Νέα σχέδια χορηγιών για ηλεκτροκίνηση

Σε νέα σχέδια χορηγιών προς ενθάρρυνση της ηλεκτροκίνησης προσανατολίζεται το υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων. Οπως πληροφορείται η «Κ», με απώτερο στόχο την πράσινη μετάβαση και την άμβλυνση του προβλήματος των ρύπων το αρμόδιο υπουργείο έχει αποφασίσει να προχωρήσει το επόμενο διάστημα με τουλάχιστον δύο νέα σχέδια χορηγιών για την αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων.

Κύρια επιδίωξη του υπουργείου αποτελεί η ικανοποίηση των ενδιαφερομένων, οι οποίοι έχασαν την ευκαιρία να αιτηθούν επιχορήγηση μέσω του Σχεδίου Προώθησης της Ηλεκτροκίνησης που χρηματοδοτείται μέσω του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) και ήταν σε ισχύ μέχρι πρότινος. Όμως έχει εξαντλήσει τις χορηγίες του μετά από απόφαση του Τμήματος Οδικών Μεταφορών (ΤΟΜ) να περιορίσει τον αριθμό που προβλέπονταν, αναθεωρώντας τον στόχο του προς τα κάτω. Σύμφωνα τόσο με το ΤΟΜ όσο και τη Γενική Διεύθυνση Ανάπτυξης του Υπουργείου Οικονομικών, ο λόγος που πάρθηκε η συγκεκριμένη απόφαση ήταν η χαμηλή απορρόφηση των κονδυλίων του συγκεκριμένου σχεδίου, γεγονός το οποίο δημιουργούσε κίνδυνο εκτροχιασμού του κάτι που θα συνεπαγόταν την καταβολή πέναλτι από μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ως εκ τούτου, το ΤΟΜ στάθμισε τα δεδομένα του και προχώρησε σε μια συντηρητική εκτίμηση για μείωση των χορηγιών, ώστε να μην υπάρξει κίνδυνος να βγει εκτός στόχων του το σχέδιο.

Η συγκεκριμένη απόφαση του ΤΟΜ προκάλεσε αντιδράσεις από τους διανομείς των αντιπροσωπειών αυτοκινήτων στην Κύπρο, αλλά και από απλούς πολίτες.

Στο μεταξύ, οι κατασκευαστές αυτοκινήτων από φέτος υποχρεώνουν τις αντιπροσωπείες να αυξήσουν τις παραγγελίες των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, έτσι ώστε το μείγμα αυτών που πωλούν να επιτυγχάνει τον μέσο όρο εκπομπών ρύπων.

Τα νέα σχέδια

Σε αναζήτηση κονδυλίων που δεν θα ξεπερνούν τα €5 εκατ. βρίσκεται το υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων αναφορικά με τα νέα σχέδια επιχορήγησης της ηλεκτροκίνησης που προσανατολίζεται να εξαγγείλει το επόμενο διάστημα. Όπως μας τονίστηκε, τα κονδύλια για τα επερχόμενα σχέδια χορηγιών που θα αφορούν στην ηλεκτροκίνηση θα προκύψουν είτε από τον κρατικό προϋπολογισμό είτε από άλλα σχέδια χορηγιών.

Σύμφωνα με αρμόδιες κυβερνητικές πηγές, η προώθηση της ηλεκτροκίνησης βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα των στόχων του υπουργείου και κρίνεται επιτακτική η συνεχής ενθάρρυνσή της μέσω σχεδίων χορηγιών, αναλόγως πάντοτε με τη ζήτηση που επιδεικνύεται από την αγορά. Δεν επιδιώκουμε να σταματήσουμε τη δραστηριότητα της επιχορήγησης της ηλεκτροκίνησης, ωστόσο αυτό που κρίθηκε επιτακτικό ήταν να τερματιστεί το συγκεκριμένο σχέδιο καθώς ακολουθήθηκε η συντηρητική εκτίμηση του ΤΟΜ με βάση τον ρυθμό εγγραφής των ηλεκτρικών αυτοκινήτων χωρίς να εκθέτει σε κίνδυνο τους στόχους του σχεδίου, μας ανέφερε αρμόδια κυβερνητική πηγή.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν αφήνει περιθώρια να αφαιρεθούν κονδύλια από ένα σχέδιο, το οποίο δεν παρουσιάζει την αναμενόμενη ζήτηση και να διοχετευθούν σε άλλα σχέδια τα οποία καταγράφουν μεγαλύτερη ζήτηση. Θα πρέπει αποδεδειγμένα να τεκμηριωθεί αντικειμενική δυσκολία σε ό,τι αφορά την ολοκλήρωση των συγκεκριμένων σχεδίων προκειμένου να δώσει το πράσινο φως για να αναθεωρηθεί το οποιοδήποτε σχέδιο χορηγείται από το ΣΑΑ.

Οι ανησυχίες

Από τον Οκτώβρη του 2024 διαπιστώθηκε προβληματισμός αναφορικά με την απορρόφηση των κονδυλίων του συγκεκριμένου σχεδίου από την Επιτροπή, όπως αναφέρει η Γενική Διεύθυνση Ανάπτυξης του υπουργείου Οικονομικών, καθώς από το 2021 που είχε προκηρυχθεί δεν κατέγραφε την αναμενόμενη κινητικότητα. Μάλιστα, όπως μας αναφέρθηκε, αυτό μεταφέρθηκε αρμοδίως και στους διανομείς των αυτοκινήτων στην Κύπρο το φθινόπωρο του 2024. Ειδικότερα, μετά από διαπραγμάτευση μεταξύ της Επιτροπής, του ΤΟΜ και της Γενικής Διεύθυνσης Ανάπτυξης του υπουργείου Οικονομικών, τον Μάρτιο του 2025 κατέληξαν όπως οι στόχοι του σχεδίου αναθεωρηθούν προς τα κάτω. Πιο συγκεκριμένα, όπως έγινε γνωστό, το ποσό της επιχορήγησης της ηλεκτροκίνησης κοστολογήθηκε στα €32,8 εκατ. από τα €38 εκατ. που προνοούνταν για το σχέδιο αρχικά. Το ποσό αυτό αντιστοιχούσε σε 400 χορηγίες για αγορά σαλούν οχημάτων, οι οποίες έγιναν 110 και ήδη έχουν εξαντληθεί σήμερα.

