ΚΥΠΕ
Στη σύσταση ενός Ανεξάρτητου Παρατηρητηρίου, που θα λειτουργεί ως συμβουλευτικό και εποπτικό σώμα για τα θέματα των φυλακών, αναφέρθηκε σε δηλώσεις της η Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, Άννα Κουκκίδη – Προκοπίου, υπογραμμίζοντας παράλληλα τη σημασία της μόνιμης παρουσίας ψυχιάτρων στις φυλακές, καθώς και την ανάγκη για αλληλοτροφοδότηση με την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων πραγματοποίησε σήμερα επίσκεψη στο Τμήμα Φυλακών, όπου ενημερώθηκε για όσα αφορούν τις διαδικασίες και συνθήκες κράτησης των φυλακισμένων, με την Πρόεδρό της Ειρήνη Χαραλαμπίδου να αναφέρεται στις δηλώσεις της μετά την επίσκεψη, σε αδυναμίες στην παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας, στον υπερπληθυσμό των φυλακών, στην αύξηση των σεξουαλικών εγκλημάτων, καθώς και σε καθυστέρηση θεσμοθέτησης της Αρχής Εποπτείας.
Η Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, Άννα Κουκκίδη – Προκοπίου, υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, τη σημασία της μόνιμης παρουσίας ψυχιάτρων στις φυλακές, καθώς και την ανάγκη για αλληλοτροφοδότηση με την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Αναφέρθηκε, εξάλλου, και στην επιθυμία του Υπουργείου να προχωρήσει στη σύσταση ενός Ανεξάρτητου Παρατηρητηρίου, που θα λειτουργεί ως συμβουλευτικό και εποπτικό σώμα για τα θέματα των φυλακών.
Κατά την παρουσίαση που έκανε ο Διευθυντής Φυλακών, Ιωάννης Καπνουλλάς, σχετικά με τις διαδικασίες, που ακολουθούνται για την κράτηση των φυλακισμένων, δόθηκαν αφορμές για συζήτηση με τους βουλευτές σε διάφορα ζητήματα.
Οι παρευρισκόμενοι, τόσο τα μέλη της Επιτροπής, όσο και του Τμήματος Φυλακών, στάθηκαν ιδιαίτερα στην έλλειψη μόνιμου ψυχιάτρου από την Ομάδα Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας του Τμήματος Φυλακών. Από την αρμόδια λειτουργό του Τμήματος Φυλακών αναφέρθηκε ότι από το 2015 υπήρχε δέσμευση από πλευράς Υπουργείου Υγείας για κάλυψη δυο μόνιμων ψυχιάτρων, όμως μέχρι και σήμερα οι ανάγκες καλύπτονται εκ περιτροπής από δύο ψυχιάτρους.
Ο κ. Καπνουλλάς υπογράμμισε ότι στο πλαίσιο των υπηρεσιών υγείας που παρέχονται στους κρατούμενους, γίνεται ιδιαίτερη προσπάθεια για προστασία τοξικοεξαρτημένων ατόμων, που θεωρούνται πιο ευάλωτα. Επίσης, ιδιαίτερη προσοχή δίνεται σε περίπτωση, που διαπιστώνεται κατά την ιατρική εξέταση ότι κάποια άτομα είναι θύματα trafficking, ώστε αυτά τα άτομα να προστατεύονται. Εξάλλου, απαντώντας σε ερώτηση της Προέδρου της Επιτροπής, ο κ. Καπνουλλάς εξήγησε ότι μέριμνα υπάρχει και για την προστασία των μελών της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, τα οποία βρίσκονται σε ξεχωριστή πτέρυγα των φυλακών.
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε, όμως, και στο σοβαρό πρόβλημα, που υπάρχει με τον υπερπληθυσμό των φυλακών, των οποίων η χωρητικότητα είναι 545 άτομα, ενώ αυτή τη στιγμή κρατούνται εκεί 943. Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε ότι υπάρχουν 865 κρατούμενοι στην κλειστή φυλακή, ενώ αυτή έχει χωρητικότητα 424 άτομα. Στην ανοιχτή φυλακή, χωρητικότητας 102 ατόμων, υπάρχουν 53 άτομα, ενώ 23 άτομα βρίσκονται σε ΚΕΕΑΚ (Κέντρο Καθοδήγησης, Εξωιδρυματικής Απασχόλησης και Αποκατάστασης Κρατουμένων), όπου η δυναμική είναι για 19 άτομα.
