Του Απόστολου Τομαρά
Ένα χρόνο μετά την εμφάνιση του πρώτου όπλου κατά του COVID-19 (εμβόλιο) και την έναρξη εμβολιασμού του πληθυσμού (27 Δεκεμβρίου 2020) η επιστημονική κοινότητα πραγματοποιεί ένα δεύτερο σημαντικό βήμα στις τιτάνιες προσπάθειες καταπολέμησης της πανδημίας. Από τις αρχές της επόμενης εβδομάδας, η ιατρική και νοσηλευτική κοινότητα θα έχει στη διάθεσή της και τα πρώτα φαρμακευτικά σκευάσματα, τα οποία σε συνδυασμό με τα εμβόλια που παραμένουν το νούμερο ένα όπλο κατά του ιού, θα συμβάλουν αποτελεσματικά προκειμένου η πανδημία να εξελιχθεί σε ενδημία.
Όπως είχε γράψει εγκαίρως η «Κ», η Κύπρος είναι ανάμεσα στις πρώτες χώρες που θα ρίξει στη μάχη κατά του COVID-19 τα πρώτα χάπια που έχουν παρασκευαστεί. Από τη Δευτέρα 17 Ιανουαρίου 2022 θα ξεκινήσει η χορήγηση του πρώτου αντιϊκού φαρμάκου που βρίσκεται ήδη στην Κύπρο. Όπως είχε αποκαλύψει η «Κ» στην έντυπη έκδοση της περασμένης Κυριακής, η πρώτη παρτίδα παραλήφθηκε από τις αρμόδιες φαρμακευτικές υπηρεσίες την περασμένη Τρίτη 11 Ιανουαρίου 2022. Πρόκειται για 2.880 θεραπείες του χαπιού Lagevrio (MSD) συνολικής αξίας 2,5 εκατ. ευρώ. Το χάπι θα μπει στην κυκλοφορία από τη Δευτέρα και για τη χορήγησή του έχουν ετοιμασθεί ήδη αυστηρά πρωτόκολλα. Η «Κ» αποκαλύπτει το συνολικό σχεδιασμό προμήθειας αντιϊκών φαρμάκων, τα οποία έχουν παραγγελθεί ή θα παραγγελθούν, καθώς και τα μονοκλωνικά σκευάσματα που θα φθάσουν στην Κύπρο μέχρι τον ερχόμενο Μάρτιο.
Η χορηγία του χαπιού
Η πρώτη παρτίδα του χαπιού Lagevrio έχει παραδοθεί ήδη στα φαρμακεία των νοσοκομείων του ΟΚΥΠΥ, από τα οποία θα πραγματοποιείται αποκλειστικά και μόνο η διάθεση του φαρμάκου. Το συγκεκριμένο χάπι δεν έχει αδειοδοτηθεί επίσημα από την Ε.Ε., πλην όμως υπάρχει μια θετική γνωμοδότηση με τη μορφή της έκτακτης άδειας από τον ΕΜΑ, όπως έγινε και με τα πρώρα εμβόλια πέρυσι τέτοια εποχή. Το χάπι θα είναι συμπληρωματικό όπλο στην αποτροπή εισαγωγής ασθενών COVID-19 στα νοσοκομεία. Το εμβόλιο, όπως τονίζεται με έμφαση, παραμένει το βασικό εργαλείο καταπολέμησης της πανδημίας. Με βάση το πρωτόκολλο που έχει ετοιμασθεί δικαιούχοι του χαπιού θα είναι άτομα με επιβεβαιωμένη νόσο COVID-19 από τα τεστ ανίχνευσης με μοριακή μέθοδο (PCR) ή μέθοδο ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου (antigen rapid test), υπό την προϋπόθεση η νόσηση να είναι στα αρχικά στάδια, σε ήπια μορφή και να μην απαιτείται νοσηλεία.
