cy
Η Κύπρος βρίσκεται μπροστά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι για την προστασία των ζώων. Παρότι ο Περί Προστασίας και Ευημερίας των Ζώων Νόμος του 1994 αποτέλεσε ορόσημο για την προστασία των ζώων από κακοποίηση, παραμέληση και βάναυση μεταχείριση, τρεις δεκαετίες αργότερα η πραγματικότητα δείχνει ότι το υφιστάμενο πλαίσιο δεν επαρκεί.
Καθώς η κοινωνική αντίληψη εξελίσσεται και οι επαγγελματίες της κτηνιατρικής και τα καταφύγια ζώων αντιμετωπίζουν αυξανόμενες προκλήσεις, έχει καταστεί σαφές ότι το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο χρειάζεται εκσυγχρονισμό.
Από τότε που συστάθηκε η Αστυνομία Ζώων το 2021, οι καταγγελίες για κακοποίηση παρουσιάζουν ανησυχητική άνοδο, ωστόσο οι αντιδράσεις εκ μέρους της πολιτείας και οι καταδίκες παραμένουν πολύ περιορισμένες, με βασικά εμπόδια την ασυνεπή εφαρμογή της νομοθεσίας.
Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Ζώων στις 4 Οκτωβρίου μας υπενθυμίζει ότι είναι η στιγμή να αναλάβουμε δράση και να υπερασπιστούμε εκείνους που δεν έχουν φωνή. Αποτελεί μια ευκαιρία όχι μόνο για ευαισθητοποίηση, αλλά και για ουσιαστικές αλλαγές που θα θωρακίσουν την ευζωία των ζώων στην Κύπρο. Η χώρα μας αντιμετωπίζει σοβαρή κρίση εγκατάλειψης ζώων.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ζώων η Πρόεδρος της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης Simba Animal Aid, κ.Νατάσα Μιχαηλίδου δήλωσε ότι «Δεν μιλάμε απλώς για παραμέληση, μιλάμε για μια συνεχιζόμενη κρίση που απαιτεί πολιτική βούληση και μεταρρύθμιση», προσθέτοντας ότι «Στην Κύπρο εγκαταλείπονται πάνω από 250.000 σκύλοι ετησίως, επιτείνοντας το πρόβλημα με τα αδέσποτα. Η Κυπριακή Εταιρεία Προστασίας των Ζώων (CSPCA) δήλωσε την πρόθεσή της να παραπέμψει το κράτος στο
Συμβούλιο της Ευρώπης, λόγω της αποτυχίας εποπτείας της ευημερίας των ζώων».
Οι αδυναμίες του σημερινού πλαισίου
Παρά τις τροποποιήσεις που έγιναν στον Περί Σκύλων Νόμο από το 2002 μέχρι σήμερα, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η εφαρμογή παραμένει αποσπασματική, με ασαφή κατανομή ευθυνών και ελλιπή έλεγχο. Η νέα μεταρρύθμιση που συζητά η Βουλή το 2025 φιλοδοξεί να κλείσει αυτά τα κενά, εναρμονίζοντας την Κύπρο με τις πρόσφατες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (Ιούνιος 2025), το οποίο ενέκρινε κείμενο με τροπολογίες στην πρόταση κανονισμού που αφορά ‘Καλή διαβίωση και ιχνηλασιμότητα των σκύλων και των γατών’.
Σημεία προς ένταξη στο εθνικό νομοθετικό πλαίσιο
• Microchip: Υποχρεωτική σήμανση όλων των σκύλων, καταχώριση σε κεντρικό μητρώο, έλεγχος από κτηνίατρο. (Ευρωπαϊκές Τροπολογίες: 182 (Άρθρο 17, §2), 204 (Άρθρο 19, §1))
• Κατοικία: Ο σκύλος να διαμένει στην ίδια κατοικία με τον ιδιοκτήτη του, ώστε να ενισχύεται η υπεύθυνη ιδιοκτησία και να αποφεύγεται η εγκατάλειψη. (Προσθήκη εθνικής νομοθεσίας: Άρθρο 3 περί Σκύλων Νόμος (184(I)/2002).
