Κατοικίες μετατρέπονται σε τουριστικά καταλύματα

Το 2% των κατοικιών στην Κύπρο αξιοποιούνται ως καταλύματα στην πλατφόρμα Airbnb. Το ποσοστό μεταφράζεται σε 8.510 κατοικίες οι οποίες δεν χρησιμοποιούνται για ανάγκες στέγασης, αλλά ως μέσο επένδυσης για τους ιδιοκτήτες. Το γεγονός ότι τα στοιχεία αφορούν μόνο τις καταχωρήσεις σε μία πλατφόρμα –το Airbnb– καταδεικνύει αρχικά ότι ο αριθμός των κατοικιών που χρησιμοποιούνται πλέον για τουριστικούς σκοπούς είναι περισσότερος από τις 8 χιλιάδες που προαναφέρθηκε, εφόσον λειτουργούν περισσότερες πλατφόρμες. Υπολογίζεται ότι ο συνολικός αριθμός των καταλυμάτων που αξιοποιούνται τουριστικά ανέρχεται γύρω στις 16 χιλιάδες παγκύπρια. Την ίδια ώρα, η αναφορά του υφυπουργείου Τουρισμού για 6.700 καταλύματα τα οποία έχουν εγγραφεί στο Μητρώο Αυτοεξυπηρετούμενων Καταλυμάτων του υφυπουργείου Τουρισμού, καταδεικνύει ξεκάθαρα ότι η ρύθμιση της λειτουργίας τους δεν έχει επιτευχθεί. Ένα τρίτο συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι υπολογίζοντας το σύνολο των αυτοεξυπηρετούμενων καταλυμάτων καθώς και τον μέσο αριθμό ατόμων ανά κατοικία (2,3), προκύπτει ότι τα ακίνητα που είναι δεσμευμένα στην πλατφόρμα μπορούν να στεγάσουν γύρω στις 40 χιλιάδες άτομα.

Απολαβές ανά περιοχή

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν και τα στοιχεία της πλατφόρμας AirDNA, η οποία αναλύει τα στατιστικά δεδομένα της πλατφόρμας. Σύμφωνα με τα στοιχεία των τελευταίων δώδεκα μηνών, οι μέσες ετήσιες απολαβές από την ενοικίαση καταλύματος στην πλατφόρμα κυμαίνονται από 13 χιλιάδες μέχρι περίπου 63 χιλιάδες/χρόνο. Συγκεντρώνοντας τα στοιχεία ανά περιοχή, προκύπτει ότι στις περιοχές με ισχυρότερη τουριστική απήχηση καταγράφεται και ψηλότερο ετήσιο εισόδημα και πληρότητες.      

Συγκεκριμένα, στην ελεύθερη περιοχή Αμμοχώστου η μέση πληρότητα στα καταλύματα Airbnb στην Αγία Νάπα τους τελευταίους 12 μήνες ανέρχεται στο 62% (ολόχρονα), το μέσο κόστος διανυκτέρευσης τα 211,6 ευρώ και το ετήσιο εισόδημα ανά κατάλυμα γύρω στα 47,7 χιλιάδες ευρώ τους τελευταίους 12 μήνες, σημειώνοντας μάλιστα αύξηση 27% σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο. Στον Πρωταρά καταγράφονται οι περισσότερες ετήσιες απολαβές των ιδιοκτητών –62,9 χιλιάδες ευρώ– και αυξημένες κατά 43% σε σχέση με το 2023. Το μέσο κόστος διανυκτέρευσης ανήλθε στα 294,9 ευρώ και η μέση πληρότητα 58%.

Αρκετά πιο κάτω είναι οι απολαβές ιδιοκτητών για καταλύματα στη Λεμεσό, με τα στοιχεία να δείχνουν ένα ετήσιο μέσο όρο εισοδήματος ύψους 25,6 χιλιάδων ευρώ ανά κατάλυμα (που παρέμεινε σταθερό σε σχέση με πέρσι). Η μέση πληρότητα τους τελευταίους 12 μήνες ήταν στο 66% και το μέσο κόστος διανυκτέρευσης ανήλθε στα 105,6 ευρώ. Χαμηλότερο από τη Λεμεσό, το μέσο ετήσιο έσοδο από καταλύματα Airbnb στην Πάφο ανέρχεται σε 24,8 χιλιάδες ετησίως και καταγράφει μείωση 4% σε σχέση με πέρσι. Πιο πάνω η μέση πληρότητα με 68%, ενώ πιο κάτω σε σχέση με την ελεύθερη Αμμόχωστο είναι το μέσο κόστος διανυκτέρευσης που φτάνει στα 100 ευρώ. Στις 18,3 χιλιάδες ανά κατάλυμα είναι το ετήσιο εισόδημα για την περιοχή Λάρνακας, με αύξηση 18% σε σχέση με πέρσι. Στο 66% η μέση πληρότητα και 75,5 ευρώ το μέσο κόστος διανυκτέρευσης. Τέλος, οι ιδιοκτήτες αυτοεξυπηρετούμενων ακινήτων στη Λευκωσία έχουν 13,2 χιλιάδες μέσο ετήσιο εισόδημα που παρέμεινε στα ίδια επίπεδα σε σχέση με πέρσι. Στο 53% μέση πληρότητα και γύρω στα 68,2 ευρώ υπολογίζεται το μέσο κόστος διανυκτέρευσης. Είναι ξεκάθαρο πάντως βάσει των διαθέσιμων στοιχείων ότι μερίδα αυτών των εσόδων δεν φορολογείται, εφόσον είναι παραδεκτό ότι σημαντικός αριθμός καταλυμάτων δεν έχουν εγγραφεί στο σχετικό μητρώο του υφυπουργείου Τουρισμού.      

