Αβεβαιότητας συνέχεια για τις κατασκευές

Η επόμενη μέρα μετά την πανδημία βρίσκει τον κατασκευαστικό κλάδο να προσπαθεί να βάζει τα θεμέλια για να αυξήσει τον κύκλο εργασιών και να εφαρμόσει νέους τρόπους πώλησης που να μην καθιστούν αναγκαία την φυσική παρουσία. Σκιαγραφώντας το νέο πεδίο στα ακίνητα, ο Business Development Director του ομίλου ΚΑΡΜΑ Λευτέρης Σούττος αναφέρει ότι βασική πρόκληση στον κλάδο είναι η αβεβαιότητα ένεκα της υγειονομικής κρίσης, η οποία δεν αφήνει περιθώρια προγραμματισμού.

Περιγράφει τις νέες ανάγκες και το νέο προϊόν της αγοράς, όπως δια μορφώνεται και μετά το πρόγραμμα των πολιτογραφήσεων. Συγκεκριμένα, στην ελεύθερη Αμμόχωστο, εφόσον εγκριθεί το αναθεωρημένο πολεοδομικό πλάνο, εκτιμάται ότι θα υπάρχει ενδιαφέρον για γραφειακούς χώρους και ενδεχομένως φοιτητικές εστίες.

-Τί μας δίδαξε η πανδημία και ποια η επόμενη μέρα για τον τομέα των κατασκευών;

-Η πανδημία έχει επηρεάσει αρκετά την καθημερινότητά μας. Η επόμενη μέρα για τον κατασκευαστικό τομέα είναι η προσπάθεια επιμήκυνσης του κύκλου εργασιών, έτσι ώστε ο κόσμος να έχει δουλειά και να απασχολείται με τις υφιστάμενες ανάγκες του κλάδου. Παράλληλα, γίνεται προσπάθεια εξεύρεσης εναλλακτικών τρόπων πώλησης ακινήτων με διαδικασίες που να μην υποχρεώνουν φυσική παρουσία (online και remotely) και παροχής κινήτρων σε ξένους ενδιαφερόμενους για επιλογή της Κύπρου ως προορισμού μόνιμης δια μονής. Αυτό μπορεί να αυξήσει τόσο τις πωλήσεις ακινήτων όσο και την ενοικίαση από ξένους επενδυτές για ιδιοκατοίκηση.

- Τί σημαίνει η αύξηση του κόστους των πρώτων υλών για την αγορά ακινήτων; 

-Σημαίνει συνεχή προγραμματισμό στην διαχείριση προόδου των κατασκευαστικών εργασιών με στόχο τον περιορισμό των αρνητικών οικονομικών επιβαρύνσεων που επιφέρει αυτή η αύξηση κόστους. - Με ποιες άλλες προκλήσεις είναι αντιμέτωπος ο κλάδος; Αβεβαιότητα. Η πανδημία δεν αφήνει περιθώρια προγραμματισμού οπόταν οι επιχειρήσεις καλούνται να καλύπτουν βραχυπρόθεσμους κύκλους εργασιών, ευελπιστώντας ότι σύντομα θα έχουμε περαιτέρω βελτίωση της διεθνούς επιδημιολογικής εικόνας, ειδικότερα στις αγορές που είναι άμεσα συνδεδεμένες με την κυπριακή αγορά.

Το νέο προϊόν

- Το προηγούμενο διάστημα το ενδιαφέρον του κλάδου μονοπώλησαν οι high end επενδύσεις. Παραμένει η ίδια τάση στην αγορά;

-Σίγουρα οι high end επενδύσεις είναι απαραίτητες στην Κύπρο, γιατί ανοίγουν μια νέα πόρτα για την κυπριακή αγορά. Για να καταφέρει η Κύπρος να έχει μια συνεχή ροή και με μεγαλύτερη χρονική διάρκεια high net worth individuals, χρειάζονται πολλές αναβαθμίσεις σε υπηρεσίες και υποδομές. Η Κύπρος χρειάζεται να έχει αυτή την high end τάση στην αγορά, επειδή ανοίγεται μέσω αυτής ένας καινούριος κύκλος δραστηριοτήτων.