Η «Κ» αποκαλύπτει το πλάνο προμήθειας των αντιϊκών και μονοκλωνικών που έχει παραγγείλει η Δημοκρατία, τις ημερομηνίες παράδοσης των παραγγελιών καθώς επίσης και τα ποσά που θα δαπανηθούν
Η διαδικασία
Με βάση τα πρωτόκολλα που έχουν ετοιμασθεί και έχουν αποσταλεί σε όλους τους εμπλεκόμενους χορηγίας του αντιϊκού φαρμάκου, από την ερχόμενη Παρασκευή υπάρχει μια απλή διαδικασία προκειμένου κάποιος που έχει εντοπισθεί θετικός να λάβει τη συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή.
- Ο ασθενής απευθύνεται στον γιατρό του (προσωπικό ή παθολόγο όλων των ειδικοτήτων που παρακολουθούν ασθενείς με παράγοντες κινδύνου).
- Ο γιατρός μπαίνει στην πλατφόρμα του ΓεΣΥ, μέσω της οποίας θα γίνεται η χορήγηση, συμπληρώνει ένα ερωτηματολόγιο με τη μορφή της προέγκρισης και συνταγογραφεί το φάρμακο. Εφόσον ολοκληρωθεί η διαδικασία, ο δικαιούχος μέσω τρίτου προσώπου μπορεί να το προμηθεύεται με μηδενικό κόστος και χωρίς συμπληρωμή.
Οι δικαιούχοι
Και εδώ τα πρωτόκολλα που έχουν ετοιμασθεί καθορίζουν τις προϋποθέσεις για το ποιοι ασθενείς μπορούν να λάβουν το αντιϊκό φάρμακο. Αυτές είναι:
- Να παρουσιάζουν ήπια συμπτώματα νόσησης από COVID-19.
- Να μην έχει παρέλθει χρονική διάρκεια 5 ημερών από την εμφάνιση των συμπτωμάτων η τη θετικοποίηση της μόλυνσης.
- Να εμπίπτει ο ασθενής στις κατηγορίες ατόμων υψηλού κινδύνου.
Σε πρώτη φάση οι αρμόδιες υγειονομικές υπηρεσίες λαμβάνουν υπόψη τη λίστα κατηγοριοποίησης ομάδων υψηλού κινδύνου που επικαιροποίησε το υπουργείο Υγείας τον Δεκέμβριο του 2020. Μια λίστα που ενδεχομένως να διαφοροποιηθεί στην πορεία χρησιμοποίησης των αντιϊκών φαρμάκων. Στις προϋποθέσεις για τους δικαιούχους συμπεριλαμβάνεται και ο ηλικιακός παράγοντας, ο οποίος χαρακτηρίζεται ως ο πλέον σημαντικός. Τουτέστιν δικαιούχοι καθίστανται όλοι οι ασθενείς άνω των 65 ετών ή οι ασθενείς από 18 έως και 64 ετών με τουλάχιστον ένα παράγοντα κινδύνου σύμφωνα με τη λίστα του υπουργείου Υγείας.
Δεν χορηγείται
Από τη λήψη του φαρμάκου για τον COVID-19 αποκλείονται οι έγκυες γυναίκες και οι κάτω των 18 ετών ανεξάρτητα εάν πληρούν τις άλλες προϋποθέσεις χορήγησης. Επίσης, σύσταση υπάρχει και για γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία που νοσούν. Για την περίοδο λήψης του αντιϊκού φαρμάκου (5 ημέρες) η γυναίκα θα πρέπει να λαμβάνει αποτελεσματικά μέτρα αντισύλληψης.