Το οικιστικό

Η «Κ» έχει στην κατοχή της και τελευταία ανάλυση της AskWire, η οποία ανέλυσε δεδομένα της Στατιστικής Υπηρεσίας και της πλατφόρμας Airbnb. Από τα στοιχεία προκύπτει ότι από το σύνολο των 433.212 κατοικιών στην Κύπρο (περίοδος απογραφής 2021), οι 8.510 είναι δεσμευμένες στη συγκεκριμένη πλατφόρμα. Σε ποσοστό ανέρχεται στο 2%. Η επαρχία με τις περισσότερες κατ’ αναλογία κατοικίες που δραστηριοποιούνται τουριστικά, είναι η Αμμόχωστος. Συγκεκριμένα, από τις 34.150 κατοικίες, οι 1.977 είναι αυτοεξυπηρετούμενα τουριστικά καταλύματα, ενώ σε ποσοστό ανέρχεται στο 5,8%. Ψηλότερο του μέσου παγκύπριου όρου είναι και το ποσοστό που εντοπίζεται στην Πάφο με 3% (2.010 καταλύματα στο σύνολο 66.168 κατοικιών) καθώς και στη Λάρνακα. Η πόλη του Ζήνωνα συγκεντρώνει ποσοστό 2,5% με 1.863 κατοικίες από το σύνολο των 73.676 να δραστηριοποιούνται στην πλατφόρμα Airbnb. Στην περίπτωση της Λεμεσού, από το σύνολο των 114.662 κατοικιών, οι 1.376 είναι δεσμευμένες στην πλατφόρμα (1,2%), ενώ στη Λευκωσία το ποσοστό είναι μόλις στο 0,9% (1.284 από το σύνολο των 144.556 κατοικιών). Μιλώντας στην «Κ» ο CEO της AskWire Παύλος Λοΐζου ανέφερε ότι τα τελευταία 3-4 χρόνια αυξάνεται η τάση για τουριστική επένδυση ακινήτων, και μερίδα ιδιοκτητών επιλέγουν να αξιοποιήσουν το ακίνητό τους για να λαμβάνουν ένα 2ο εισόδημα, μέσω βραχύβιας ενοικίασής τους σε τουριστικές πλατφόρμες όπως είναι το Airbnb, booking.com κτλ. Το αποτύπωμα αυτής της πρακτικής είναι ότι ένας σημαντικός αριθμός ακινήτων ειδικά χαμηλής αξίας ή μικρές μονάδες έχουν φύγει από την αγορά, τα οποία διαφορετικά θα συνείσφεραν στη δυσκολία εξεύρεσης προσιτού ακινήτου στέγασης.

Ελλιπές το μητρώο

Οι πιο πάνω αριθμοί δείχνουν επίσης ότι το μητρώο του υφυπουργείου Τουρισμού, με τις 6.700 εγγραφές καταλυμάτων παραμένει, τέσσερα χρόνια μετά τη δημιουργία του, ελλιπές. Αυτό συνεπάγεται και κενά στη σωστή παρακολούθηση των ακινήτων στην αγορά και σε σχέση με τις υποχρεώσεις των ιδιοκτητών τους στην καταβολή της φορολογίας. Από πλευράς του ΣΤΕΚ, η γενική διευθύντρια Χρυσαίμιλη Ψηλογένη υπογραμμίζει ότι πρέπει να επανεξεταστεί από τα αρμόδια τμήματα το θεσμικό πλαίσιο που αφορά τις βραχυχρόνιες μισθώσεις. Τονίζει την ανάγκη για εισαγωγή και κάποιων περιορισμών στις μέρες ενοικίασης αλλά και σε σχέση με τις περιοχές δραστηριοποίησης τέτοιων καταλυμάτων, ιδιαίτερα στις περιοχές που καταγράφεται δυσκολία στην εξεύρεση στέγασης οικογενειών ή φοιτητών, ενώ επισημαίνει την ανάγκη για αυστηρότερους ελέγχους και εντοπισμό όσων δεν έχουν εγγραφεί μέχρι στιγμής στο μητρώο.