• Στείρωση: Υποχρεωτική, με εξαιρέσεις με υψηλότερο τέλος για αστείρωτους. Κόστος microchip /στείρωσης από νέο ιδιοκτήτη. (Ευρωπαϊκή Τροπολογία: 209 (Άρθρο 20α, §2δ και Άρθρο 7 Περί Σκύλων — Υποστατικά/παραχώρηση). Πρακτική για υιοθέτηση: Σε περίπτωση παραλαβής σκύλου από κοινοτικά υποστατικά, ο νέος ιδιοκτήτης αναλαμβάνει το κόστος του μικροτσίπ και της στείρωσης, ενώ προσκομίζεται το βιβλιάριο υγείας του ζώου.
• Ευθανασία: Να απαγορεύεται η ευθανασία σκύλων σε καταφύγια ως μέτρο διαχείρισης πληθυσμού. Η πρακτική αυτή να επιτρέπεται μόνο για λόγους υγείας, με τεκμηριωμένη γνωμάτευση κτηνιάτρου. (Ευρωπαϊκή Τροπολογία: 147 (Άρθρο 13, §2a))
• Σκύλοι-οδηγοί: Πλήρης προστασία και πρόσβαση σε δημόσιους χώρους και μεταφορές. Πρακτική για υιοθέτηση: Να διασφαλιστεί η πλήρης νομική τους προστασία και το δικαίωμα πρόσβασης σε δημόσιους χώρους και σε όλα τα μέσα μεταφοράς όπως γίνεται για παράδειγμα σε χώρες όπως η Γαλλία.
• Κτηνίατροι: Υποχρεωτικός έλεγχος ύπαρξης microchip πριν την παροχή οποιασδήποτε υπηρεσίας. Σκύλοι χωρίς σήμανση να μην γίνονται δεκτοί, ώστε να ενισχυθεί η συμμόρφωση. (Ευρωπαϊκές Τροπολογίες: 182 (Άρθρο 17, §2), 204 (Άρθρο 19, §1). Πρακτική για υιοθέτηση: Περί Σκύλων – Η άδεια κατοχής σκύλου εκδίδεται με αίτηση που δηλώνει τη διεύθυνση διαμονής του και με πιστοποιητικό ή βιβλιάριο υγείας από εγγεγραμμένο κτηνίατρο, ο οποίος ελέγχει υποχρεωτικά την ύπαρξη microchip, ενώ σκύλοι χωρίς σήμανση δεν γίνονται δεκτοί.
Επιπλέον, η κ. Μιχαηλίδου τονίζει την ανάγκη ενίσχυσης της υπεύθυνης ιδιοκτησίας, ώστε οι συνθήκες διαβίωσης των σκύλων να ανταποκρίνονται σε όσα πραγματικά δικαιούνται. Παράλληλα, προτείνει την ουσιαστική εμπλοκή των κτηνιάτρων, οι οποίοι θα πρέπει να ελέγχουν την ύπαρξη microchip πριν από κάθε παρεχόμενη υπηρεσία.
Ο δρόμος μπροστά
«Η αλλαγή του νόμου από μόνη της δεν αρκεί. Χρειάζεται συνέργεια πολιτείας, τοπικών αρχών και πολιτών», σημειώνει η κ. Μιχαηλίδου. Αν οι νέες ρυθμίσεις εφαρμοστούν στην πράξη, η Κύπρος μπορεί να γυρίσει σελίδα: να διασφαλίσει καλύτερες συνθήκες για τα ζώα και να περιορίσει το χρόνιο πρόβλημα της εγκατάλειψης και της κακοποίησης. Ήδη το 2025, η Βουλή εξετάζει εκ νέου αλλαγές με στόχο την πιο αποτελεσματική εφαρμογή, τη σαφέστερη κατανομή ευθυνών και τη βελτίωση της διαχείρισης των αδέσποτων ζώων. «Πρέπει να γίνει κάτι άμεσα. Η κατάσταση δεν είναι πλέον διαχειρίσιμη», υπογραμμίζει η πρόεδρος του καταφυγίου. Το ζήτημα, όπως λέει, δεν αφορά μόνο τις φιλοζωικές οργανώσεις. Αφορά το ίδιο το νομοθετικό πλαίσιο και τον ρόλο των βουλευτών, που καλούνται να υπερψηφίσουν μέτρα ικανά να αλλάξουν τη νοοτροπία μας για το τι σημαίνει πραγματικά αξιοπρεπής και σωστή διαβίωση των σκύλων.