Ποιο εκτιμάτε ότι θα είναι το επόμενο προϊόν στο οποίο θα επικεντρωθεί η αγορά ακινήτων το επόμενο διάστημα;

-Η Κύπρος στηρίζεται στην διεθνή αγορά που ενδιαφέρεται για επένδυση ακινήτων: 1) για οικιστικούς σκοπούς (ιδιοκατοίκηση, εξοχική κατοικία, συνταξιοδότηση, εμπορική διαχείριση, ενοίκια βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα), 2) για επιχειρηματικούς σκοπούς και 3) για εμπορικούς σκοπούς. Η κάθε επαρχία προσελκύει διαφορετικές τάσεις αγοραστών και επενδυτών. Οι αγορές ενδιαφέροντος απαιτούν diversity. Στην επαρχία Αμμοχώστου, εφόσον μπει σε ισχύ το αναθεωρημένο πολεοδομικό πλάνο, θα υπάρχει η πιθανότητα ανοίγματος της αγοράς διεθνώς, των επιχειρήσεων που είναι άμεσα συνδεδεμένες με την Κύπρο και θα τους ενδιέφερε να έχουν ιδιόκτητα κτήρια και γραφειακούς χώρους. Επίσης, η ιδιωτική εκπαίδευση οδηγεί στην προσέλκυση φοιτητών εξωτερικού και κατ’ επέκταση ανάγκη για φοιτητικές εστίες ή αναπτύξεις που να προσφέρουν την δυνατότητα χρήσης ακινήτων για το σκοπό αυτό. Σε συνέχεια της υφιστάμενης παροχής ακινήτων που καλύπτουν ανάγκες της εγχώριας και της διεθνούς αγοράς, αυτή η καινούρια προ οπτική θα επιφέρει σημαντική βελτίωση στην οικονομική ευμάρεια του κλάδου που θα διοχετεύεται έπειτα στον ευρύτερο τομέα της τοπικής οικονομίας. Αβεβαιότητας συνέχεια για τις κατασκευές Λευτέρης Σούττου: Οι προκλήσεις, οι προοπτικές και τι αλλάζει στον κατασκευαστικό τομέα μετά την πανδημία και τις πολιτογραφήσεις Γραφειακοί χώροι και φοιτητικές εστίες, εκτιμάται ότι θα είναι το νέο προϊόν στην επαρχία Αμμοχώστου, εφόσον μπει σε ισχύ το αναθεωρημένο πολεοδομικό πλάνο εκτιμά ο κ. Σούττος, Business Development Director του ομίλου ΚΑΡΜΑ. <<<<<< Η παροχή κινήτρων σε ξένους ενδιαφερόμενους για επιλογή της Κύπρου ως προ ορισμού μόνιμης διαμονής μπορεί να αυξήσει πωλήσεις και ενοικίαση ακινήτων από ξένους επενδυτές.

- Υπάρχει γενικότερα επενδυτικό εν διαφέρον για την ελεύθερη Αμμόχωστο;

Μια επαρχία η οποία ένεκα του τουρισμού, έχει δεχθεί το μεγαλύτερο πλήγμα εν μέσω πανδημίας. -Υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον, αν λάβουμε υπόψη πως η ελεύθερη επαρχία Αμμοχώστου έχει περιορισμένη γη προς άμεση ανάπτυξη και αυτός είναι ένας καλός ρυθμιστικός δείχτης των σταθερών αξιών στις τιμές γης και ακινήτων. Με την αναδιάρθρωση της τοπικής αυτοδιοίκησης, ο χάρτης της περιοχής αναβαθμίζεται δίνοντας την ευκαιρία για περαιτέρω επενδύσεις σε καινούργιες και υφιστάμενες αναπτύξεις. Ειδικά σε κτήρια που έχει κλείσει ο κύκλος ζωής τους, με στοχευμένα κίνητρα αξίζει να πάρει κάποιος το ρίσκο αγοράς και τροποποίησης με μερική ή ολική ανακαίνιση. Στον τομέα ακινήτων, η επαρχία Αμμοχώστου κατέχει ένα μικρό αλλά ουσιαστικό ποσοστό της αγοράς, με κύρια αγορά να είναι διαχρονικά η εγχώρια, σε συνδυασμό με τις τάσεις ενδιαφέροντος από την διεθνή.

- Ποια τα υφιστάμενα projects του ομίλου ΚΑΡΜΑ και ποια τα επόμενα πλάνα;

