Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Σημαντικά έργα υποδομής, συνολικού κόστους 1,13 δισεκατομμυρίων ευρώ, είτε βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη στην Κύπρο είτε προγραμματίζεται η έναρξή τους εντός του 2026, σύμφωνα με τα στοιχεία του Προϋπολογισμού του 2026. Στον ενδεικτικό πίνακα που συνοδεύει τον Προϋπολογισμό του 2026 και περιλαμβάνονται τα κυριότερα έργα υποδομής, διαγράφεται μία αυξητική πορεία σε σχέση με τα προηγούμενα δύο χρόνια. Χαρακτηριστικά, τα κυριότερα έργα υποδομής για το 2024 ανέρχονταν σε 920 εκατομμύρια ευρώ, ενώ για το 2025 ήταν στα 982 εκατομμύρια ευρώ.
Σύμφωνα με τον πίνακα των 26 κυριότερων έργων υποδομής που περιλαμβάνονται στον κυπριακό Προϋπολογισμό του 2026, υπάρχουν έργα από 145 εκατ. ευρώ, έως και 5,2 εκατ. ευρώ. Το ακριβότερο αφορά το «Νέο Κυπριακό Μουσείο», με κόστος 144 εκατ. ευρώ. Μεταξύ των σημαντικότερων έργων ξεχωρίζουν έργα όπως η ανέγερση του Νέου Κυπριακού Μουσείου, με κόστος 145,7 εκατ. ευρώ, το σχέδιο «ΚτίΖΩ», που ανέρχεται στα 130 εκατ. ευρώ, η κατασκευή του οδικού τμήματος Δένεια - Ακάκι - Αστρομερίτης, με δαπάνη 129,7 εκατ. ευρώ, η ανέγερση του Δικαστικού Μεγάρου Λευκωσίας, ύψους 119 εκατ. ευρώ και η πρώτη φάση του δρόμου Πάφου - Πόλης Χρυσοχούς (Φάση Α), με κόστος 107,3 εκατ. ευρώ. Στον πίνακα περιλαμβάνονται ακόμη έργα βελτίωσης βασικών οδικών αρτηριών, νέες σχολικές μονάδες, γυμνάσια και νηπιαγωγεία, αλλά και παρεμβάσεις σε αστικά κέντρα.
Από εθνικούς πόρους
Σειρά σημαντικών έργων υποδομής, που χρηματοδοτούνται από εθνικούς πόρους, περιλαμβάνονται στο Προσχέδιο Προϋπολογισμού για την περίοδο 2026-2028. Το συνολικό τους κόστος είναι πάνω από 700 εκατομμύρια ευρώ, ενώ προβλέπεται σταδιακή εκταμίευση κονδυλίων ανά έτος. Στο πλαίσιο της παρουσίασης του Προϋπολογισμού του 2026, στην κατηγορία των κεφαλαιουχικών δαπανών ενδεικτικά παρατέθηκαν σημαντικά έργα που χρηματοδοτούνται από εθνικούς πόρους. Μέσα στα μεγαλύτερα έργα είναι το νέο Κυπριακό Μουσείο, όπου όπως προαναφέρθηκε ναι μεν το συνολικό κόστος είναι 145,7 εκατ. ευρώ, αλλά για το 2026 προγραμματίζονται δαπάνες ύψους 24 εκατ. ευρώ, για το 2027 62,2 εκατ. ευρώ και για το 2028 0,8 εκατ. ευρώ. Για το Τμήμα Δένεια - Ακάκι - Αστρομερίτης το κόστος είναι μεν 129,7 εκατ. ευρώ, όμως προβλέπονται δαπάνες 4,5 εκατ. ευρώ για το 2026, δαπάνες 32,1 εκατ. ευρώ για το 2027 και 28,1 εκατ. ευρώ για το 2028. Για την ανέγερση του Δικαστικού Μεγάρου Λευκωσίας το κόστος θα φτάσει τα 119 εκατ. ευρώ, με δαπάνες 0,4 εκατ. ευρώ το 2026, 0,5 εκατ. ευρώ το 2027 και 5 εκατ. ευρώ το 2028. Για τον δρόμο Πάφου - Πόλης Χρυσοχούς (Φάση Α΄) το κόστος θα ανέλθει στα 107,3 εκατ. ευρώ. Το 2026 προγραμματίζονται δαπάνες 19,1 εκατ. ευρώ, το 2027 50,1 εκατ. ευρώ και το 2028 24,2 εκατ. ευρώ. Για την ανέγερση του νέου κτιρίου Γενικού Χημείου με συνολικό