Η θεραπεία
Όπως φαίνεται και από τις ποσότητες των παραγγελιών της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο λήπτης θα λαμβάνει μια θεραπεία που θα αποτελείται από 40 χάπια σε μορφή κάψουλας των 200 mg. Για περίοδο 5 ημερών 4 χάπια το πρωί και άλλα 4 το βράδυ. Για το πρώτο αντιϊκό φάρμακο που θα είναι διαθέσιμο από τη Δευτέρα, το Lagevrio (MSD), η αποτελεσματικότητα αποτροπής εισαγωγών σε νοσοκομεία αρχικά ήταν στο 50%. Στη συνέχεια το ποσοστό υποχώρησε στο 30%. Ωστόσο, αυτό το οποίο κρίνεται πολύ σημαντικό είναι το κομμάτι των θανάτων. Για την Κύπρο όπου υπάρχει περιορισμένος αριθμός διαθεσιμότητας κλινών για COVID-19, λέγεται πως ακόμα και ένας στους τρεις να μην εισαχθεί, στα νοσοκομεία είναι πολύ σημαντικό.
Οι παραγγελίες μονοκλωνικών και αντιϊκών
Τα δυο αντιϊκά σκευάσματα που θα χρησιμοποιηθούν από τις υγειονομικές υπηρεσίες της Κύπρου το επόμενο διάστημα είναι το Lagevrio (MSD) και το Paxlovid (Pfizer). Η παράδοση των ποσοτήτων που ήδη έχουν παραγγελθεί, αναμένεται μέχρι τέλη Φεβρουαρίου 2022. Με βάση ασφαλή ενημέρωση από τις αρμόδιες αρχές, το υπουργείο Υγείας έχει πραγματοποιήσει συγκεκριμένες ενέργειες προκειμένου η Κύπρος να έχει στη διάθεσή της επαρκείς ποσότητες αντιϊκών φαρμάκων, καθώς και μονοκλωνικών αντισωμάτων. Το σχέδιο που έχει ετοιμαστεί προβλέπει:
- Την προμήθεια 2.880 θεραπειών του χαπιού Legevrio (MSD). Η συγκεκριμένη παραγγελία υλοποιήθηκε και είναι αυτή που θα είναι διαθέσιμη από τη Δευτέρα. Η συνολική αξία ανήλθε στα 2,5 εκατ. ευρώ, η παραγγελία έγινε απευθείας στην κατασκευάστρια εταιρεία και προέρχεται από τα αποθέματα του Ηνωμένου Βασιλείου.
- Νέα παραγγελία του ίδιου αντιϊκού φαρμάκου, ίση σε ποσότητα και αξία με την πρώτη και αναμενόμενη ημερομηνία παράδοσης την τελευταία εβδομάδα του τρέχοντος μηνός.
- Διενέργεια διαδικασίας για υπογραφή συμβολαίου με απευθείας διαπραγμάτευση για την παραλαβή 16 χιλιάδων θεραπειών του αντιϊκού φαρμάκου Plaxlovid (Pfizer). Η δαπάνη υπολογίζεται στα 10 εκατ. ευρώ και η παράδοσή της τοποθετείται το ερχόμενο Φεβρουάριο.
Εκτός από τις συγκεκριμένες παρτίδες με απευθείας διαπραγμάτευση με τις εταιρείες, η Κυπριακή Δημοκρατία έχει δηλώσει συμμετοχή για προμήθεια αντιϊκών φαρμάκων μέσω του κοινού μηχανισμού των κρατών μελών της Ε.Ε.
Επίσης, τέλος Ιανουαρίου υπολογίζεται να γίνει η παράδοση της πρώτης παρτίδας 100 θεραπειών του μονοκλωνικού Ronapreve (Roche). Η προμήθεια γίνεται μέσω του ευρωπαϊκού μηχανισμού, το συμβόλαιο έχει υπογραφεί και είναι συνολικής αξίας 205.000 ευρώ. Μέσω της ίδιας διαδικασίας η Κύπρος αναμένεται να παραλάβει άλλες 50 θεραπείες του μονοκλωνικού Xenudi (GSK) συνολικής αξίας 110.000 ευρώ. Η παράδοση αναμένεται να γίνει τον ερχόμενο Μάρτιο.