Με παρέμβασή της, η Υπουργός Δικαιοσύνης επεσήμανε ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα για μεταφορά ατόμων από την κλειστή στην ανοιχτή φυλακή, με σκοπό την αποσυμφόρηση, καθώς στην πλειοψηφία τους οι κρατούμενοι έχουν καταδικασθεί για σοβαρά αδικήματα, που δεν επιτρέπουν να αφεθούν να κινούνται στην κοινωνία, ενώ οι κρατούμενοι σε ανοιχτή φυλακή έχουν άδεια να κυκλοφορούν.
Η Υπουργός παρέπεμψε στα στοιχεία της παρουσίασης σχετικά με τη σοβαρότητα των εγκλημάτων, που έχουν διαπράξει στην πλειοψηφία τους όσοι σήμερα είναι κρατούμενοι στις Κεντρικές Φυλακές. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, μεταξύ 719 κρατούμενων, οι 24 είναι ισοβίτες, οι 573 βαρυποινίτες (173 εκ των οποίων για εμπορία ναρκωτικών), συνολικά 109 κρατούνται για σεξουαλικά αδικήματα, ενώ 206 είναι ελαφροποινίτες, εκ των οποίων οι 69 είναι παράνομοι αλλοδαποί και 8 κρατούνται για χρηματικές οφειλές (5 για διατροφές και 3 για πρόστιμα).
Ενδεικτικά, παρουσιάστηκαν, επίσης στοιχεία για τις ποινές των κρατούμενων, που καταδικάστηκαν σχετικά με υποθέσεις ναρκωτικών, σύμφωνα με τα οποία οι 47 εκτίουν ποινή 2-5 χρόνια, 72 εκτίουν ποινή 5-10 χρόνια και άλλοι 29 εκτίουν ποινή άνω των 10 ετών.
Απαντώντας αργότερα σε ερωτήσεις δημοσιογράφων σχετικά με πιθανά ενδιάμεσα μέτρα για τον υπερπληθυσμό, μέχρι την ολοκλήρωση των έργων στις Κεντρικές Φυλακές, η Υπουργός ανέφερε ότι «δεν μπορούμε να αφήσουμε ανθρώπους με τόσο σοβαρά αδικήματα, δεν το επιτρέπει ούτε η κοινωνία, είναι θέμα ασφάλειας και δικαιωμάτων των θυμάτων» και πρόσθεσε ότι «θα ήταν πολύ εύκολο να γεμίσει η ανοιχτή φυλακή για να αποσυμφορηθεί η κλειστή (φυλακή), αλλά κάτι τέτοιο δεν ενδείκνυται από τη σοβαρότητα των αδικημάτων».
Εξήγησε, ακόμα, ότι η ανοιχτή φυλακή προϋποθέτει άδεια για να κυκλοφορούν οι κρατούμενοι στην κοινωνία, υπογραμμίζοντας ότι «ούτε οι παιδεραστές μπορούν να κυκλοφορούν, ούτε στους βιαστές μπορούμε να δώσουμε άδεια, ούτε σε αυτούς που είναι θύτες για θύματα βίας στην οικογένεια, ούτε σε αυτούς που έχουν καταδικαστεί για φόνο».
«Θα ήταν πολύ πιο εύκολο το έργο μας, αν μπορούσαμε να είμαστε πιο ελαστικοί. Το νομικό πλαίσιο και το αίσθημα δικαίου της κοινωνίας μας, δεν μας επιτρέπει αυτή την ελαστικότητα», πρόσθεσε η κ. Κουκκίδου, εκφράζοντας την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι υπάρχει έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου, ώστε να ξεκινήσουν τα έργα, ενώ επεσήμανε ως θετική εξέλιξη το γεγονός ότι ο Υπουργός Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων έθεσε ως προτεραιότητα την προώθησή τους το συντομότερο δυνατό.