κόστος τα 106,5 εκατ. ευρώ, οι δαπάνες ανέρχονται στα 2,9 εκατ. ευρώ το 2026 και από 11,9 εκατ. ευρώ το 2027 και το 2028. Για τον δρόμο Λευκωσίας - Παλαιχωρίου - Αγρού το κόστος ανέρχεται σε 77,6 εκατ. ευρώ, με το προσχέδιο του προϋπολογισμού να υπολογίζονται στα 13 εκατ. ευρώ το 2026, 24,7 εκατ. ευρώ το 2027 και 0,5 εκατ. ευρώ το 2028. Για την ανέγερση νέου κτιρίου Φυλακών το κόστος είναι τα 35,1 εκατ. ευρώ, με δαπάνες 12,3 εκατ. ευρώ το 2026, 7,9 εκατ. ευρώ το 2027 και 1,9 εκατ. ευρώ το 2028. Τέλος, βάσει των σημαντικών έργων που συμπεριλαμβάνονται στον προϋπολογισμό που πέρασε από το Υπουργικό και θα οδηγηθεί την Πέμπτη στη Βουλή των Αντιπροσώπων, καταγράφεται ενδεικτικά η βελτίωση / κατασκευή Λεωφόρων Ιπποκράτους, Αργυρουπόλεως και Τσερίου (Λακατάμεια και Στρόβολος) με συνολικό κόστος τα 31,3 εκατ. ευρώ. Τα 8,5 εκατ. ευρώ θα διατεθούν το 2026, 3 εκατ. ευρώ θα διατεθούν το 2027 και 0,1 εκατ. ευρώ το 2028.
Οροφή 10,7 δισ.
Ο Προϋπολογισμός του 2026 έχει οροφή 10,7 δισ. ευρώ εξαιρουμένων των δαπανών για τοκοχρεολύσια. Με βάση τον προϋπολογισμό του 2026 οι αναπτυξιακές δαπάνες αναμένεται να αυξηθούν κατά 4,7% το 2026 σε σχέση με το έτος 2025. Θα υπάρξει αύξηση της τάξης του 6,7% στις κοινωνικές παροχές, συμπεριλαμβανομένων και των δαπανών στις παροχές παιδείας, υγείας και κοινωνικής πρόνοιας. Στο πλαίσιο του Προϋπολογισμού για το 2026 συνεχίζεται η προσπάθεια συγκράτησης του κρατικού μισθολογίου, με το ποσοστό κρατικού μισθολογίου να προσδιορίζεται το 2026 στο 27,5% του προϋπολογισμού σε αντιδιαστολή του 28% το 2025. Δηλαδή, το κόστος μισθολογίου παραμένει στα ίδια επίπεδα, σε αντίθεση με παλαιότερες εποχές.
Σύμφωνα με το βασικό μακροοικονομικό σενάριο, οι προοπτικές της κυπριακής οικονομίας μεσοπρόθεσμα παραμένουν θετικές αλλά με σημαντικό βαθμό αβεβαιότητας, λόγω των δυσμενών γεωπολιτικών εξελίξεων. Ως εκ τούτου, ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να κυμανθεί γύρω στο 3,1% το 2026, και το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να κυμανθεί γύρω στο 4,6% του εργατικού δυναμικού. Το δημοσιονομικό ισοζύγιο το 2026, σύμφωνα με τις προκαταρκτικές μακροοικονομικές προβλέψεις του υπουργείου Οικονομικών, προβλέπεται πλεονασματικό και αναμένεται να ανέλθει στο 3,6%, ως ποσοστό του ΑΕΠ, ενώ το πρωτογενές δημοσιονομικό ισοζύγιο αναμένεται να φτάσει στο 4,9% του ΑΕΠ.
Η διατήρηση πλεονασμάτων στο δημοσιονομικό ισοζύγιο για το 2026, λόγω της βελτιωμένης οικονομικής δραστηριότητας στην οικονομία, αναμένεται να συμβάλει θετικά στη διαμόρφωση του πλάνου χρηματοδότησης της κυβέρνησης, με αποτέλεσμα το δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ να παραμένει σταθερά σε πτωτική πορεία. Στο πλαίσιο αυτό, το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ αναμένεται να περιοριστεί στο 52,9% το 2026, σε σύγκριση με 57,9% το 2025.