Εξάλλου, τον Ιούνιο του 2026 ήταν προγραμματισμένη αξιολόγηση του σχεδίου κατά την οποία θα διαφαινόταν η αδυναμία του να απορροφήσει τον αρχικό στόχο που είχε τεθεί λόγω του μειωμένου ενδιαφέροντος.

Στο μεταξύ, σημειώνεται ότι σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», τα €5 εκατ. που έχουν αφαιρεθεί από το σχέδιο προώθησης της ηλεκτροκίνησης έχουν ήδη διοχετευθεί στο σχέδιο για τα αναπτυξιακά έργα του ΟΚΥΠΥ στο πλαίσιο του ΣΑΑ.

Η εγγραφή

Αυτό που ουσιαστικά προσμετρά η Επιτροπή προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσο το σχέδιο της επιχορήγησης της ηλεκτροκίνησης θα επιτύχει ή όχι τους στόχους του, είναι τα ποσά που έχουν πληρωθεί από το ΤΟΜ στους ενδιαφερόμενους. Ως εκ τούτου, αν και το σχέδιο κλείνει τον Ιούνιο του 2026, θα έπρεπε μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους οι λειτουργοί του ΤΟΜ να είχαν προχωρήσει στην καταβολή και των €38 εκατ. στους ενδιαφερόμενους για την αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων, καθώς η όλη διαδικασία των πληρωμών χρειάζεται περίπου ένα εξάμηνο από την ημερομηνία της εγγραφής των αυτοκινήτων για να ολοκληρωθεί. Ωστόσο, όπως μας διευκρινίστηκε από πλευράς του υπουργείου, ενδέχεται να εμφανιστούν ορισμένες χορηγήσεις για την ηλεκτροκίνηση μετά τη λήξη του συγκεκριμένου σχεδίου, οι οποίες θα προκύψουν από προηγούμενες αιτήσεις που δεν προχώρησαν και τα χρήματα αποδεσμεύονται λόγω του ότι δεν ολοκληρώθηκαν. Σύμφωνα με το σχέδιο, ο αιτητής από την ημέρα που προχωρήσει με την αίτηση έχει 14 μέρες περιθώριο για να προσκομίσει τα απαραίτητα δικαιολογητικά προκειμένου να ολοκληρωθεί η παραγγελία, ενώ σε αντίθετη περίπτωση η αίτηση θεωρείται άκυρη και τα χρήματα δεν αποδεσμεύονται.

Σημειώνεται ότι το 2025 έχουν εγγραφεί μέχρι τις αρχές Απριλίου συνολικά 361 ηλεκτρικά αυτοκίνητα, ενώ ο αριθμός των ηλεκτρικών οχημάτων που ενεγράφησαν το 2024 ανήλθε στα 2.220. Όσον αφορά τις εγγραφές σαλούν, τα ηλεκτρικά ανήλθαν σε 1.529 το 2024 φτάνοντας σε ποσοστό το 4%.

«Θα μας μείνουν» λένε οι εισαγωγείς

Ο Σύνδεσμος Εισαγωγέων Μηχανοκίνητων και Ηλεκτρικών Οχημάτων (ΣΕΜΗΟ) σε επίσημη ανακοίνωσή του, κάνει λόγο για έλλειψη διαφάνειας και απουσία διαβούλευσης, ενώ κατηγορεί την κυβέρνηση για αθέτηση των αρχικών της δεσμεύσεων. Όπως τονίζει, η απότομη περικοπή των χορηγιών πλήττει τόσο τους καταναλωτές, που χάνουν τη δυνατότητα απόκτησης ηλεκτρικού οχήματος σε μειωμένη τιμή, όσο και τους εισαγωγείς που έχουν ήδη προχωρήσει σε μεγάλες παραγγελίες, τις οποίες δεν μπορούν πλέον να διακινήσουν στην προβλεπόμενη τιμή.

Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο, οι εισαγωγείς βρίσκονται σε δεινή θέση, καθώς διατηρούν αποθέματα ηλεκτρικών οχημάτων που εισήχθησαν με βάση τις προδιαγραφές του Σχεδίου, επωμιζόμενοι ταυτόχρονα και έξοδα για την προώθησή του. Εάν τα οχήματα αυτά δεν διατεθούν άμεσα, οι απώλειες για την αγορά θα είναι σημαντικές, τόσο οικονομικά όσο και σε επίπεδο εμπιστοσύνης.
Ο ΣΕΜΗΟ απορρίπτει τους ισχυρισμούς περί μειωμένου ενδιαφέροντος για ηλεκτρικά οχήματα, επισημαίνοντας ότι η ζήτηση παραμένει ισχυρή, όπως αποδεικνύεται από την άμεση εξάντληση των διαθέσιμων χορηγιών. Τονίζει δε ότι η Κύπρος κινδυνεύει να αποτύχει στους στόχους για πράσινη μετάβαση, που προβλέπουν την κυκλοφορία 80.000 ηλεκτρικών οχημάτων μέχρι το 2030.