Επίσης, σε ερώτηση για κατά πόσο υπάρχει προβληματισμός για τα περιστατικά αυτοχειριών και τις απόπειρες αυτοκτονίας στις φυλακές, η Υπουργός απάντησε ότι «υπάρχουν στατιστικά στοιχεία που πρέπει να αναλύσουμε για να καταλήξουμε σε κάποιες απαντήσεις». Σημείωσε, δε, ότι θα αρχίσει επιστημονική ανάλυση των διαφόρων στοιχείων που διαθέτουν οι Κεντρικές Φυλακές.
Εξάλλου, κατά τη συζήτηση ανέφερε ότι υπάρχει ερευνητικός πλούτος στα αρχεία των φυλακών, που πρέπει αξιοποιηθεί για να διαπιστωθεί αν είναι σωστοί οι χειρισμοί σε διαφορά εγκλήματα, όπως τα σεξουαλικά εγκλήματα, η διακίνηση προσώπων, το ηλεκτρονικό έγκλημα, η βία στην οικογένεια.
Επίσης, σε ερώτηση σχετικά με το Ανεξάρτητο Παρατηρητήριο, είπε ότι πρόκειται για σώμα που υπάρχει και σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Το Υπουργείο αναγνωρίζει τη θετικότητά του, είπε, ώστε να έρχεται με εισηγήσεις και παρατηρήσεις προς το Υπουργείο και θα μπορεί να διαχειριστεί καταγγελίες, που μπορεί να υπάρξουν από πλευράς των κρατουμένων ή των οικογενειών τους. Είναι καιρός για εκσυγχρονισμό και το να υπάρχουν όσα περισσότερα μέτρα εξισορρόπησης των εξουσιών είναι πολύ σημαντικό και δημοκρατικό», είπε.
Η Υπουργός σημείωσε στις δηλώσεις της ότι έγινε μία παραγωγική συζήτηση κατά τη συνάντηση με την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και χαιρέτισε τη στήριξη από τη Επιτροπή, εκφράζοντας τη βεβαιότητα «ότι αυτός ο διάλογος θα συνεχιστεί και είναι και δέσμευση της Επιτροπής ότι θα μας βοηθήσει με τις δικές της εισηγήσεις στο έργο μας».
Άκρως εποικοδομητική χαρακτήρισε στις δηλώσεις της τη συζήτηση η Πρόεδρος της Επιτροπής, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, αναφέροντας ότι εκφράστηκαν απορίες και απαντήθηκαν. «Μας απασχολεί ιδιαίτερα ο μεγάλος αριθμός κρατουμένων και ο υπερπληθυσμός από μόνος του είναι σίγουρα μία παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Θεωρώ ότι στο προσεχές διάστημα θα ληφθούν μέτρα για απάμβλυνση του προβλήματος», σημείωσε.
Εστίασε ιδιαίτερα στο θέμα των ψυχιατρικών υπηρεσιών υγείας, λέγοντας ότι πρέπει ο ΟΚΥπΥ να διασφαλίσει στις φυλακές την παρουσία δύο μόνιμων ψυχιάτρων. «Δεν γίνεται οι φάκελοι των κρατουμένων να αλλάζουν χέρια από τον ένα ψυχίατρο στον άλλο, πρέπει να υπάρχουν άνθρωποι που έχουν συνεχή, συστηματική επαφή μαζί τους και αυτό είναι ένα θέμα που πρέπει να τύχει άμεσης διαχείρισης», είπε η κ. Χαραλαμπίδου.
Αναφέρθηκε, ακόμα, στην πρόταση νόμου, που πέρασε από την Επιτροπή το Φθινόπωρο του 2021, σύμφωνα με την οποία «υπήρχε πιο στενή συνεργασία μεταξύ Φυλακών και Αστυνομίας, ώστε με την απόλυση κρατουμένου να ενημερώνεται άμεσα η αστυνομική δύναμη, για να μην έχουμε φαινόμενα όπως στο παρελθόν, βαρυποινίτες να αποφυλακίζονται και αντί να αντιμετωπίσουν την νέα δικαστική διαδικασία, να φεύγουν στο εξωτερικό, χωρίς να το αντιλαμβάνεται η Αστυνομία».