-Ανταλλάσσοντας απόψεις και ακούγοντας τις εισηγήσεις των μελών της εταιρείας, εξερευνούμε διάφορες επιλογές και καταλήγουμε σε περιοχές και έργα τα οποία ικανοποιούν τις ανάγκες μας: beach front or beach view access, με προδιαγραφές που να ικανοποιούν το πελατολόγιό μας από το 1985 μέχρι σήμερα. Αυτή την στιγμή δεν υπάρχουν καινούργιες επιλογές έτοιμες μιας και τα πλείστα ακίνητα έχουν πωληθεί. Η τάση της αγοράς είναι προς τα καινούργια under construction ή off plan. Έχουμε τρεις κατηγορίες έργων για να καλύψουμε τις διάφορες ανάγκες που προκύπτουν. Το signature collection μας αποτελείται από high end beach front ακίνητα,και στα 4 αυτά boutique έργα μας έχουμε διαθέσιμες πολυτελείς κατοικίες προς πώληση. Επιπρόσθετα έχουμε το εμβληματικό πρώτο ψηλό κτήριο στο κέντρο του Πρωταρά το Eden Residence, που αποτελείται από πολυτελή διαμερίσματα. Το Life style collection μας απο τελείται από 10 καινούργια συγκροτήματα μας, σε gated communities, με κατοικίες 2 – 6 υπνοδωματίων. Τα έργα αυτά καλύπτουν διάφορες ανάγκες για ιδιοκατοίκηση ή για εξοχική κατοικία. Τέλος έχουμε το Resort Collection, Mythical Spa Residential Resort, που αποτελείται από 5 φάσεις. Οι 3 φάσεις έχουν ήδη χτιστεί, πωληθεί και παραδοθεί. Στην αγορά έχουμε διαμερίσματα 2 υπνοδωματίων, μεζονέτες και σπίτια 2 – 4 υπνοδωματίων. Με τις παραπάνω κατηγορίες έργων, έχουμε μια ωραία γκάμα επιλογών με τιμές που καλύπτουν μια αγοραστική δυναμική από 150 χιλιάδες ευρώ και πάνω. Τα επόμενα πλάνα μας θα ανακοινωθούν σε μεταγενέστερο στάδιο λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη τις ανάγκες της αγοράς μας.

Πώς επηρέασαν οι πολιτογραφήσεις

-Από τη μια οι εξελίξεις με το κυπριακό επενδυτικό πρόγραμμα και από την άλλη η κρίση της πανδημίας, τα χαστούκια στον κατασκευαστικό τομέα είναι πολλά. Πώς έχει επηρεαστεί ο κλάδος; Ποια η πραγματική έκταση του προβλήματος;

-Το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα έδινε την ευκαιρία στους επενδυτές, να επιλέξουν την επένδυσή τους σαν άτομα ή μέσω εγ γραφής κυπριακής εταιρείας σε ένα ευρύ φάσμα της κυπριακής αγοράς, με μεγάλη γκάμα επιλογών. Ο επενδυτής μπορούσε να βρει κυπριακή εταιρεία που έψαχνε έμπρακτα επενδυτές, για να συμμετάσχουν μαζί στις δραστηριότητές της, να μελετήσει τις οικονομικές καταστάσεις και τα κριτήριά της και αν κατέληγε ότι αυτή η ευκαιρία τον ικανοποιούσε, προχωρούσε σε αγορά ακινήτων ή επένδυση μέσω επενδυτικών ταμείων κλπ. Τέτοια προγράμματα προσφέρονται εδώ και δεκαετίες από αρκετές χώρες με πλήρη διαφάνεια, ξεκάθαρες διαδικασίες και νομικό πλαίσιο και με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα. Δυστυχώς στην Κύπρο, αποτύχαμε να χειριστούμε και να προστατεύσουμε το πρόγραμμα σε όλα τα επίπεδα: σε πολιτικό, κοινοβουλευτικό, νομοθετικό και σε εκτελεστικό επίπεδο. Ο ιδιωτικός τομέας, έχοντας το συγκεκριμένο πρόγραμμα διαθέσιμο, πήρε τα ρίσκα του για να μπορεί να ανταγωνιστεί και να διεκδικήσει μερίδιο της πίτας. Όσον αφορά τον κατασκευαστικό τομέα, εταιρείες ανάπτυξης γης ρίσκαραν να έχουν προϊόν που απευθυνόταν καθαρά σε επενδυτές ακίνητων αξίας 2 εκατομμύριων ευρώ. Τώρα οι εταιρείες αυτές καλούνται να βρουν καινούργιες αγορές για επενδύσεις αυτής της εμβέλειας. Από την άλλη, εταιρείες που έχουν επικεντρωθεί στην παροχή ακινήτων απευθυνόμενες σε διαφορετικό αγοραστικό κοινό -δεδομένου ότι η προσφορά αυτών των ακινήτων δεν υπερβαίνει την ζήτηση- δε θα αντιμετωπίσουν ιδιαίτερα προβλήματα στην εξεύρεση αγοραστών. Η έκταση του προβλήματος από τον τερματισμό του επενδυτικού προγράμματος επικεντρώνεται στις ακριβείς αναπτύξεις, αφού η πρόκληση θα είναι η εξεύρεση αγοραστών αυτής της αγοραστικής εμβέλειας ή τροποποίηση του συγκεκριμένου προϊόντος, σε άλλο για να μπορεί να προσελκύσει αγοραστές.