Υπογράμμισε τη σημασία συνεργασίας με το Υπουργείο Δικαιοσύνης και τη Διεύθυνση των Φυλακών, προκειμένου να βελτιώνεται και η ζωή των κρατουμένων. «Με το να στερήσουμε τα δικαιώματα της ελεύθερης διακίνησης ενός ανθρώπου, με βάση δικαστική απόφαση, δεν σημαίνει ότι πρέπει να του στερούμε το ελάχιστον από την αξιοπρέπειά του», είπε. Ανέδειξε, δε, ως σημαντικό το γεγονός ότι εντός των φυλακών υπάρχουν προγράμματα, προκειμένου ο χρόνος να αξιοποιείται εποικοδομητικά και να βοηθά στην επανένταξη, καθώς και συνεργασία με την ΟΕΒ και τη βοήθεια για την εξεύρεση εργασίας μετά την αποφυλάκιση.
«Μας έχουν στενοχωρήσει τα νούμερα που δείχνουν αύξηση των σεξουαλικών αδικημάτων, ειδικά σε βάρος παιδιών. Θα πρέπει να ενισχύσουμε την Αρχή Εποπτείας, ώστε να αποτρέπονται παρόμοιες παραβάσεις το μέλλον, σε βάρος παιδιών», ανέφερε ακολούθως η κ. Χαραλαμπίδου.
«Επιχειρήσαμε να ενισχύσουμε τις αρμοδιότητες της Αρχής Εποπτείας, σε θέματα όπως η απομάκρυνση παιδοφίλων και ανθρώπων που έχουν καταδικαστεί για σεξουαλικά εγκλήματα, από χώρους όπου συχνάζουν παιδιά, όπως σχολεία και πάρκα», πρόσθεσε, λέγοντας ότι το θέμα είναι για περίπου τρία χρόνια στη νομική υπηρεσία και κάλεσε την Υπουργό να παρέμβει για να προχωρήσει άμεσα.
Όσον αφορά θέματα σεξουαλικών αδικημάτων σε βάρος παιδιών, η Υπουργός σημείωσε ότι «έχουν γίνει συναντήσεις με το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας, για κάποιες νομοθετικές ρυθμίσεις που πιστεύουμε ότι μπορούν να ενισχύσουν την Αρχή Εποπτείας, οι οποίες θεωρώ ότι θα φτάσουν και κοντά σας, γιατί σίγουρα υπάρχει περιθώριο βελτίωσης». Σημείωσε, δε, ότι ο αριθμός των καταδικασθέντων και καταγγελιών έχει αυξηθεί γιατί υπήρξαν πολιτικές ενθάρρυνσης και στήριξης των θυμάτων για να μιλήσουν.
Ανάμεσα στα θετικά, ο κ. Καπνουλλάς κατά την παρουσίαση ανέφερε ότι εντός των φυλακών λειτουργεί εκπαιδευτικό σύστημα πλήρως διασυνδεδεμένο με την κοινωνία, το οποίο δίνει την ευκαιρία στους κρατούμενους για απόκτηση απολυτηρίου. Σημείωσε ότι φέτος υπήρχε αυξημένη συμμετοχή, με 703 κρατούμενους εγγεγραμμένους κατά τον Μάιο του 2023, οι οποίοι αναμένεται να αποφοιτήσουν σύντομα. Επιπρόσθετα, ανέφερε ότι το βιβλιάριο δικαιωμάτων των κρατουμένων, διατίθεται στα ελληνικά, τουρκικά, γεωργιανά, αραβικά, ρουμάνικα, αγγλικά και ετοιμάζεται και στα γαλλικά, καθώς αυξάνεται ο αριθμός των γαλλόφωνων κρατούμενων.
